Stanowisko KK
nr 1/20
ws. potrzeby przeprowadzenia szczegółowych analiz prawnych dotyczących problematyki zatrudnienia za pośrednictwem platform cyfrowych typu Uber
Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” w uchwale Programowej z 2018 roku wskazał na konieczność monitorowania skali zatrudnienia poprzez platformy internetowe oraz poszukiwania rozwiązań z zakresu ochrony socjalnej dla osób wykonujących taki typ pracy.
Zgodnie z Konstytucją RP (art. 24) każda praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej. W ocenie Komisji Krajowej oznacza to niedopuszczalność pozostawienia poza zakresem ochrony pracy wykonywanej w ramach konstrukcji biznesowych (platformy internetowe), których charakter jest niedookreślony. NSZZ „Solidarność” w trosce o prawa osób zatrudnionych przy użyciu platform internetowych stwierdza, że konieczne jest ustalenie statusu prawnego przedsiębiorstw wykorzystujących platformy internetowe przy kojarzeniu ofert podmiotów oferujących i korzystających z usług.
Ustalony status prawny tych podmiotów powinien być takiego rodzaju, aby możliwe było wypracowanie w dialogu społecznym rozwiązań prawnych służących przede wszystkim wzmocnieniu praw osób zarobkujących za pośrednictwem platform internetowych, których praca charakteryzuje się brakiem pracowniczego podporządkowania, w szczególności poprzez zagwarantowanie efektywnego prawa do zrzeszania się i rokowań zbiorowych, prawa do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (art. 66 Konstytucji RP), ochrony wynagrodzenia i prawa do bezpieczeństwa socjalnego.
Powyższe działanie umożliwi wypracowanie rozwiązań, które pozwolą na skuteczne przeciwdziałanie sytuacji, w której zatrudnianie za pośrednictwem platform doprowadzi do pozbawienia szerokich grup zatrudnionych podstawowej ochrony wynikającej z przepisów prawa pracy jak i przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych. Podkreślamy, że w przeszłości pozwolono na to, by doszło do rozpowszechnienia się różnego rodzaju umów pozakodeksowych, określanych mianem „umów śmieciowych” co przyniosło negatywne skutki społeczne i ekonomiczne. Należy zatem już dziś przeciwdziałać ryzyku wystąpienia kolejnego, niekontrolowanego stosowania pozakodeksowych form zatrudnienia, wynikających ze stosowania nowych modeli biznesowych.
Szczególnie ważne jest podjęcie jak najszybszych działań związanych z usługami kurierskimi ze względu na fakt, iż najczęściej usługi te realizują cudzoziemcy, którzy niezwykle często nie posiadają wystarczającej wiedzy o przysługujących im uprawnieniach wynikających z polskiego prawa. Powyższa analiza pozwoli na wypracowanie rozwiązań poprawiających dostęp tych pracowników do BHP oraz unikanie zatrudnienia nierejestrowanego.