Rada UE przyjmuje konkluzje o aktywności osób starszych: wsparcie dla dłuższego uczestnictwa w pracy i życiu społecznym

19 czerwca 2025 r. Rada UE ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Spraw Konsumenckich (EPSCO) jednogłośnie przyjęła konkluzje dotyczące wspierania osób starszych w pełnym wykorzystaniu ich potencjału zawodowego i społecznego. Dokument ten stanowi wyraźny sygnał polityczny, że osoby starsze powinny być postrzegane nie jako obciążenie, lecz jako aktywny i cenny zasób dla europejskich społeczeństw i gospodarek.

W konkluzjach podkreślono, że Europa mierzy się z wyzwaniami demograficznymi, ale jednocześnie coraz więcej obywateli żyje dłużej i zdrowiej. To stwarza nowe możliwości dla wydłużenia aktywności zawodowej i społecznej – o ile stworzone zostaną odpowiednie warunki wsparcia.

Kluczowe postulaty Rady:

🔹 zachęty do dobrowolnego wydłużania aktywności zawodowej,
🔹 promowanie włączających, przyjaznych wiekowi miejsc pracy,
🔹 społeczne uznanie wkładu osób starszych w rozwój gospodarczy i społeczny,
🔹 przeciwdziałanie dyskryminacji ze względu na wiek,
🔹 wspieranie międzypokoleniowej solidarności i cyfrowego włączenia.

Kontekst polski: jak to wygląda w praktyce?

W Polsce wskaźnik zatrudnienia osób starszych, szczególnie po 60. roku życia, wciąż pozostaje poniżej średniej unijnej. Według danych GUS (2023), zatrudnienie osób w wieku 55–64 lata wynosiło 57,6%, a dla osób powyżej 65 lat jedynie kilka procent. Z drugiej strony, prognozy demograficzne wskazują, że do 2050 r. osoby w wieku 60+ będą stanowić ponad 40% społeczeństwa. Starzenie się ludności przy jednoczesnym spadku liczby osób w wieku produkcyjnym stanowi realne wyzwanie dla rynku pracy i systemów zabezpieczenia społecznego.

W praktyce osoby starsze napotykają na bariery w przedłużaniu aktywności zawodowej: brak elastycznych form zatrudnienia, niska dostępność szkoleń, ograniczony dostęp do profilaktyki zdrowotnej, a także utrzymujące się stereotypy i wiekizm.

Projekt „Zdrowi i aktywni w pracy”

W odpowiedzi na te wyzwania Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” w partnerstwie ze Społeczną Akademią Nauk realizuje od 1 lutego 2025 r. projekt pt. „Zdrowi i aktywni w pracy – wsparcie aktywności zawodowej osób starszych”. Projekt finansowany jest z Funduszy Europejskich dla Rozwoju Społecznego (FERS 2021–2027) i współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.

Celem projektu jest opracowanie pakietu rekomendacji dotyczących zdrowego i aktywnego starzenia się w miejscu pracy, uwzględniającego specyfikę pracy w trzech sektorach: przemysł lotniczy, motoryzacyjny i spożywczy. Działania projektowe obejmują m.in. badania ankietowe, pilotaż rekomendacji, seminaria branżowe i dwie konferencje (naukową i edukacyjną). Rezultatem będzie także informatyczne narzędzie do zbierania danych oraz narzędzie badawcze służące diagnozie potrzeb pracowników 50+. Realizacja projektu potrwa do 31 grudnia 2027 r., a jego całkowity budżet wynosi 1 966 094,40 zł (w tym dofinansowanie z UE: 1 622 421,09 zł).

Konkluzje Rady UE i polskie inicjatywy, takie jak projekt „Zdrowi i aktywni w pracy”, pokazują wspólny kierunek działań: wydłużenie aktywności zawodowej nie jako przymus, lecz jako realna możliwość, oparta na godnych warunkach pracy, uznaniu społecznej roli starszych osób i dostosowaniu miejsc pracy do zmieniających się potrzeb. W obliczu wyzwań demograficznych to już nie tylko kwestia solidarności, ale konieczność strategiczna dla przyszłości rynku pracy i całych społeczeństw.

bs