UCHWAŁA KK nr 91/02 ws. opinii o projekcie nowelizacji ustawy – Kodeks pracy i innych ustaw

„Praca znajduje się pod ochroną Rzeczypospolitej Polskiej. Państwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy” (art. 24 Konstytucji RP).

W Polsce odsetek ludzi potencjalnie aktywnych zawodowo, a pozbawionych tej gwarantowanej konstytucją ochrony przybiera zastraszające rozmiary. Projekt zmian Kodeksu pracy przygotowany przez rządzącą koalicję jest kolejnym zamachem na prawa pracownicze, cofającym cywilizacyjnie Polskę do początku XX wieku i oznacza uchylanie się rządu od realizacji konstytucyjnych zadań oraz usankcjonowanie powszechnego dotychczas łamania prawa pracy. Jest to także sprzeczne z przyjętym przez rząd w czasie negocjacji europejskich zobowiązaniem do zapewnienia coraz większej ilości coraz lepszych miejsc pracy.
NSZZ „Solidarność”, broniąc Kodeksu przed nieracjonalnymi zmianami, broni nie tylko swoich członków, działa również w interesie pracowników i bezrobotnych pozbawionych ochrony związków zawodowych. Tzw. uelastycznienie Kodeksu pracy w rzeczywistości zwiększy bezrobocie, co jest szczególnie groźne w kontekście ostatnio przyjętych przez Sejm ustaw i decyzji istotnie zwiększających koszty firm. Proponowane zmiany służą więc odwróceniu uwagi od działań rządu pogarszających sytuację firm, skonfliktowaniu środowiska pracodawców ze związkami i tworzeniu pretekstu do obarczania związków zawodowych winą za poziom bezrobocia.
W obronie przed m.in.:
• możliwością jednostronnego rozwiązywania układów zbiorowych,
• obniżeniem dodatków do nadgodzin,
• pozbawieniem pracowników zwalnianych z przyczyn dotyczących pracodawcy prawa do odprawy pieniężnej,
• możliwością stosowania przez pracodawców sześciodniowego tygodnia pracy bez prawa do dodatku za godziny nadliczbowe przez większą część roku,
• wyłącznie indywidualnym ustalaniem z pracodawcą warunków pracy i płacy przez  pracowników,
• możliwością dokonywania odstępstw od przepisów prawa pracy na niekorzyść pracownika w układzie zbiorowym pracy.

NSZZ „Solidarność” zastosuje wszelkie dostępne środki. Upoważnia nas do tego faktyczny zamach na dotychczasowy dorobek dialogu społecznego w Polsce.
W dobrze pojętym interesie społecznym, wzywamy rząd do podjęcia walki z szerzącymi się patologiami: korupcją, nieuczciwą konkurencją, łamaniem prawa, a także do odstąpienia od pogróżek i konfrontacji ze związkami zawodowymi. Domagamy się wycofania rządowego projektu zmian Kodeksu pracy. Ze swojej strony deklarujemy gotowość do współpracy w działaniach pozytywnych. Postulujemy powrót do dialogu i podjęcie negocjacji dotyczących konkretnych działań na rzecz tworzenia miejsc pracy i rozwoju gospodarczego kraju.

Załącznik do uchwały KK NSZZ „Solidarność” nr 91/02 z 13 marca 2002 r. – Opinia w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” wyraża następujące stanowisko wobec propozycji zawartych w projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw.
1. Propozycja wprowadzenia umowy o pracę na czas określony w celu zastępstwa innego pracownika zasługuje na krytyczną ocenę. Powodem negatywnego stanowiska Związku wobec tej propozycji są skutki prawne zatrudnienia pracownika na czas określony na zastępstwo. Wprawdzie pracownik, z którym zostaje zawarta umowa o pracę w celu zastępstwa, nawiązuje stosunek pracy, pozbawia się go jednak elementarnej ochrony związanej z pozostawaniem w zatrudnieniu. Pozostawanie w zatrudnieniu przez okres ponad 3 lat nie jest równoznaczne z nawiązaniem stosunku pracy na czas nieokreślony (art. 251 § 2 k.p. w proponowanym brzmieniu), okres wypowiedzenia umowy na czas określony w celu zastępstwa zostaje skrócony do 3 dni roboczych (art. 33 § 2 k.p.), wyłączone są przepisy o ochronie trwałości stosunku pracy osób w wieku przedemerytalnym (art. 39 § 2 k.p. w proponowanym brzmieniu), nieobecnych w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, w tym w okresie niezdolności do pracy wskutek choroby (art. 41 § 2 k.p. w proponowanym brzmieniu), kobiet w ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego (art. 177 § 2 i 3 k.p. w proponowanym brzmieniu).
