Tag: Stanowisko

Stanowisko Prezydium KK nr 6/25 ws. brutalnej pacyfikacji przez policję protestu rolników w Brukseli

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” stanowczo potępia brutalną pacyfikację, której 18 grudnia dokonała policja wobec protestujących rolników w Brukseli. Użycie siły wobec obywateli, którzy domagają się dialogu i bronią swojego bytu, jest skandalem i jawnym zaprzeczeniem wartości, na które tak chętnie powołują się instytucje Unii Europejskiej.

Nie ma żadnego usprawiedliwienia dla przemocy wobec pokojowych protestów. Gdy władza zamiast rozmowy sięga po przemoc, pokazuje jedynie swoją słabość. Takie działania kompromitują UE nie tylko w sferze politycznej, ale także moralnej, podważając jej wiarygodność w oczach obywateli państw Europy.

Dla nas, Polaków, charakter i czas tych zajść budzą najgorsze skojarzenia. W grudniu wspominamy w Polsce m.in. krwawą pacyfikację protestów na Wybrzeżu 1970 roku oraz mroczne lata stanu wojennego. Wówczas pokojowi manifestanci byli brutalnie bici, represjonowani, a także mordowani za walkę o swoje prawa. Doskonale wiemy, dokąd prowadzi arogancja władzy i użycie przemocy wobec protestujących. Na takie działania, niezależnie od tego, kto jest ich inicjatorem, nigdy nie będzie naszej zgody.

Jednocześnie solidaryzujemy się z protestującymi rolnikami. NSZZ „Solidarność” od 20 lat walczy ze szkodliwymi regulacjami europejskiej polityki klimatycznej. Odrzucenie umowy z Mercosur jest także jednym z postulatów NSZZ „Solidarność”. Te ideologicznie narzucone, oderwane od realiów gospodarczych regulacje uderzają w europejskie rolnictwo oraz przemysł, prowadząc do wzrostu kosztów produkcji, spadku konkurencyjności
i zagrożenia dla bezpieczeństwa żywnościowego i gospodarczego.

Takie wydarzenia, jak te, które rozegrały się 18 grudnia na ulicach Brukseli, nie powinny mieć miejsca w żadnym czasie i w żadnym miejscu na świecie. Tym bardziej  
w mieście, które mieni się stolicą europejskiej demokracji i symbolem wspólnoty opartej na prawach obywatelskich. Unia Europejska, jeśli ma pozostać wiarygodna, musi reagować na społeczne napięcia dialogiem, a nie siłą.

Stanowisko KK nr 6/25 ws. dramatycznej sytuacji społeczno-gospodarczej w Polsce i powołania Sztabu Akcji Protestacyjnej

