Decyzja Prezydium KK nr 238/2011 ws. opinii o projekcie ustawy o zmianie ustawy MPiPS o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie ocenia rozwiązania zawarte w przedłożonym projekcie ustawy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej
z dnia 8 grudnia 2011 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.

Proponowane w projekcie nowe zasady podwyższania świadczeń emerytalno-rentowych wymagają w pierwszej kolejności oceny z punktu widzenia zgodności
z Konstytucją R.P. oraz z ratyfikowanymi przez Polskę umowami międzynarodowymi.

Zgodnie z art. 65 ust. 10 Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy nr 102 dotyczącej minimalnych norm zabezpieczenia społecznego (Dz. U. z 2005 r. Nr 93,
poz. 775) wysokość bieżących wypłat periodycznych udzielanych na starość, w razie wypadku przy pracy i choroby zawodowej (z wyjątkiem przypadku niezdolności do pracy), w razie inwalidztwa i śmierci żywiciela rodziny będzie rewidowana w następstwie znacznych zmian ogólnego poziomu zarobków, wynikających ze znacznych zmian kosztów utrzymania. Art. 12 ust. 2 i 3 Europejskiej Karty Społecznej (Dz. U. z 1999 r.
Nr 8, poz. 67, z późn. zm.) wymaga utrzymywania systemu zabezpieczenia społecznego na zadawalającym poziomie, równym co najmniej poziomowi niezbędnemu dla ratyfikowania Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (nr 102) dotyczącej minimalnych norm zabezpieczenia społecznego oraz zabiegania o stopniowe podnoszenie poziomu systemu zabezpieczenia społecznego.

W swoim dotychczasowym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny traktował prawo do waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych jako jeden z elementów konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego gwarantowanego przez art. 67 ust. 1 Konstytucji.

Waloryzacja kwotowa w kształcie zaproponowanym w projekcie ustawy nowelizacyjnej narusza istotę prawa do waloryzacji, gwarantowanego przez art. 67 Konstytucji RP. Projekt ten zakłada bowiem, w istocie rzeczy, trwałe usunięcie z ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych mechanizmu waloryzacji systematycznej. Choć w projekcie przewiduje się  utrzymanie zasady, że emerytury
i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca (art. 88 ust. 1 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), to jednocześnie zakłada się wykreślenie przepisów art. 89 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych określających zasady jej przeprowadzania. Wejście w życie ustawy nowelizacyjnej w proponowanym brzmieniu spowoduje, że zasady waloryzacji nie będą znane świadczeniobiorcom z góry, lecz poprzez określenie kwoty waloryzacji będą one ustalane każdorazowo w ustawie budżetowej. Projekt ustawy nowelizacyjnej nie określa, choćby w przybliżony sposób obiektywnych kryteriów, w oparciu o które będzie ustalana tzw. kwota waloryzacji. Oznacza to, że wysokość kwoty waloryzacji będzie
w całości uzależniona od decyzji politycznej parlamentu, a ta będzie zdeterminowana głównie sytuacją finansów publicznych. W trudnej sytuacji finansowej państwa ustawodawca może zdecydować się na symboliczne podwyższenie świadczeń emerytalno-rentowych, które spowoduje, że świadczenia emerytalno-rentowe nie zostaną utrzymane na odpowiednim poziomie wartości realnej, a nawet na ich niepodwyższanie (co będzie miało miejsce w sytuacji, w której kwota waloryzacji zostanie określona
w ustawie budżetowej na poziomie 0 zł). Innymi słowy projekt ustawy nowelizacyjnej umożliwia pozorną waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych. Wprowadzenie waloryzacji kwotowej w kształcie zaproponowanym w projekcie ustawy nowelizacyjnej oznacza wyeliminowanie z polskiego systemu emerytalno-rentowego mechanizmu waloryzacji systematycznej i powrót do modelu waloryzacji ad hoc realizowanego
w Polsce do końca 1982 r. Przeprowadzenie waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych będzie uzależnione od uchwalenia budżetu państwa. Jeżeli ustawa budżetowa albo ustawa o prowizorium budżetowym nie wejdą w życie w dniu rozpoczęcia roku budżetowego to, zgodnie z art. 219 ust. 4 Konstytucji RP, podstawę prowadzenia przez Radę Ministrów gospodarki finansowej będzie stanowić przedłożony projekt ustawy budżetowej. W takim przypadku kwota waloryzacji byłaby określana nie w ustawie
a w projekcie ustawy budżetowej posiadającej charakter uchwały Rady Ministrów. Wtedy doszłoby do naruszenia zasady wyrażonej w art. 67 ust. 1 zdanie 2 Konstytucji RP, zgodnie z którą zasady i formy zabezpieczenia społecznego określa ustawa.