2. Na aprobatę zasługuje propozycja, aby zatrudnienie na podstawie umów na czas określony było limitowane nie poprzez określenie liczby umów na czas określony, które mogą zostać zawarte pomiędzy tym samym pracownikiem i pracodawcą, a poprzez ograniczenie okresu zatrudnienia pracownika na czas określony. Zastrzeżenia Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” budzi natomiast propozycja ustalenia maksymalnego trzyletniego okresu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony. Zdaniem Związku, trzyletni okres zatrudnienia pracownika na czas określony jest zbyt długi.  Skutkiem przyjęcia tak długiego okresu trwania stosunku pracy na czas określony może być traktowanie tego rodzaju umowy o pracę przez pracodawców za podstawowy w okresie pierwszych trzech lat zatrudnienia pracownika. Zdaniem Związku należy zmierzać do utrzymania funkcjonującej dotychczas w polskim Kodeksie pracy zasady, zgodnie z którą umowa o pracę na czas nieokreślony stanowi zasadniczą podstawę zatrudnienia.  Pozostawanie pracownika w stosunku pracy nawiązanym na czas określony stwarza bowiem niepewność co do kontynuacji zatrudnienia po tym okresie. Z tego punktu widzenia za zasadniejsze należałoby uznać wprowadzenie maksymalnie rocznego okresu pozostawania w zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę na czas określony. Rozważenia wymaga również możliwość wprowadzenia zawierania umów o pracę na czas określony wyłącznie w uzasadnionych przypadkach. Takie ograniczenia postuluje Dyrektywa Rady Unii Europejskiej Nr 99/70 dotycząca Porozumienia ramowego w sprawie umów na czas określony oraz art. 2 ust. 3 Konwencji MOP Nr 158 dotyczącej rozwiązania stosunku pracy z inicjatywy pracodawcy. 
3. Zdaniem NSZZ „Solidarność”, na akceptację zasługuje postulat zwolnienia pracodawcy z obowiązku udzielania dni wolnych na poszukiwanie pracy w sytuacji, gdy wypowiedzenia dokonał pracownik.
4. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” wyraża zdecydowany sprzeciw wobec propozycji wyłączenia pracodawców zatrudniających poniżej 20 pracowników z obowiązku wydawania regulaminu pracy i regulaminu wynagradzania. Propozycje te ograniczają uprawnienia związków zawodowych do uzgadniania treści regulaminów, wyłączają ochronną funkcję regulaminu pracy (np. w zakresie ustalania wykazu prac wzbronionych kobietom i młodocianym) oraz możliwość kontroli przestrzegania przez pracodawcę przepisów prawa pracy (np. dotyczących czasu pracy czy też warunków bhp). Propozycja ograniczenia obowiązku wydawania regulaminów wynagradzania oznacza zwiększenie sfery braku regulacji płacowej. Wysokość wynagrodzenia ustalana będzie wyłącznie pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, co stwarza pole do nadużyć (np. praktyka zatrudniania w ramach fikcyjnego niepełnego wymiaru czasu pracy w celu uchylenia się od stosowania przepisów o najniższym wynagrodzeniu za pracę).    