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium
  1. W związku z dramatycznie pogarszającą się sytuacją społeczno-gospodarczą w Polsce oraz brakiem jakiegokolwiek realnego dialogu społecznego ze strony rządu, Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” podejmuje decyzję o rozpoczęciu przygotowań do ogólnokrajowej akcji protestacyjnej oraz o powołaniu Sztabu Akcji Protestacyjnej.
  2. Narastająca fala zwolnień grupowych w wielu branżach, upadłości przedsiębiorstw oraz gwałtowne pogorszenie warunków pracy w kluczowych sektorach gospodarki to bezpośredni skutek systematycznego ignorowania głosu pracowników prezentowanego systematycznie przez NSZZ „Solidarność”. Należy jednoznacznie podkreślić, że do obecnego kryzysu zaufania społecznego doprowadził rząd, trwale lekceważąc sygnały płynące z zakładów pracy, nie reagując na narastające problemy, forsując rozwiązania pogłębiające kryzys w polskiej gospodarce, stanowiący zagrożenie dla wielu tysięcy pracowników. Polityka obecnego rządu, od chwili jego powołania w dniu 13 grudnia 2023 roku, destabilizuje rynek pracy, osłabia pozycję pracowników i podważa bezpieczeństwo państwa poprzez ignorowanie skomplikowanej sytuacji w wielu strategicznych przedsiębiorstwach. Ciągłe odrzucanie przez rząd dialogu społecznego stanowi poważne zagrożenie dla stabilności gospodarczej i społecznej Polski.
  3. Wzywamy rząd do natychmiastowego podjęcia uczciwych i merytorycznych negocjacji w celu realizacji poniższych postulatów, a także do rozpoczęcia realnych rozmów branżowych, regionalnych i zakładowych w sprawach kluczowych dla poszczególnych miejsc pracy i sektorów polskiej gospodarki. Brak reakcji oraz dalsze procedowanie rozwiązań sprzecznych z interesem pracowników będzie jednoznacznym potwierdzeniem braku wiarygodności rządu.
  4. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” przedstawia postulaty, których spełnienie jest warunkiem zatrzymania akcji protestacyjnej Związku. Żądamy:
    • Zahamowania zwolnień grupowych w wielu branżach, w tym w sektorze publicznym i wprowadzenia rozwiązań gwarantujących ochronę miejsc pracy;
    • Natychmiastowego wycofania się z praktyki wypowiadania układów zbiorowych pracy w spółkach Skarbu Państwa oraz wygaszania praw pracowniczych pod pretekstem tzw. „reform”; ewentualnie: „działań naprawczych”;
    • Jednoznacznego odrzucenia przez Polskę destrukcyjnej polityki klimatycznej prowadzonej przez komisje europejska, w tym: Fit for 55 oraz systemów ETS i ETS2, dodatkowo pozbawionych naukowego uzasadnienia, prowadzących do upadku polskiego przemysłu, likwidacji tysięcy miejsc pracy i ubóstwa polskich pracowników;
    • Zapewnienia skutecznego wsparcia przedsiębiorstwom w branżach kluczowych dla bezpieczeństwa energetycznego i przemysłowego kraju, m.in. w górnictwie, energetyce czy branży metalowej, a także wielu innych branżach, zagrożonych polityką klimatyczną UE;
    • Rozsądnego gospodarowania zasobami naturalnymi kraju, w tym prowadzenia sprawdzonej przez wiele lat, popartej wiedzą naukową gospodarki leśnej zapewniającej bezpieczną dostępność terenów leśnych dla obywateli i zabezpieczającej dostawy strategicznego surowca dla branży drzewnej;
    • Zapewnienia systemowych rozwiązań wypracowanych w rzetelnym dialogu społecznym nie tylko dla pracowników tej branży ale także w celu poprawy dostępności świadczeń medycznych dla pacjentów;
    • Żądamy kompleksowej reformy finansowania i organizacji edukacji i nauki- zwiększenia nakładów do poziomu europejskiego. Domagamy się wstrzymania chaotycznych, niekonsultowanych zmian podstaw programowych, likwidacji przedmiotów i arbitralnych modyfikacji podstaw, a także rezygnacji z ideologicznych rozwiązań, które obniżają jakość kształcenia i przeciążają nauczycieli;
    • Zagwarantowania niezwłocznej i realnej waloryzacji wynagrodzeń w sektorze finansów publicznych, opartej na faktycznych kosztach ponoszonych przez pracowników, a nie na oderwanych od rzeczywistości prognozach rządowych;
    • Przywrócenia realnego dialogu społecznego na poziomie krajowym, regionalnym, branżowym i zakładowym; zakończenia praktyki jednostronnego narzucania rozwiązań oraz przywrócenia rzeczywistej roli Rady Dialogu Społecznego;
    • Rozsądnego stymulowania rozwoju gospodarczego kraju poprzez m.in., realne przywrócenie i przyśpieszenie realizacji  inwestycji strategicznych takich jak Centralny Port Komunikacyjny, elektrownie atomowe, rozbudowę sieci naftowych i gazowych, portu kontenerowego w Świnoujściu i żeglowności Odry. Takie działania wygenerują nowe miejsca pracy i pobudzą polski przemysł, co przełoży się na zwiększenie zasobności państwa i jego obywateli;
    • Wstrzymania wdrażania ustaw i rozporządzeń uderzających w bezpieczeństwo ekonomiczne polskich pracowników i ich rodzin, w tym działań podnoszących koszty życia i pracy;
    • Realizacji szybkiej rozbudowy polskiej armii, z wykorzystaniem polskiego potencjału produkcyjnego oraz praktycznej realizacji kontraktów na jej uzbrojenie.
    • Ochrony polskiego rolnictwa przed skutkami zaakceptowanej przez rząd Donalda Tuska umowy UE-Mercosur oraz umowy UE-Ukraina;
    • Zabezpieczenie interesów polskich przedsiębiorstw i zapewnienie bezpieczeństwa kraju w kształtującej się obecnie sytuacji międzynarodowej zmierzającej do zakończenie wojny w Ukrainie.
  5. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” wzywa jednocześnie wszystkie organizacje związkowe do bezwzględnego włączenia się w akcje organizowane przez władze krajowe, regionalne i branżowe NSZZ „Solidarność”
  6. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” oświadcza, że w przypadku ignorowania postulatów Związku podjęte zostaną zdecydowane, ogólnokrajowe, branżowe, regionalne i zakładowe działania protestacyjne. Jednocześnie upoważnia Sztab Akcji Protestacyjnej do opracowania harmonogramu protestów i jego wdrożenia, jeśli rząd nadal będzie unikał rzeczywistego i konstruktywnego dialogu społecznego, a postulaty Związku pozostaną bez satysfakcjonujących rozwiązań.

 

Stanowisko KK nr 5/25 ws. pamięci o Ofiarach stanu wojennego w 44. Rocznicę jego wprowadzenia

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Pierwszą ofiarą śmiertelną stanu wojennego w Polsce był Tadeusz Kostecki. W wyniku pacyfikacji strajku w Politechnice Wrocławskiej zmarł 15 grudnia 1981 r. W dniu następnym dokonano zbrodni na 9 górnikach kopalni Wujek, a 17 grudnia 1981 r. dwudziestoletni Antoni Browarczyk w centrum Gdańska, wracając z zajęć po praktykach szkolnych, został śmiertelnie postrzelony w głowę przez milicjanta, nie odzyskawszy przytomności zmarł 23 grudnia 1981 r.

