Poznaj nową ustawę o układach zbiorowych pracy. Część II

27 listopada Prezydent RP podpisał ustawę o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych. Zgodnie z art. 58 ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Tematem drugiej informacji jest nowy art. 28¹ ustawy o związkach zawodowych, wprowadzony art. 42 ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych.

Nowe prawo dostępu do zakładu pracy – art. 28¹ ustawy o związkach zawodowych

Nowy art. 28¹ ustawy o związkach zawodowych wprowadza wyraźny, ustawowy obowiązek pracodawcy zapewnienia dostępu do zakładu pracy (lub innego miejsca wykonywania pracy) osobom działającym w imieniu związku zawodowego. Chodzi w szczególności o osoby spoza zakładu – związkowców z Zarządu Regionu, ze struktur branżowych, związkowców z organizacji międzyzakładowej, prawników czy ekspertów.

Art. 28 (1) ustawy o związkach zawodowych nie jest idealny, ale daje nadzieję na poprawę dostępu osób, które mogą wesprzeć w czasie prowadzonych negocjacji – komentuje Andrzej Kuchta członek Zespołu Prawa Pracy RDS.

Co dokładnie mówi nowy przepis?

Zgodnie z nowym art. 28¹:

• pracodawca ma obowiązek zapewnić dostęp do zakładu pracy lub innego miejsca wyznaczonego przez pracodawcę do wykonywania pracy,
• dostęp ma być zapewniony osobom działającym w imieniu związku, które nie są zatrudnione przez tego pracodawcę,
• celem tego dostępu jest wykonywanie czynności związanych z układami zbiorowymi pracy – w szczególności:
  • prowadzenie rokowań w sprawie zawarcia lub zmiany układu,
  • podjęcie przygotowań do rokowań
  • monitorowanie wykonywania układu,
  • dokonywanie okresowych ocen przestrzegania obowiązującego układu.

Ustęp 2 precyzuje, że osoby, o których mowa w ust. 1, są przedstawicielami:

1. zakładowej organizacji związkowej, która swoim działaniem obejmuje tego pracodawcę, albo
2. związku zawodowego, którego członkami są osoby wykonujące pracę zarobkową na rzecz tego pracodawcy.

To ważne: przepis posługuje się pojęciem „osób wykonujących pracę zarobkową”, a więc nie ogranicza się tylko do klasycznych stosunków pracy, ale obejmuje także osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych, o ile mieszczą się w zakresie ustawy o związkach zawodowych.

Co jest nowe w stosunku do dotychczasowych przepisów?

Dotychczas prawo dostępu działaczy związkowych spoza zakładu funkcjonowało raczej „pośrednio” opieraliśmy się na ogólnych przepisach o działalności związkowej i praktyce uzgodnień z pracodawcą. Teraz:

• obowiązek zapewnienia dostępu został zapisany wprost w ustawie o związkach zawodowych,
• wyraźnie wskazano cel dostępu: czynności związane z układem zbiorowym pracy w tym przygotowanie do podjęcia negocjacji, w tym okresowe oceny jego przestrzegania,

Połączenie z nową ustawą o układach zbiorowych

Nowy art. 28¹ ustawy o związkach zawodowych nie jest oderwaną regulacją, ale uzupełnieniem mechanizmów z ustawy o układach zbiorowych pracy i porozumieniach zbiorowych.

Prawo dostępu z art. 28¹ wzmacnia pozycję związku na etapie przygotowania do negocjacji, negocjacji oraz kontroli wykonywania układu.

W kolejnych notkach będziemy przyglądać się innym nowym rozwiązaniom, które łączą się z tym przepisem i razem tworzą nową „infrastrukturę” rokowań i kontroli układów.

Aby ten cykl naprawdę odpowiadał na Wasze potrzeby, potrzebujemy Waszych pytań i wątpliwości. Co w ustawie jest niejasne? Które rozwiązania wymagają komentarza albo przełożenia na praktykę zakładową? Prosimy o przesyłanie uwag i pytań na adres: Barbara Surdykowska – b.surdykowska@solidarnosc.org.pl

bs