5. Zastrzeżenia budzi również propozycja, aby zakres delegacji do wydania rozporządzenia MPiPS określającego szczegółowe zasady ustalania oraz wysokość należności przysługujących pracownikom z tytułu podróży służbowej ograniczyć wyłącznie do pracowników zatrudnionych w państwowych i samorządowych jednostkach sfery bu1dżetow1ej. W stosunku do pozostałych pracowników zagadnienia te były by regulowane wyłącznie w układach zbiorowych pracy, regulaminach wynagradzania i umowach o pracę. Wprowadzenie tego rozwiązania narusza ochronną funkcję, jaką spełniają w polskim systemie prawa pracy tzw. powszechne źródła prawa pracy – Kodeks pracy, inne ustawy i akty wykonawcze. Tej grupie źródeł prawa pracy należy pozostawić rolę określania minimum uprawnień pracowniczych i maksimum obowiązków. Rola tzw. swoistych źródeł prawa pracy polegać powinna natomiast na wprowadzaniu rozwiązań korzystniejszych dla pracowników od powszechnie obowiązujących standardów. W tym kontekście warto podkreślić, że wprowadzeniu proponowanej zmiany towarzyszy ograniczenie zakresu podmiotowego regulacji płacowej – proponuje się objąć obowiązkiem wydawania regulaminów wynagradzania wyłącznie pracodawców zatrudniających co najmniej 20 pracowników. Proponowana zmiana spowoduje, że prawa do świadczeń przysługujących z tytułu podróży służbowej pozbawieni zostaną pracownicy zatrudnieni w mniejszych zakładach pracy. Wśród mniejszych pracodawców dostrzegalna jest bowiem tendencja do przyznawania pracownikom wyłącznie świadczeń przewidzianych w powszechnie obowiązujących przepisach prawa pracy. Zróżnicowanie w treści art. 775 § 2 k.p. sytuacji prawnej pracowników jednostek sfery budżetowej oraz pozostałych zasługuje ponadto na zarzut niezgodności z konstytucyjną zasadą równości wobec prawa (art. 32 ust. 1 Konstytucji R.P.).  Ponadto proponowana zmiana pozostaje w sprzeczności z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
6. Krytycznie ocenić należy również propozycję uwarunkowania prawa do odprawy emerytalno-rentowej od posiadania przez pracownika co najmniej trzyletniego okresu zatrudnienia u pracodawcy, u którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę (art. 921 k.p. w proponowanym brzmieniu). Odprawa emerytalno-rentowa posiada obecnie charakter okolicznościowego świadczenia pieniężnego związanego z przejściem na emeryturę lub rentę. Stanowi ona wyraz uznania dla długoletnich pracowników, kończących u danego pracodawcy swoją karierę zawodową. Ma ona zatem w większej mierze znaczenie moralne i humanitarne niż materialne. Prawo do tego świadczenia nie zależy obecnie od stażu pracy, a jego wysokość jest równa wynagrodzeniu pracownika za jeden miesiąc. Wprowadzenie proponowanej zmiany art. 921 k.p. pozbawi pracowników, którzy w okresie poprzedzającym nabycie uprawnień emerytalno-rentowych byli zatrudnieni u danego pracodawcy przez okres krótszy niż dwa lata resztek satysfakcji związanej z zakończeniem swojej aktywności zawodowej. Z drugiej strony, niewielkie oszczędności z tytułu wprowadzenia tej zmiany nie, spowodują efektu w postaci poprawy warunków prowadzenia  działalności gospodarczej i powstawania nowych miejsc pracy.               
7. Na akceptację zasługuje propozycja ograniczenia obowiązku pracodawcy wydania świadectwa pracy w razie rozwiązania umowy o pracę na czas określony i niezwłocznego nawiązania kolejnej takiej umowy do przypadku, gdy pracownik żąda wydania takiego świadectwa (art. 97 § 11 k.p. w proponowanym brzmieniu).
8. Krytycznie ocenić należy propozycję zwiększenia długości okresu rozliczania czasu pracy. Poważne zastrzeżenia budzi w szczególności projekt wprowadzenia 12-miesięcznego okresu rozliczeniowego w przypadkach uzasadnionych m.in. rodzajem pracy.  Pozostawia to pracodawcy zbyt dużą swobodę uznania, czy zachodzą przesłanki do przyjęcia 12-miesięcznego okresu rozliczeniowego. Powstanie niebezpieczeństwo, że podmiot zatrudniający w 12-miesięcznym okresie rozliczeniowym będzie faktycznie stosować 6-dniowy tydzień pracy, rekompensując ten okres przyznaniem pracownikowi pod koniec okresu rozliczeniowego dni wolnych od pracy. Pracownik nie nabędzie prawa do dodatku za godziny nadliczbowe, a dni wolne od pracy zastąpią mu faktycznie urlop wypoczynkowy, do którego prawo będzie realizowane poprzez wypłatę ekwiwalentu pieniężnego w przypadku rozwiązania stosunku pracy.