Stan wojenny trwał 586 dni. Do jego zniesienia 22 lipca 1983 r. ponad 100 osób zostało zamordowanych. W czasie stanu wojennego internowano około 10 tysięcy osób, wyrzucono z pracy 56 tysięcy osób, osądzono przed sądami i kolegiami około 160 tysięcy osób. Do tego należy doliczyć niepoliczone tysiące złamanych karier zawodowych, wymuszonych emigracji, rozbitych rodzin, a także cofnięcie cywilizacyjne i gospodarcze Polski.

W tym kontekście należy przypomnieć, że niemal jedenaście lat wcześniej w następstwie rozkazów komunistów, odpowiednio: Władysława Gomułki, Józefa Cyrankiewicza, Wojciecha Jaruzelskiego, Kazimierza Świtały, Stanisława Kociołka i innych im podobnych, w całym grudniu 1970 roku zostało zamordowanych 45 osób, rannych zostało ponad 1165 osób, a około 3000 osób zostało aresztowanych i pobitych.

Do dnia dzisiejszego bilans tych krzywd nie został wyrównany. Jak wielu komunistów i ich potomków zostało faktycznymi beneficjentami zmian po 1989 r., co więcej bezczelnie wpychając się na najwyższe urzędy w Polsce, powołują się na zasady demokratycznego państwa prawa.

Brak rozliczeń z oprawcami stał się normą w historii powojennej naszej Ojczyzny. Przywołując słowa bł. Kardynała Stefana Wyszyńskiego powtarzamy z całą mocą: „Należy wybaczyć, ale nie zapomnieć”.

Wybaczyliśmy, ale czy mamy zapomnieć o 6 mln zamordowanych, o zrównanej niemal z ziemią Ojczyźnie? Czy mamy zapomnieć, że Rosjanie kazali nam pamiętać, że to oni nas „wyzwolili”, czy mamy też zapomnieć, że rodzimi komuniści przez lata byli współrealizatorami zbrodniczego systemu w Polsce?

W 44. Rocznicę tego haniebnego wydarzenia, kiedy Polak kierowany przez komunistycznych namiestników stanął przeciwko Polakowi oddajemy cześć wszystkim Ofiarom represji oraz wzywamy Rodaków do podjęcia wysiłku, aby zapanowały w Polsce prawdziwe wartości, sprawiedliwość, prawo i solidarność.

 

Stanowisko KK nr 4/25 ws. działań Zarządu ENEA S.A. i powołania Komitetu Protestacyjno-Strajkowego przez Organizacje Związkowe GK ENEA

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” stwierdza, co następuje:
1. Decyzja Zarządu ENEA S.A. z dnia 18 września 2025 r. dotyczącą wypowiedzenia Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy (ZUZP) zawartego w 1996 r., który – z wszystkimi późniejszymi zmianami – stanowi dotychczas podstawę stabilnych warunków pracy, płacy i świadczeń socjalnych w Grupie Kapitałowej ENEA, została podjęta z naruszeniem zasad dobrej woli i bez poszanowania interesów strony pracowniczej.
2. Wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec działań Zarządu ENEA, które obejmują:
a) wypowiedzenie ZUZP, bez prowadzenia rzeczywistego dialogu ze stroną społeczną, co stanowi bezsporne naruszenie zobowiązań wynikających z obowiązującej umowy społecznej;
b) odwołanie przedstawicieli pracowników z Zarządów i Rad Nadzorczych spółek zależnych, co w sposób rażący narusza konstytucyjne prawo pracowników do partycypacji w zarządzaniu i zostało dokonane wbrew zobowiązaniom Zarządu w przedmiotowej sprawie;
c) wydzielenie departamentu sprzedaży z ENEA S.A. bez zawarcia umowy transferowej zabezpieczającej prawa pracowników, co spowoduje pogorszenie warunków ich zatrudnienia.
3. Działania Zarządu GK ENEA godzą w istotę dialogu społecznego, świadczą o braku poszanowania praw pracowniczych i naruszają poczucie bezpieczeństwa zatrudnienia tysięcy pracowników GK ENEA. Działania na taką skalę prowadzą do destabilizacji GK ENEA i konfliktu społecznego.

W związku z tym Komisja Krajowa popiera powołanie przez organizacje związkowe GK ENEA Komitetu Protestacyjno – Strajkowego.
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” domaga się od władz GK ENEA:

– natychmiastowego wycofania wypowiedzenia ZUZP;
– przywrócenia partycypacji pracowników w zarządzaniu, poprzez udział przedstawicieli pracowników w Zarządach i Radach Nadzorczych spółek zależnych, na zasadach wynikających z wcześniej obowiązujących w GK ENEA przepisów;
– przywrócenie przedstawicieli pracowników do Zarządów i Rad Nadzorczych spółek zależnych;
– zawarcie umowy transferowej w przypadku wydzielenia departamentu sprzedaży lub innych działań restrukturyzacyjnych gwarantującej bezpieczne, stabilne i godziwe warunki zatrudnienia pracowników;
– prowadzenia wszelkich zmian w GK ENEA w sposób realizujący zobowiązania wzajemne wynikające z wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy, w tym porozumień oraz umowy społecznej, poprzez uprzednie zawieranie porozumień oraz dokonywanie uzgodnień i konsultacji ze Stroną Związkową, a nie podejmowanie jednostronnych działań przez Zarząd GK ENEA;
– wprowadzanie ewentualnych zmian w GK ENEA w oparciu o dialog i porozumienie, a nie o jednostronne działania Zarządu.

