I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” w hali Olivia odbył się w dwóch turach – od 5 do 10 września i od 26 września do 7 października 1981 r. Święto demokracji, pierwsze takie wydarzenie za „Żelazną kurtyną”, nie obyło się bez tarć. Toczył się spór ideowy, który objawił się przy próbie zajęcia stanowiska wobec KSS KOR oraz – co naturalne – przy wyborach związkowego lidera.
W czasie zjazdu wybrano władze związku (przewodniczącego, Komisję Krajową i Krajową Komisję Rewizyjną). Przewodniczącym pozostał Lech Wałęsa, który w pierwszej turze głosowania otrzymał 55 proc. głosów. Marian Jurczyk, Andrzej Gwiazda i Jan Rulewski otrzymali odpowiednio po 24 proc., 9 proc. i 5 proc. głosów. Zjazd przez 18 dni przyjął (przy skomplikowanej procedurze) ponad 70 dokumentów i uchwalił poprawki do statutu. Do najważniejszych dokumentów I KZD należały: Uchwała programowa („Samorządna Rzeczpospolita”), „Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej”, Uchwała w sprawie obrony samorządu pracowniczego i „Deklaracja I Zjazdu Delegatów”.
Deklaracja Programowa I KZD NSZZ „Solidarność” zawierała m.in. stwierdzenia:
U początku naszego Związku były po prostu potrzeby zwykłych ludzi naszego kraju, ich cierpienia i zawody, nadzieje i tęsknoty. Związek nasz wyrósł z buntu społeczeństwa polskiego doświadczonego w ciągu przeszło trzech dziesięcioleci łamaniem praw ludzkich i obywatelskich; z buntu przeciwko dyskryminacji światopoglądowej i wyzyskowi ekonomicznemu. Był protestem przeciwko istniejącemu systemowi sprawowania władzy.
Chodziło nam wszystkim nie tylko o warunki bytowania, chociaż żyło się źle, pracowało się ciężko i jakże często bezowocnie. Historia nauczyła nas, że nie ma chleba bez wolności. Chodziło nam również o sprawiedliwość, o demokrację, o prawdę, o praworządność, o ludzką godność, o swobodę przekonań, o naprawę Rzeczypospolitej, nie zaś tylko o chleb, masło i kiełbasę. Wszystkie wartości elementarne nazbyt były sponiewierane, by można było uwierzyć, że bez ich odrodzenia cokolwiek zmieni się na lepsze. Protest ekonomiczny musiał być zarazem protestem moralnym.
Tutaj więcej o I KZD
źródło: www.solidarnosc.gda.pl