Proponowane zmiany oznaczają przyjęcie maksymalnych norm czasu pracy określonych w Dyrektywie Rady Europejskiej Nr 93/104 z dnia 23 listopada 1993 r. w sprawie pewnych aspektów organizacji czasu pracy. Dyrektywa przewiduje jednak, że wyjątki od maksymalnego czteromiesięcznego okresu rozliczeniowego czasu pracy mogą dotyczyć jedynie sytuacji, gdy dokładne określenie czasu pracy nie jest możliwe, a ich stosowanie jest dopuszczalne pod warunkiem należytego uwzględnienia ogólnych zasad ochrony bezpieczeństwa i ochrony pracowników.                      
9. Zastrzeżenia budzi również propozycja rozszerzenia instytucji przerywanego czasu pracy na ogół pracowników. Wprowadzenie możliwości stosowania przerw w pracy trwających do pięciu godzin w sposób istotny zwiększy uciążliwość pracy i zdezorganizuje życie prywatne pracowników, bowiem czas wolny przeznaczony na odpoczynek w ciągu doby ulegnie w ten sposób ograniczeniu do 11 godzin. Uciążliwość przerywanego czasu pracy będzie szczególnie dotkliwa w związku z brakiem infrastruktury umożliwiającej efektywne spędzenie czasu wolnego. Ustawodawca nie rekompensuje jednocześnie pracownikom objętym przerywanym czasem pracy uciążliwości przerywanego czasu pracy w postaci zapewnienia im prawa do części wynagrodzenia za pracę (analogicznie do aktualnej regulacji przerywanego czasu pracy kierowców).            
10. Zdaniem Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na akceptację zasługuje propozycja rozszerzenia zakresu zastosowania tzw. zadaniowego czasu pracy (art. 1298 § 1 k.p.) na przypadki uzasadnione „wykonywaniem pracy poza zakładem pracy”. Klauzula przewidująca możliwość wprowadzenia czasu pracy określonego wymiarem zadań pracownika w sytuacji, gdy jest to „uzasadnione miejscem wykonywania pracy” pozostawia zbyt dużą swobodę interpretacyjną.                              
11. Krytycznie ocenić należy propozycję wyłączenia z obowiązku prowadzenia ewidencji czasu pracy ewidencji pracy w godzinach nadliczbowych (art. 12911 § 1 i 2 k.p. w proponowanym brzmieniu). Wprowadzenie tego zapisu utrudniać będzie kontrolę przestrzegania przez pracodawców przepisów o czasie pracy w godzinach nadliczbowych, co przyczyni się do powstawania patologii w postaci zlecania pracownikom pracy z naruszeniem przepisów określających maksymalną liczbę godzin nadliczbowych na dobę oraz w roku kalendarzowym.
12. Komisja Krajowa wyraża zdecydowany sprzeciw wobec propozycji zmiany przepisów regulujących zasady wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Proponowanej zmianie towarzyszy zmiana regulacji zasad powierzania wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych. Proponuje się zmniejszenie wysokości dodatku za trzecią i czwartą godzinę nadliczbową na dobę ze 100 % do 50 % wynagrodzenia pracownika (art. 134 § 1 k.p. w proponowanym brzmieniu). W zamian za czas przepracowany ponad ustaloną normę czasu pracy pracodawca mógłby udzielić pracownikowi czasu wolnego od pracy w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych (art. 143 zd. pierwsze k.p. w proponowanym brzmieniu). Zmiany pozostają w sprzeczności z deklarowanym przez projektodawców celem nowelizacji, jakim jest zmniejszenie bezrobocia i tworzenie nowych miejsc pracy. Ich realizacja przyniesie skutek w postaci  zwiększenia bezrobocia, a nie jego zmniejszenia. Pracodawcy nie będą dążyć do zwiększenia liczby miejsc pracy, mogąc skorzystać z możliwości zlecenia dotychczasowym pracownikom pracy w godzinach nadliczbowych, za mniejsze wynagrodzenie. Propozycja zmiany art. 143 zd. pierwsze k.p. pozbawia dodatkowo pracownika prawa wyrażenia zgody na zastąpienie dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych udzieleniem czasu wolnego od pracy. Zdaniem Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, praca w godzinach nadliczbowych powinna być traktowana jako wyjątek, a nie zasada.      