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” deklaruje gotowość wsparcia działań Komitetu Protestacyjno – Strajkowego oraz do udziału w działaniach solidarnościowych w obronie praw pracowników ENEA.

Stanowisko Prezydium KK nr 5/25 ws. konieczności ratyfikacji Protokołu Dodatkowegodo Europejskiej Karty Społecznej w sprawie skargi zbiorowej

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zwraca się do strony rządowej z ponownym i zdecydowanym wezwaniem do niezwłocznej ratyfikacji Protokołu Dodatkowego do Europejskiej Karty Społecznej w sprawie skargi zbiorowej, przyjętego w Strasburgu 9 listopada 1995 r. Skarga zbiorowa to nie tylko narzędzie prawne, ale impuls do debaty publicznej i kształtowania polityki społecznej w duchu konstytucyjnego dialogu (art. 20 Konstytucji RP).
Brak ratyfikacji tego dokumentu stanowi poważne zapóźnienie Polski na tle innych państw członkowskich Rady Europy. Protokół ten wszedł w życie w 1998 r. i obecnie został ratyfikowany przez 16 państw, w tym m.in. Francję, Włochy, Hiszpanię, Finlandię, Szwecję, Irlandię, Belgię, Chorwację i Czechy. Polska nie dokonała ratyfikacji Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej oraz nadal odmawia ratyfikacji mechanizmu skargi zbiorowej, który stanowi realne narzędzie ochrony praw społecznych i pracowniczych.
Zwracamy także uwagę, że Polska nie ratyfikowała większości z pięciu kluczowych protokołów ONZ przewidujących mechanizmy skargowe do traktatowych organów nadzoru, tj.:
1. Protokołu Fakultatywnego do Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (2008),
2. Protokołu Fakultatywnego do Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet (1999),
3. Protokołu Fakultatywnego do Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych (2006),
4. Fakultatywnego Protokołu do Konwencji o prawach dziecka w sprawie procedury składania skarg (2011).
Brak ratyfikacji tych instrumentów oznacza, że Polska pozostaje niemalże całkowicie poza międzynarodowym systemem ochrony praw człowieka w zakresie skarg jednostkowych i zbiorowych co szczególnie niepokoi w kontekście praw społecznych, pracowniczych, a także praw dzieci i osób z niepełnosprawnościami.
Fakt pozostawania Polski poza globalnym systemem skarg indywidualnych i zbiorowych dotyczącym praw człowieka, jest nie tylko niespójny z deklarowaną pozycją państwa demokratycznego, ale również godzi w interesy związków zawodowych oraz innych podmiotów społeczeństwa obywatelskiego.
Podkreślamy, że ratyfikacja Protokołu o skardze zbiorowej wynika z zasady dialogu społecznego zapisanej w art. 20 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który stanowi, że „społeczna gospodarka rynkowa oparta jest na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych”. Ratyfikacja protokołu byłaby wyrazem poszanowania tej konstytucyjnej zasady, a także poważnego traktowania organizacji pracodawców i związków zawodowych jako stron dialogu społecznego.
Protokołowi temu nie można zarzucić ingerencji w suwerenność państwa. Jego mechanizm pełni istotną funkcję monitorującą, ostrzegawczą i opiniotwórczą. W praktyce jego stosowanie prowadzi do podnoszenia standardów społecznych, poprawy polityki publicznej oraz większej przejrzystości.
Z perspektywy związku zawodowego, jakim jest NSZZ „Solidarność”, dostęp do mechanizmu skargi zbiorowej byłby realnym narzędziem ochrony praw pracowniczych w sytuacjach systemowych naruszeń, w których nie istnieją skuteczne środki odwoławcze na poziomie krajowym lub są one niewystarczające.
Ratyfikacja Protokołu byłaby również istotnym krokiem w kierunku umacniania pozycji Polski w europejskim systemie praw społecznych i potwierdzeniem, że państwo traktuje zobowiązania międzynarodowe nie tylko formalnie, ale również praktycznie.
Ratyfikacja protokołu oznacza wzmocnienie mechanizmu quasi-sądowego dochodzenia sprawiedliwości społecznej w sytuacjach systemowego naruszania praw, szczególnie gdy sądy krajowe nie są w stanie skutecznie działać z powodu luk prawnych lub ograniczeń proceduralnych.
Decyzje EKSS zmuszają państwa do prowadzenia szerszych konsultacji społecznych, w tym z partnerami społecznymi. Mechanizm ten może wzmocnić demokratyczny wymiar zarządzania sprawami społecznymi, ponieważ wymusza debatę publiczną wokół spraw złożonych w skardze.
W Polsce, gdzie nie istnieje systemowe forum do badania zgodności polityki społecznej z prawami człowieka, ratyfikacja protokołu mogłaby pełnić funkcję brakującego mechanizmu korekty instytucjonalnej.
Ratyfikacja Protokołu o skardze zbiorowej wprowadziłaby w Polsce stabilny, instytucjonalnie osadzony mechanizm, w którym związki zawodowe mogą dochodzić praw społecznych w procedurze o charakterze quasi-sądowym. W sytuacji, gdy sądy krajowe nie zapewniają wystarczającej ochrony w przypadkach systemowych naruszeń, mechanizm ten stanowiłby brakujące ogniwo kontroli państwa przez obywateli i ich organizacje.
Prezydium KK NSZZ „Solidarność” apeluje zatem do Rządu RP o podjęcie niezwłocznych działań legislacyjnych zmierzających do ratyfikacji Protokołu, a także o rozpoczęcie otwartego dialogu z partnerami społecznymi na temat jego znaczenia i wdrożenia.