Oceny tzw. waloryzacji kwotowej dokonał Trybunał Konstytucyjny
w postanowieniu z dnia 27 czerwca 2001 r. (TS 24/01), którego przedmiotem była skarga konstytucyjna dotycząca art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1996 r. o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 136, poz. 636) wprowadzającego zasadę waloryzacji procentowej świadczeń emerytalno-rentowych. Trybunał stwierdził, że potrzeba waloryzacji świadczeń emerytalnych jest spowodowana występującą inflacją i służy zniwelowaniu jej skutków. Celem waloryzacji jest więc zachowanie realnej wartości przyznanych emerytur i rent w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług. Zachowanie realnej wartości przyznanych świadczeń emerytalnych za pomocą waloryzacji kwotowej, którą postuluje skarżący, byłoby możliwe tylko
w sytuacji, w której wszystkie świadczenia emerytalne byłyby jednakowej wysokości. Tylko w takim stanie faktycznym można by zachować  realną wartość świadczeń poprzez powiększenie ich o ściśle określoną kwotę, obliczoną w oparciu o wskaźnik inflacji. Jednakże przy istniejącym zróżnicowaniu wysokości przyznawanych świadczeń emerytalnych stosowanie waloryzacji kwotowej prowadziłoby do trudnych do zaakceptowania rezultatów. Wyliczenie przykładowo kwoty, o którą należałoby powiększyć świadczenia emerytalne, na podstawie wskaźnika inflacji oraz przeciętnej emerytury, a następnie zwaloryzowanie wszystkich emerytur w oparciu o tę kwotę, pociągałoby za sobą spadek realnej wartości tych emerytur, których wartość jest wyższa niż przeciętna, a co za tym idzie do pokrzywdzenia emerytów, którym one przysługują.
Z drugiej strony realna wartość emerytur niższych niż przeciętne zwiększyłaby się. Efektem tego byłoby wprawdzie powolne zmniejszanie się różnic w wysokości przysługujących świadczeń emerytalnych, jednakże nie zostałyby zniwelowane skutki inflacji, a co za tym idzie nie zostałaby zachowana realna wartość przyznanej emerytury, a takie cele leżały u podstaw wprowadzenia mechanizmu waloryzacji.

Należy jednak podkreślić, że obecnie ustalony sposób waloryzacji w oparciu o średnioroczną inflację nie gwarantuje utrzymania realnej wartości najniższych świadczeń emerytalnych i rentowych z uwagi na fakt, iż wzrost kosztów utrzymania
w najniższych grupach dochodowych jest znacznie wyższy niż wynosi średnioroczny wzrost cen i usług konsumpcyjnych. W latach 2009 do 2010 średnioroczny wzrost cen
i usług konsumpcyjnych wyniósł odpowiednio 3,5% i 2,6% natomiast wzrost kosztów utrzymania dla gospodarstwa emeryckiego o najniższych dochodach według Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych w tych latach ukształtował się na poziomie 8,3% i 6,1%. NSZZ „Solidarność” w ostatnich kilku latach wielokrotnie zwracał na tą sytuację uwagę i wnosił – niestety bezskutecznie, o wypracowanie w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno – Gospodarczych zasad waloryzacji najniższych świadczeń gwarantujących zachowanie
ich wartości realnej, a tym samym spełnienie warunków określonych w art. 67 Konstytucji RP.

Mając na uwadze słowa premiera wygłoszone w trakcie prezentacji swojego expose, o konieczności zapewnienia finansowego elementarnego bezpieczeństwa obywateli ze szczególną troską o ludzi niezamożnych, proponujemy waloryzację kwoty najniższej emerytury oraz kwot najniższych rent z tytułu niezdolności do pracy wskaźnikiem niemniejszym niż średnioroczna dynamika wzrostu zmodyfikowanego minimum egzystencji dla jednoosobowego gospodarstwa emeryckiego liczonego przez IPiSS jeżeli jest ona wyższa od średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo od średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem.

