Global Rights 2025: Rekordowy spadek praw pracowniczych na świecie

Międzynarodowa Konfederacja Związków Zawodowych (MKZZ) opublikowała najnowszą edycję corocznego raportu Global Rights Index 2025, który od ponad dekady dokumentuje skalę naruszeń podstawowych praw pracowniczych na świecie. Wnioski z tegorocznego raportu są wyjątkowo niepokojące: 2025 rok przynosi dalsze pogorszenie sytuacji związków zawodowych i osób pracujących niemal na wszystkich kontynentach.

Według raportu aż 87% analizowanych krajów narusza prawo do strajku, co oznacza najwyższy poziom od czasu rozpoczęcia pomiarów. W 45 państwach obowiązuje całkowity zakaz strajków, a w 79% państw rządy lub pracodawcy naruszają prawo do rokowań zbiorowych – kwestionując legalność związków, wykluczając je z procesów negocjacji lub uniemożliwiając zawieranie układów. W 74 krajach zarejestrowanie związku zawodowego pozostaje utrudnione lub wręcz niemożliwe.

Przemoc i represje wobec działaczy związkowych rosną z roku na rok. W tegorocznej edycji raportu udokumentowano przypadki aresztowań i zatrzymań liderów związkowych w 69 krajach, co stanowi wzrost o 16% względem poprzedniego roku. Dochodzi również do zastraszania, zwolnień za działalność związkową, a nawet fizycznych ataków na działaczy w miejscu pracy.

MKZZ podkreśla, że systemowe łamanie praw pracowniczych jest coraz częściej elementem szerszego demontażu mechanizmów demokratycznych. Według sekretarza generalnego MKZZ Luca Triangle’a kiedy pracownicy są pozbawiani głosu, a związki zawodowe legalności i przestrzeni działania, demokracja przestaje być realna. Nie da się jej utrzymać bez silnych, niezależnych organizacji pracowniczych.

Raport klasyfikuje państwa w pięciostopniowej skali (od 1sporadyczne naruszenia, do 5+brak gwarancji praw związkowych). Aż 43 kraje znalazły się w najniższych dwóch kategoriach, co oznacza, że nie istnieją tam warunki do prowadzenia legalnej działalności związkowej, a represje są normą. Skala tych naruszeń rośnie nawet w krajach dotąd uznawanych za stabilne pod względem ochrony praw pracowniczych.

W kolejnych notkach przedstawimy ocenę sytuacji w najbardziej niebezpiecznych regionach świata, diagnozę pogarszającej się sytuacji w Europie oraz apel MKZZ o odnowienie globalnych gwarancji dla związków zawodowych i ich fundamentalnej roli w obronie demokracji i praw człowieka.

bs