 

Stanowisko Prezydium KK nr 4/25 ws. konieczności ratyfikacji Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” apeluje do strony rządowej o pilne podjęcie działań na rzecz ratyfikacji Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej (ZEKS), podstawowego europejskiego instrumentu ochrony praw społecznych i pracowniczych.
Ratyfikacja ZEKS nie powinna być traktowana jako „techniczne” osiągnięcie minimum liczby artykułów i ustępów, lecz jako punkt wyjścia dla całościowego przemyślenia obowiązków państwa w zakresie praw człowieka drugiej generacji, tak aby prawa społeczne traktować z równą powagą jak prawa polityczne i obywatelskie, nie jako uznaniowe zobowiązania, ale jako miernik nowoczesnego państwa społecznego.
Brak ratyfikacji ZEKS od ponad dwóch dekad to wyraz niedocenienia znaczenia praw społecznych w polskiej polityce publicznej. Potrzebujemy zmiany myślenia. Prawa do godnych warunków pracy, ochrony zdrowia, zabezpieczenia społecznego, ochrony dzieci i młodzieży nie mogą być domeną aktów wykonawczych i uznaniowych decyzji, ale konstytucyjną i międzynarodową normą.
Polska ratyfikowała Europejską Kartę Społeczną 10 czerwca 1997 roku. Od tego czasu minęło ponad ćwierć wieku, wystarczająco dużo, by dokonać kolejnego kroku i zobowiązać się do standardów odpowiadających realiom XXI wieku.
Argument, że Polski „nie stać” na pełną ratyfikację ZEKS, jest dziś nieaktualny i nieakceptowalny. W ostatnich dwóch dekadach Polska zanotowała jeden z największych wzrostów PKB w Europie, poprawiła istotnie wskaźniki zatrudnienia i dochodu narodowego,a w wielu sektorach dorównuje już państwom, które ZEKS w pełni ratyfikowały. Nie możemy dłużej usprawiedliwiać inercji biedą państwa sprzed lat.
W dalszej części dokumentu NSZZ „Solidarność” przedstawia propozycję realistycznej ścieżki ratyfikacji ZEKS, która spełnia wymogi formalne, ale jednocześnie może stać się impulsem do szerszej dyskusji o społecznych obowiązkach państwa. Taka debata jest w Polsce od lat nieobecna, a jej brak osłabia nie tylko ochronę pracowników, ale także legitymację całego modelu gospodarczego.
W pierwszej kolejności chcemy zwrócić uwagę na trzy kompleksowe wyzwania, które są krytycznie ważne niezależnie od kwestii potrzeby ratyfikacji ZEKS.
Po pierwsze, chcemy zwrócić uwagę na konieczność uczynienia realnym prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy zatrudnieniu niepracowniczym. Jest to konieczne w świetle Konstytucji RP mówiącej o tym, że każdy ma do nich prawo. Reforma w tym obszarze pozwoli także na ratyfikacje przykładowo art. 8 ust. 5 ZEKS.
Po drugie, konieczne jest wzmocnienie prawa pracowników do ułatwień w obszarze podnoszenia i modyfikacji kompetencji i kwalifikacji w obliczu zmiany technologicznej. Jest to kluczowe z polskiej perspektywy a równocześnie umożliwi ratyfikację art. 10 ust. 3 ZEKS.
Po trzecie, najwyższy czas, by Polska zadeklarowała, że prawo do godziwego wynagrodzenia stanowi jeden z filarów jej porządku społecznego i prawnego. Ratyfikacja art. 4 ust. 1 ZEKS, dotyczącego właśnie tej kwestii, byłaby czytelnym sygnałem, że Polska traktuje poważnie kwestie poziomu życia pracowników i realnej wartości wynagrodzeń. W kontekście wieloletniego wzrostu gospodarczego oraz dyskusji o godności pracy i sprawiedliwym podziale owoców rozwoju, taki krok wydaje się nie tylko możliwy, ale wręcz oczekiwany. Godziwe wynagrodzenie to nie hasło, ale konkretne zobowiązanie państwa – do stworzenia warunków, w których praca pozwala na prowadzenie życia na odpowiednim poziomie.
Zwracamy uwagę, że istnieją postanowienia ZEKS, które oceniamy jako niemalże możliwe do natychmiastowej ratyfikacji, gdyż wymogi w nich określone są spełniane przez polskie ustawodawstwo i praktykę. Są to:
Art. 2 ust. 2
Art. 2 ust. 6
Art. 7 ust. 7
Art. 20 ust. 1
Art. 25 ust. 1
Art. 27 ust. 1
Art. 27 ust. 2
Art. 27 ust. 3
Art. 29 ust. 1
Jak pokazano powyżej, Polska dysponuje potencjałem instytucjonalnym i gospodarczym umożliwiającym stopniową, a zarazem ambitną ratyfikację Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej. Potrzebujemy realistycznej ścieżki dojścia do celu. Ścieżki zgodnej z wymogami formalnymi i opartej na rzetelnej analizie obecnego stanu prawa i praktyki. Brak ratyfikacji to nie obiektywna niemożność, lecz brak politycznej woli i instytucjonalnej refleksji. Czas to zmienić dla wzmocnienia praw społecznych, dla wiarygodności Polski jako państwa budującego społeczną gospodarkę rynkową. Ratyfikacja ZEKS jest w tym kontekście niezbędna.

