EWCS 2024: Najważniejsze badanie warunków pracy w Europie. Są już pierwsze wyniki

European Working Conditions Survey (EWCS) to najdłużej prowadzony, porównawczy projekt o jakości pracy w Europie. Są już wstępne wyniki najnowszego badania.

European Working Conditions Survey (EWCS) to najdłużej prowadzony, porównawczy projekt o jakości pracy w Europie. Eurofound realizuje go od 1990 r. (kolejne edycje: 1995, 2000, 2005, 2010, 2015 i najnowsza 2024) na reprezentatywnych próbach pracujących. W edycji 2024 zebrano 36 644 wywiady w 35 krajach, w tym ponad 27 tys. w państwach UE-27, przy jednolitym kwestionariuszu w 32 językach. To właśnie te dane wyznaczają standard europejskiej rozmowy o jakości pracy, zdrowiu, czasie pracy i wpływie technologii. Eurofound opublikował już „pierwsze wyniki” (First findings). Poniżej najważniejsze wnioski.

Co pokazują najnowsze dane?

Czas pracy: mniej skrajności, więcej kontroli. Od dwóch dekad rośnie wskaźnik „jakości czasu pracy” spada udział bardzo długich tygodni oraz pracy w nocy i weekendy, a pracownicy mają nieco większy wpływ na swoje godziny. Najczęstszy wzorzec to 35–40 godzin przez 5 dni (51% w UE). W Polsce ten klasyczny układ jest nawet częstszy ok. 60% pracujących.

Środowisko pracy: mniej ryzyk „klasycznych”, ale dwa nowe akcenty. Ogólnie poprawia się jakość środowiska fizycznego, jednak częstsza staje się epizodyczna ekspozycja na wysokie temperatury (efekt upałów i pracy na zewnątrz) oraz długie siedzenie – skutek cyfryzacji i pracy przy komputerze. To dwa rosnące wyzwania profilaktyki BHP: od magazynu i budowy po biura i call center.

Zarządzanie algorytmiczne i technologie. „SI w pracy” to nie tylko modne hasło. 17% pracowników mówi, że program (algorytm) monitoruje ich wyniki, a 16% że program przydziela zadania; w finansach to już ~1/3. Jednocześnie narzędzia generatywnego SI (typu chat-boty) realnie używa na razie ok. 12% pracujących i z dużymi różnicami między krajami. W transporcie częściej pojawia się automatyczne planowanie zmian. Pierwszy wniosek: na jakość pracy najszybciej wpływa dziś nie „twórcza SI”, lecz sposób organizowania i kontroli pracy przez oprogramowanie (algorytmy).

Dochody: nowy wskaźnik: przewidywalność zarobków. 85% pracowników potrafi przewidzieć swoje dochody w horyzoncie 3 miesięcy „dokładnie lub w przybliżeniu”, ale 15% wcale. Niepewność jest najwyższa wśród samozatrudnionych, osób na umowach niestałych oraz w rolnictwie (49%) i budownictwie (25%). Między krajami rozpiętość jest duża: od wysokiej pewności (np. AT/DE) po niską (np. RO/GR). To twardy miernik stabilności dochodu, który łączy się z formami zatrudnienia, prowizjami, sezonowością i „grafikiem zależnym od popytu”.

Perspektywy i bezpieczeństwo. Więcej osób niż dekadę temu widzi szanse rozwoju (najwyżej w sektorach o wyższych kwalifikacjach), a obawa przed utratą pracy jest dziś raczej niska (ok. 10–12% wskazań), choć młodsi i pracownicy w zawodach prostych odczuwają ją częściej. W administracji publicznej i finansach dominuje raczej obawa przed niechcianą zmianą warunków pracy, niż samym zwolnieniem.

Co dla zdrowia i dobrostanu? Najczęstsze problemy zdrowotne to wciąż układ mięśniowo-szkieletowy (tam, gdzie jest dźwiganie, pozycje wymuszone, praca fizyczna), a w „białych kołnierzykach” częstsze są bóle głowy, oczy, bezsenność, lęk- jest to spójne z trendem długiego siedzenia i trendem używania intensywnie ekranów. Średni wskaźnik dobrostanu „WHO-5” rośnie w porównaniu do 2010 r., ale nierówno między grupami.

Podsumowując: EWCS to europejski „barometr” jakości pracy od ponad 35 lat. Nowe wyniki z 2024 r. potwierdzają poprawę w klasycznych obszarach (czas pracy oraz część ryzyka fizycznego), ale pokazują też nowe pola gry: przewidywalność dochodu, upały i długotrwałe siedzenie przy biurku oraz algorytmiczne zarządzanie. To właśnie tam będą się rozstrzygać rozmowy o „dobrej pracy” w najbliższych latach.