Projekt nowelizacji przewiduje wprowadzenie zmiany w art. 85 ust. 3 dopiero od 1 marca 2013 roku. Oznacza to, że osoby pobierające w 2011 roku najniższe świadczenia emerytalno-rentowe zostaną objęte zwiększeniem kwotowym świadczenia, natomiast wysokość najniższych świadczeń emerytalno-rentowych obowiązujących od 1 marca 2012 roku zostanie zwiększona tylko o wskaźnik waloryzacji liczony procentowo według dotychczasowych zasad tj. o 4,8%. Takiej wielkości świadczenia otrzymywać będą osoby przechodzące na najniższą emeryturę lub rentę po 29 lutym 2012 roku. Te osoby praktycznie nie odniosą korzyści z przeprowadzonej waloryzacji kwotowej.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie ocenia uchylenie art. 89 ustawy. Jedną z cech ubezpieczeń społecznych jest udział podmiotów bezpośrednio zaangażowanych w realizację zadań z zakresu ubezpieczeń
i administrowania tym systemem. Elementem tej partycypacji był do tej pory udział partnerów społecznych reprezentowanych w Trójstronnej Komisji ds. Społeczno – Gospodarczych w ustalaniu wskaźnika waloryzacji. Proponowane w opiniowanym projekcie rozwiązanie niestety pozbawia parterów społecznych tego ważnego dla nich uprawnienia, co należy uznać za jednostronne złamanie szerokiego konsensusu społecznego osiągniętego w okresie transformacji systemu ubezpieczeń społecznych.

Uchwała KK nr 25/2011 ws. Roku Stabilnego Zatrudnienia

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”  ogłasza rok 2012 Rokiem Stabilnego Zatrudnienia.

            Zatrudnianie pracowników w niepełnym wymiarze czasu pracy,  na umowy na czas określony, na umowy-zlecenia lub umowy o dzieło, a także przymusowe samozatrudnienie – to bolesna rzeczywistość polskich stosunków pracy. Wśród państw OECD nasz kraj zajmuje już niechlubne pierwsze miejsce w liczbie umów na czas określony. Patologie w stosunkach pracy pogłębione są dodatkowo przez coraz bardziej popularne formy zatrudnienia pracowników poprzez agencje pracy tymczasowej.

Tzw. śmieciowe umowy o pracę degradują społecznie i zawodowo pracowników,   znacząco obniżają ich przyszłe świadczenia emerytalne.  Są nieuczciwie wykorzystywane w celu obniżenia wysokości składki emerytalno-rentowej, a  tym samym powodują rosnący deficyt w systemie emerytalno-rentowym.

  Wzywamy wszystkie struktury NSZZ „Solidarność” do aktywnego włączenia się
w działania służące popularyzacji idei Roku Stabilnego Zatrudnienia.

Decyzja Prezydium KK nr 237/2011 ws. wniosku do KFS o refundację kosztów akcji protestacyjnej

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zwraca się do Rady Krajowego Funduszu  Strajkowego o pokrycie kosztów związanych z rozpoczętą akcja protestacyjną przeciw zapowiedzianym w expose premiera Donalda Tuska planom podnoszenia wieku emerytalnego mężczyzn i kobiet.

Decyzja Prezydium KK nr 236/2011 ws. powołania koordynatorów akcji referendalnej

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zobowiązuje  zastępców przewodniczącego Komisji Krajowej Tadeusza Majchrowicza i Jerzego Wielgusa  oraz    rzecznika prasowego przewodniczącego Komisji Krajowej Wojciecha Gumułkę do koordynowania akcji  zbierania podpisów pod wnioskiem  o poddanie pod referendum ogólnokrajowe sprawy  dotyczącej powszechnego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn.

Decyzja Prezydium KK nr 235/2011 ws. zarejestrowania Krajowej sekcji Transportu Drogowego NSZZ „Solidarność”

 

  1. Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na mocy postanowień § 7 ust. 2 uchwały KK nr 17/08 z późniejszymi zmianami, na podstawie wniosku złożonego przez Tymczasową Radę Sekcji, dokonuje rejestracji Krajowej Sekcji Transportu Drogowego NSZZ „Solidarność” i wpisuje tę sekcję do Rejestru Krajowych Sekcji Branżowych.
  2. Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na mocy postanowień
    § 7 ust. 3 uchwały KK nr 17/08 z późniejszymi zmianami, na podstawie wniosku złożonego przez Tymczasową Radę Sekcji stwierdza, iż zarejestrowana Krajowa sekcja Transportu Drogowego NSZZ „Solidarność” przynależeć będzie do sekretariatu Transportowców NSZZ „Solidarność”.
  3. Decyzja wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Decyzja Prezydium KK nr 234/2011 ws. zmian w Statucie Fundacji Gospodarczej

Prezydium Komisji Krajowej  NSZZ „Solidarność”  na podstawie uchwały KK
nr 667/99 z dnia 14.09.1999 roku postanawia przyjąć następujące zmiany w  Statucie Fundacji Gospodarczej w Gdyni:

 

1)  §10 b)  ust. 1 nadać brzmienie:

1. Członków Rady wybiera Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”

 

2)  §10 b) ust. 2   skreślić.