Stanowisko Prezydium KK nr 3/25 ws. wdrażania Europejskiego Filaru Praw Socjalnych w Polsce

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Komisja Europejska prowadzi konsultacje publiczne i prace nad drugim planem wdrażania Europejskiego Filaru Praw Socjalnych (EPSR). To dobry moment, aby rzetelnie ocenić sytuację w Polsce zarówno w zakresie postępów, jak i istniejących braków we wdrażaniu Filaru na poziomie krajowym.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” z niepokojem stwierdza brak spójnej, strategicznej i aktywnej polityki państwa polskiego w zakresie wdrażania Europejskiego Filaru Praw Socjalnych. Mimo iż od jego proklamowania w 2017 r. minęło już osiem lat, Polska nadal nie posiada krajowego planu implementacji Filaru, który wskazywałby cele, priorytety i mechanizmy realizacji jego 20 zasad w ramach krajowych kompetencji.

W naszej ocenie obecny model realizacji EPSR w Polsce ogranicza się do reaktywnego, minimalistycznego podejścia: władze państwowe podejmują działania jedynie wówczas, gdy Komisja Europejska wprowadza nowe inicjatywy legislacyjne lub rekomendacje a i wtedy ich wdrażanie ma często charakter czysto formalny, ograniczający się do wymaganego minimum. Także wtedy, gdy związane jest to z realizacją działań finansowych z odpowiednich funduszy unijnych.

Tymczasem logika Filaru przyjętego przez wszystkie państwa członkowskie oraz instytucje UE opiera się na założeniu, że jego wdrażanie odbywa się równolegle na poziomie unijnym i krajowym, w ramach kompetencji dzielonych i z poszanowaniem zasady pomocniczości. Państwa członkowskie mają nie tylko prawo, ale i obowiązek prowadzenia autonomicznej polityki na rzecz realizacji zasady sprawiedliwości społecznej, godnych warunków pracy, równości szans, dostępu do szkoleń i usług publicznych, ochrony socjalnej czy włączenia społecznego.

W tym kontekście szczególnie niepokojące są niski poziom ambicji Polski oraz brak działań systemowych na rzecz osiągnięcia trzech ogólnych celów Filaru, tzw. Porto Social Targets, które państwa UE przyjęły wspólnie w 2021 roku:

  1. W zakresie zatrudnienia osób w wieku 20–64 lata Polska zadeklarowała osiągnięcie poziomu 76% do 2030 roku, podczas gdy cel unijny wynosi 78%.
  2. W zakresie uczestnictwa dorosłych w szkoleniach (uczenie się przez całe życie) Polska przyjęła cel 23%, czyli znacznie poniżej unijnego celu 60%. Obecny udział dorosłych Polaków w edukacji pozostaje jednym z najniższych w UE, a cel krajowy potwierdza brak realnej ambicji zmiany tego stanu rzeczy.
  3. W zakresie redukcji ubóstwa i wykluczenia społecznego Polska zadeklarowała ograniczenie liczby osób zagrożonych tymi zjawiskami o 1,5 mln do 2030 r. – co jest celem proporcjonalnym do celu unijnego (–15 mln), jednak Polska nie określiła odrębnego celu redukcji ubóstwa wśród dzieci, co pozostaje niepokojące.

Największe ryzyko nieosiągnięcia założonych celów dotyczy kształcenia ustawicznego dorosłych. Polska od wielu lat znajduje się na końcu unijnych rankingów w tym zakresie, a działania rządu są fragmentaryczne i nieskoordynowane. Brakuje całościowej strategii uczenia się przez całe życie, obejmującej zarówno ofertę edukacyjną, jak i zachęty finansowe, wsparcie instytucjonalne oraz włączenie partnerów społecznych.

W związku z powyższym, NSZZ „Solidarność” wzywa rząd RP do:

  1. Przygotowania i ogłoszenia krajowego planu wdrażania Europejskiego Filaru Praw Socjalnych, który nie będzie wyłącznie reakcją na działania Komisji Europejskiej (w tym planowany II Action Plan), lecz wyrazem samodzielnej, odpowiedzialnej polityki społecznej państwa prowadzonej w oparciu o krajową diagnozę, zidentyfikowane deficyty oraz konsultacje z partnerami społecznymi. Plan ten powinien wskazywać konkretne cele, priorytety, harmonogramy i mechanizmy wdrożeniowe w ramach kompetencji krajowych.
  2. Opracowania i wdrożenia krajowej strategii uczenia się przez całe życie, obejmującej także zachęty dla pracodawców i pracowników, rozwój infrastruktury edukacyjnej oraz włączenie związków zawodowych do planowania programów szkoleń.
  3. Zwiększenia ambicji w obszarach, gdzie Polska systematycznie odstaje od unijnej średniej, takich jak ochrona zdrowia, zabezpieczenie społeczne, dostęp do mieszkań czy edukacja dorosłych.

Europejski Filar Praw Socjalnych powinien być postrzegany jako narzędzie budowy nowoczesnego i solidarnego państwa dobrobytu zgodnego z wartościami, które od początku są fundamentem także NSZZ „Solidarność”.

 

STANOWISKO Nr 4 XXXII KZD ws. przeciwdziałania zapaści gospodarczej Lubelszczyzny i obrony Lubelskiego Węgla „Bogdanka” S.A. oraz Grupy Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A.

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” wyraża zdecydowany sprzeciw wobec działań zmierzających ku degradacji gospodarczej i demograficznej Lubelszczyzny. Obecne działania Rządu Rzeczypospolitej Polskiej prowadzą do obniżenia potencjału ekonomicznego Lubelskiego Węgla „Bogdanka” S.A. oraz Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A., co zakłóci byt gospodarczy, społeczny, kulturalny i sportowy województwa lubelskiego.
Spółki te stanowią filary gospodarcze regionu, zapewniają zatrudnienie tysiącom pracowników, a także udzielają szeroko zakrojonego wsparcia wydarzeniom kulturalnym i sportowym, aby umożliwić trwały, zrównoważony rozwój Lubelszczyzny. Tworząc PKB, przyczyniają się również do wzrostu i stabilności ekonomicznej Polski, uczestniczą w zwiększaniu jej bezpieczeństwa gospodarczego. W następstwie wdrażania błędnej strategii transformacji ekologicznej, określanej mianem „Zielonego Ładu”, ich sytuacja stale pogarsza się i potrzebna jest natychmiastowa interwencja Rządu, aby zatrzymać i odwrócić ten proces.
Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A. stanowi „perłę w koronie” producentów węgla kamiennego, wykazując wysoką efektywność wydobycia przy sprzyjających warunkach geologicznych, jest kluczowym pracodawcą na Lubelszczyźnie, jednym z najważniejszych ogniw stabilności gospodarczej i motorem rozwoju regionu, a także hojnym mecenasem lokalnych inicjatyw kulturalnych, społecznych i sportowych. Jako polski producent węgla kamiennego stanowi jeden z najważniejszych elementów bezpieczeństwa energetycznego Polski, ponieważ wykorzystywanie własnych surowców energetycznych ma decydujące znaczenie dla stabilności dostaw energii i niezależności energetycznej państwa. Jego akcjonariuszem większościowym jest GK ENEA S.A., która jest spółką Skarbu Państwa. Stanowczo sprzeciwiamy się planom Rządu RP i władz GK ENEA S.A dotyczącym odchodzenia od energetyki węglowej przy jednoczesnym wygaszaniu wydobycia węgla kamiennego w całej Polsce, a tym samym likwidacji Lubelskiego Węgla „Bogdanka” S.A. i związanej z tym likwidacji miejsc pracy na Lubelszczyźnie. Wzywamy Rząd RP oraz władze GK ENEA S.A. do odejścia od polityki „Zielonego Ładu” i do opracowania z uwzględnieniem konsultacji społecznych takiej strategii rozwoju Spółki, która zapewni kontynuację jej działalności na dotychczasowym najwyższym poziomie przy jednoczesnej ochronie miejsc pracy oraz zachowaniu niezależności Lubelskiego Węgla „Bogdanka” S.A. dla dobra całego regionu.
Grupa Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A., spółka Skarbu Państwa, czołowy producent nawozów sztucznych i chemikaliów na skalę europejską jest największym chemicznym zakładem produkcyjnym na Lubelszczyźnie, wiodącym zarówno pod względem jakości wytwarzanych produktów, jak liczby zatrudnianych pracowników. Spółka obejmuje mecenatem różne formy lokalnej działalności społecznej i kulturalnej, jak również wydarzenia sportowe, sprzyjając rozwojowi lokalnej społeczności. Podwyższenie cen gazu ziemnego na skutek polityki Unii Europejskiej poprzez podniesienie kosztu produkcji nawozów sztucznych przyczyniło się do zmniejszenia popytu na polski produkt. Do dnia dzisiejszego Rząd RP nie wprowadził skutecznych ograniczeń importu tanich nawozów z Rosji i Białorusi. Choć działalność przedsiębiorstwa przebiega wielotorowo, w obecnej sytuacji otoczenia gospodarczego następuje systematyczny wzrost zadłużenia spółki i spadek zatrudnienia.
Wzywamy Rząd RP do wprowadzenia ceł i ograniczeń importu nawozów sztucznych dla krajów spoza Unii Europejskiej, jak również do rzeczywistego wsparcia dla utrzymania produkcji krajowej oraz wdrażania innowacji z zachowaniem konsultacji społecznych. Oczekujemy też skutecznej międzynarodowej promocji polskiego przemysłu chemicznego, która umożliwi poszerzenie grona nabywców.
Zwracamy się do Rządu RP o rzeczywisty dialog społeczny na temat Lubelskiego Węgla „Bogdanka” S.A. oraz Grupy Azoty Zakłady Azotowe „Puławy” S.A., uwzględniający głos związków zawodowych, samorządowców oraz społeczności lokalnej.
Domagamy się od Rządu RP radykalnych działań pomocowych, dających realną szansę na dalszy rozwój Lubelszczyzny i powstrzymanie powolnej degradacji gospodarczej regionu.