 

3) § 10 b) ust. 5  nadać brzmienie :

5. Członkostwo w Radzie wygasa na skutek rezygnacji przyjętej przez Komisję Krajową         NSZZ „Solidarność”, odwołania lub śmierci.

Stanowisko KK nr 18/2011 ws. 30 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego i pacyfikacji kopalni „Wujek”

13 grudnia 1981 roku Rada Państwa PRL wydała haniebny Dekret o wprowadzeniu stanu wojennego na terenie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Dekret nie mający żadnego umocowania nawet w ówczesnym systemie prawnym, którego jedynym podłożem była chęć utrzymania władzy i zniszczenia rodzącego się społeczeństwa obywatelskiego.

            Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” dziękuje wszystkim tym, którzy 30 lat temu stanęli w obronie ideałów leżących u podstaw powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”.

W sposób szczególny wspominamy heroiczną postawę górników Kopalni „Wujek”, którzy 16 grudnia 1981 roku podjęli nierówną walkę ze szturmującymi oddziałami wojska, milicji  i ZOMO. Dziewięciu spośród nich: Józef Czekalski, Krzysztof Giza, Joachim Gnida, Ryszard Gzik, Bogusław Kopczak, Andrzej Pełka, Jan Stawisiński,  Zbigniew Wilk, Zenon Zając zostało zastrzelonych przez pluton specjalny ZOMO. Oddali życie broniąc najważniejszych dla Polaków wartości – wolności, sprawiedliwości,  godności.

Mimo upływu 30 lat od zamachu reżimu komunistycznego na niepodległościowe dążenia Polaków, nadal nie doczekaliśmy się sprawiedliwego osądzenia autorów stanu wojennego, którzy wypowiedzieli wojnę swojemu narodowi. Brak rzetelnego rozliczenia tych tragicznych wydarzeń stanowi bolesne piętno na najnowszej historii naszej Ojczyzny.

Wołanie o sprawiedliwość, pamięć i zadośćuczynienie dla Ofiar stanu wojennego jest niewielką cząstką tego, co jesteśmy Im winni.

Stanowisko KK nr 19/2011 ws. zapowiadanym zmianom podniesienia wieku emerytalnego

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” zdecydowanie sprzeciwia się zapowiedzianym
w expose premiera Donalda Tuska planom podnoszenia wieku emerytalnego mężczyzn i kobiet.

Tak kluczowych zmian nie wolno wprowadzać w trybie pilnym, bez wcześniejszych konsultacji społecznych. Możliwość przechodzenia na emeryturę mężczyzn w wieku 65 lat i kobiet w wieku 60 lat jest dla milionów Polaków częścią zaplanowanej od dawna strategii życiowej. Wiążą się z nią plany osobiste i rodzinne.

Podnoszenie wieku emerytalnego pogorszy i tak trudną sytuację ludzi młodych. Wśród pozostających bez pracy prawie 30% to osoby w wieku 25-34 lata, a 21%  nie przekroczyło 24 roku życia. Proponowane przez Rząd rozwiązania zmierzają do utrzymania wysokiego bezrobocia wśród młodego pokolenia jednocześnie skazując na zasiłki lub pomoc społeczną osoby o długim stażu pracy, gdyż pracodawcy nie są zainteresowani tworzeniem dla nich alternatywnych miejsc pracy wykorzystujących ich doświadczenie i wiedzę.

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” jest świadoma zagrożeń stojących przed polskim systemem emerytalnym. Recepty na nie należy jednak poszukiwać przede wszystkim w rozwiązaniach zachęcających pracowników do przedłużania   aktywności zawodowej.  Za takie uznajemy umożliwienie pracownikom wyboru momentu przejścia na emeryturę, a także stworzenie możliwości łączenia czasu przebywania na emeryturze z czasem pracy zawodowej w niepełnym wymiarze. Kluczowe dla wzmocnienia systemu emerytalnego w Polsce jest też zrównanie składki emerytalno-rentowej pobieranej od różnych form zatrudnienia czy też prowadzonej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe pod uwagę Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” postanawia rozpocząć akcję zbierania podpisów pod obywatelskim wnioskiem o poddanie pod ogólnokrajowe referendum pytania w sprawie utrzymania dotychczasowych rozwiązań emerytalnych. Naszą intencją jest oddanie tej kluczowej dla przyszłości wszystkich Polaków sprawy pod ich bezpośredni osąd. Referendum jest najbliższe idei demokracji bezpośredniej. Chcemy pozwolić Polakom skorzystać z tej formy.