 

STANOWISKO Nr 3 XXXII KZD ws. zmian w podatkach

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” domaga się od Rządu RP:
1. wprowadzenia od roku 2026 kwoty wolnej od podatku w wysokości 60 000 zł,
2. wprowadzenia od roku 2026:
a. dla stawki 12% pierwszego progu podatkowego do dochodu 180 000 zł
b. dla stawki 32% drugiego progu podatkowego powyżej dochodu 180 000 zł.
Zwracamy uwagę, iż obecny układ rządzący złożył Polakom w wyborach parlamentarnych w roku 2023 obietnicę podniesienia kwoty wolnej od podatku do wysokości 60 000 zł, która do dnia dzisiejszego nie została zrealizowana.
Brak podniesienia przez kolejny rok wysokości podstawy opodatkowania w obowiązujących progach podatkowych 12% i 32% oraz inflacja doprowadziły do dewaluacji polskiego pieniądza. Skutkuje to tym, że obecnie osoby zarabiające średnią krajową przekraczają drugi próg podatkowy 32%, a to powoduje zubożenie coraz większej części społeczeństwa.

STANOWISKO Nr 2 XXXII KZD ws. przeciwdziałania zagrożeniu dla bezpieczeństwa zdrowotnego Lubelszczyzny – w obronie Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli

Napisany w dniu | przez Sekretariat Prezydium

Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” wyraża stanowczy sprzeciw wobec marginalizacji kluczowego ośrodka onkologicznego na Lubelszczyźnie, jakim jest Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli i w konsekwencji zapaści systemu opieki onkologicznej w regionie.
Uniemożliwienie rozwoju tej ponadregionalnej placówki, która na skutek wysiłku wielu osób – w tym w sposób szczególny jej wieloletniej dyrektor, ś.p. prof. E. Starosławskiej – zyskała jako jedyna na Lubelszczyźnie rangę pełnoprofilowego, wysokospecjalistycznego centrum onkologii, zaliczanego do ośrodków onkologicznych z najwyższym stopniem w Krajowej Sieci Onkologicznej (SOLO 3 [Specjalistyczne Ośrodki Leczenia Onkologicznego]), spowoduje jej degradację i obniżenie jakości opieki nad pacjentami onkologicznymi.
Obecny Rząd RP nie podtrzymał decyzji o dofinansowaniu projektu Rozbudowa Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej (COZL) im. św. Jana z Dukli o Ośrodek Profilaktyczno-Diagnostyczny dla Dzieci, Młodzieży i Dorosłych z subfunduszu infrastruktury strategicznej, będącego częścią Funduszu Medycznego, mającego na celu poprawę standardów opieki zdrowotnej i jakości życia Polaków. Również w konkursie Ministerstwa Zdrowia na finansowanie inwestycji z Krajowego Planu Odbudowy, przedsięwzięcie zgłoszone przez COZL: Modernizacja infrastruktury Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej w Lublinie w celu poprawy dostępu i podniesienia jakości diagnostyki i leczenia onkologicznego w Województwie Lubelskim, choć zostało ocenione pozytywnie, to nie uzyskało rekomendacji do objęcia wsparciem w ramach KPO.
Mając na względzie bezpieczeństwo zdrowotne mieszkańców Lubelszczyzny, zwracamy się do Rządu RP ze stanowczym żądaniem o zmianę polityki wobec COZL, która umożliwi rozwój placówki, podnoszenie jakości świadczonej opieki i utrzymanie najwyższego stopnia w Krajowej Sieci Onkologicznej (SOLO 3) w interesie pacjentów oraz zatrudnionych w niej pracowników.