Stanowisko KK nr 17/2011 ws. sytuacji społeczno ekonomicznej młodzieży

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” stwierdza, że pogarszająca się sytuacja młodych ludzi na rynku pracy jest zagrożeniem dla nich samych, ale też dla rozwoju i przyszłości Polski. Brak stabilności  ekonomicznej i perspektyw rozwoju zawodowego, a także  nieprzestrzeganie przez pracodawców podstawowych praw pracowniczych nie tylko utrudnia życiowy start, ale nierzadko zmusza do szukania rozwiązań  na emigracji.

Światowy kryzys gospodarczy w sposób szczególny dotknął właśnie tę grupę społeczną.

W znacznym stopniu utrudnił dostęp do miejsc pracy, naraził – częściej niż inne grupy – na zwolnienia czy zatrudnienie nieformalne, a także obnażył   bezradność rządu
w kreowaniu i realizacji pozytywnej polityki zatrudnienia, edukacji  i możliwości rozwoju młodych ludzi.

Poziom bezrobocia wśród młodzieży często dwukrotnie przewyższa ogólny poziom bezrobocia danego kraju.  W Polsce stopa bezrobocia rejestrowanego we wrześniu 2011 r. wynosiła  11,8 %. Wśród pozostających bez pracy 29,4% to osoby młode w wieku 25-34 lata, a  21 %  nie przekroczyło 24 roku życia. Jak wynika z danych MOP  na koniec 2011 r.  bez pracy będzie  74 mln młodych osób.

Sytuacji takiej sprzyja pogarszający się stan finansów publicznych negatywnie  wpływający na dostęp do wysokiej jakości szkoleń, ograniczający  skuteczność działań na rzecz  aktywizacji zatrudnienia.

Oczekiwań na poprawę tej sytuacji nie spełniły elastyczne formy zatrudnienia. Deklarowane przez rząd jako korzystne dla pracowników miały prowadzić do ułatwień
w znalezieniu pracy, ułatwić łączenie obowiązków zawodowych z rodzinnymi lub z nauką i podnoszeniem kwalifikacji. Tymczasem najczęściej oznaczają pogorszenie warunków pracy, utratę uprawnień socjalnych oraz wiele innych utrudnień w życiu codziennym.

Młodzi ludzie mają decydujące znacznie nie tylko dla  rozwoju  kraju, ale także rozwoju związków zawodowych, dla zwiększenia skuteczności ich działania. Stawia to przed NSZZ „Solidarność” nowe wyzwania. Działania Związku muszą być w większym niż dotychczas zakresie adresowane do tej grupy społecznej, umożliwić młodym działaczom pełne  uczestnictwo  w  tworzeniu rozwiązań  dotyczących problematyki młodzieży zarówno w kraju, jak i na poziomie UE.

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”  wyraża gotowość zwiększenia roli młodych działaczy w kształtowaniu strategicznych decyzji podejmowanych przez Związek oraz kontynuacji działań na rzecz poprawy warunków pracy młodych pracowników, wprowadzenia systemu kształcenia odpowiadającego ich aspiracjom i potrzebom rynku pracy.

Jedynie  praca wysokiej jakości,  w której na równych prawach i z równym zaangażowaniem będzie uczestniczyć dobrze wykształcone pokolenie młodych Polaków może przyczynić się do zwiększenia kapitału społecznego naszego kraju, budowy  prawdziwego społeczeństwa obywatelskiego  oraz zatrzymania  procesu  pogłębiania  się nierówności społecznych.

Uchwała KK nr 26/2011 ws. referendum ogólnokrajowego dot. wieku emerytalnego

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” postanawia podjąć działania mające na celu wniesienie do Sejmu RP obywatelskiego wniosku o poddanie pod referendum ogólnokrajowe sprawy utrzymania obecnie obowiązującego powszechnego wieku uprawniającego do przechodzenia na emeryturę dla kobiet 60 lat i dla mężczyzn 65 lat życia.