13.  Zdaniem Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” warunkiem wprowadzenia ryczałtu za pracę w porze nocnej w stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem jest zapewnienie, że jego wysokość nie będzie niższa od kwot równych iloczynowi liczby godzin przepracowanych w porze nocnej oraz 20 % stawki godzinowej wynikającej z najniższego wynagrodzenia.
14. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” nie zgłasza zastrzeżeń do propozycji unormowania w art. 154 § 4 i 5 k.p. zasad udzielania urlopu wypoczynkowego pracownikom zatrudnionym w równoważnym czasie pracy oraz przy dozorze. Na aprobatę zasługują również propozycje nowelizacji przepisów regulujących zasady udzielania pracownikom urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym (art. 1551 i art. 1552 k.p. w proponowanym brzmieniu). W.w. propozycje stanowią usankcjonowanie przyjętej aktualnie praktyki stosowania przepisów urlopowych.    
15. Na aprobatę zasługuje propozycja zmiany art. 162 k.p. przewidująca wprowadzenie w tym przepisie zdania drugiego nakładającego na pracodawcę obowiązek zapewnienia pracownikowi przynajmniej raz odpoczynku trwającego nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych w przypadku podzielenia urlopu wypoczynkowego na części. Zdaniem Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” niezbędne jest jednak uzupełnienie treści zdania drugiego art. 162 k.p. o warunek uzgodnienia terminu urlopu  wypoczynkowego z pracownikiem.
16. Zastrzeżenia budzi propozycja wprowadzenia fakultatywności ustalania u pracodawcy planu urlopów. Propozycja ta ogranicza możliwość kontroli przestrzegania przez pracodawcę obowiązku udzielania pracownikowi urlopu wypoczynkowego, umożliwia pracodawcom uchylanie się od obowiązku udzielenia urlopu oraz ogranicza w tym zakresie uprawnienia zakładowych organizacji związkowych. Nie znajduje również uzasadnienia skreślenie art. 163 § 2 k.p. przewidującego obowiązek podania planu urlopów do wiadomości pracowników.
17. Krytycznie ocenić należy propozycję nałożenia na pracownika obowiązku wykorzystania urlopu wypoczynkowego w okresie wypowiedzenia umowy o pracę, uwarunkowanego jego udzieleniem przez pracodawcę (art. 1671 k.p. w proponowanym brzmieniu). Rozwiązanie to pozostaje w sprzeczności z dotychczasową konstrukcją urlopu wypoczynkowego jako uprawnienia pracowniczego, dając pracodawcy możliwość skierowania pracownika na urlop wbrew jego woli.
18. Zastrzeżenia budzi również propozycja skreślenia art. 168 k.p. Przepis ten jest wyrazem ochronnej funkcji prawa pracy. Obliguje on pracowników do wykorzystywania zaległego urlopu wypoczynkowego do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. Skłania on zatem pracownika do zgodnej z celem urlopu realizacji prawa do urlopu – regeneracji sił pracownika po roku pracy. Skreślenie art. 168 k.p. może być przyczyną negatywnych zjawisk, takich jak przesuwanie przez pracowników terminu wykorzystania urlopu oraz kumulowanie się zaległości urlopowych, co w konsekwencji może wyrządzić nieodwracalne szkody w organizmie pracownika.
19. Na aprobatę zasługuje propozycja zwolnienia pracodawcy z obowiązku wypłacania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w przypadku, gdy strony umowy o pracę na czas określony postanawiają zawrzeć kolejną umowę terminową (art. 171 § 3 k.p. w proponowanym brzmieniu).
20. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” opowiada się przeciwko skreśleniu art. 209 k.p. oraz art. 283 § 2 pkt 2 k.p. Przepisy te określają treść obowiązkowego dla pracodawcy rozpoczynającego działalność zawiadomienia na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników, a także obowiązek złożenia pisemnej informacji o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bhp. Regulacja ta ma szczególne znaczenie prewencyjne, wymuszając konieczność określenia stref największego zagrożenia oraz sprecyzowania środków służących poprawie bezpieczeństwa i higieny pracy. Propozycja skreślenia art. 209 k.p. i art. 283 § 2 pkt 2 k.p. pozostaje w sprzeczności z Dyrektywą Rady Wspólnot Europejskich z 12 czerwca 1989 r. o wprowadzeniu środków w celu zwiększania bezpieczeństwa i poprawy zdrowia pracowników podczas pracy (89/391/EWG) przewidującą obowiązek pracodawcy ciągłego planowania i uaktualniania polityki zapobiegawczej, obejmującej m.in. technikę, organizację i warunki pracy. Sześcioletni okres funkcjonowania tych przepisów utrwalił w świadomości podmiotów zatrudniających sformułowany w nim obowiązek, zaś jego dopełnienie nie stanowiło dla pracodawców nadmiernej uciążliwości.
21. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” krytycznie ocenia propozycję zmiany art. 229 § 1 k.p. polegającą na zwolnieniu osoby, która podejmuje ponownie zatrudnienie u danego pracodawcy na tym samym stanowisku lub na stanowisku o takich samych warunkach, jeżeli przerwa w pracy nie trwała dłużej niż 3 miesiące, z obowiązku przeprowadzenia wstępnych badań lekarskich. W świetle projektu z obowiązku wykazania zdolności do pracy byłaby zwolniona również osoba, która w okresie przerwy w pracy stała się niezdolna do pracy wskutek choroby. Natomiast propozycja zmiany art. 229 § 6 k.p. polegająca na przerzuceniu na system powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego kosztów przeprowadzania tzw. wstępnych badań lekarskich osób przyjmowanych do pracy wydaje się możliwa do zaakceptowania.
22. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” nie akceptuje propozycji zmiany art. 23711 k.p. polegającej na zwiększeniu liczby zatrudnianych pracowników, od której zależy obowiązek utworzenia służby bhp z 10 do 100, z uwagi na fakt, iż u przedsiębiorców zatrudniających do 100 pracowników występują największe zagrożenia i najtrudniejsze warunki pracy.
23. Zdaniem Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” propozycja nowelizacji art. 23712 § 1 k.p. powinna zostać uzupełniona o sformułowanie przewidujące obowiązek pracodawcy zatrudniającego więcej niż 50 pracowników utworzenia komisji bhp, jeżeli zakładowa organizacja związkowa działająca u tego pracodawcy wystąpi ze stosownym wnioskiem.
24. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” zdecydowanie sprzeciwia się propozycji uzupełnienia treści art. 240 o §§ 4-6 k.p. Wprowadzenie możliwości dokonywania w układzie zbiorowym pracy odstępstw od warunków wynagrodzenia za pracę oraz przyznawania innych świadczeń związanych z pracą wynikających z przepisów ustaw i aktów wykonawczych (art. 240 § 4 k.p. w proponowanym brzmieniu) pozostaje w sprzeczności z przepisami Konstytucji R.P., dopuszczając możliwość zawierania w układzie zbiorowym pracy postanowień mniej korzystnych dla pracowników od  przepisów powszechnie obowiązujących oraz narusza dotychczasową hierarchię źródeł prawa pracy określoną w art. 9 k.p. Wprowadzenie zasady, według której zawarcie układu zbiorowego pracy dla pracowników zatrudnionych w jednostkach budżetowych, zakładach budżetowych oraz gospodarstwach pomocniczych jednostek budżetowych może nastąpić jedynie w ramach środków finansowych będących w ich dyspozycji, zaś wniosek o zarejestrowanie takiego układu powinien zawierać oświadczenie odpowiedniego organu o spełnieniu tego wymogu stanowi powrót do zasad zawierania układów zbiorowych pracy sprzed reformy z wprowadzonej ustawą nowelizacyjną z 29.09.1994 r. Uwzględnienie tej propozycji spowoduje, że zawieranie układów zbiorowych pracy dla pracowników sfery budżetowej utraci sens, skoro strony układu zostaną pozbawione autonomii w zakresie decydowania o przeznaczeniu środków finansowych na świadczenia ze stosunku pracy. O podziale środków finansowych decydować będzie budżet.
25. Zdecydowany sprzeciw Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” budzi również propozycja zmiany art. 2417 § 4 k.p. polegająca na wprowadzeniu zasady, że upływ 6 miesięcy od dnia rozwiązania układu skutkuje ustaniem obowiązku stron stosunku pracy stosowania postanowień układu zbiorowego pracy. Wprowadzenie tej zmiany umożliwi pracodawcy wypowiedzenie wynikających z układu warunków umowy o pracę po upływie okresu stosowania postanowień układu i w konsekwencji uchylenie się od przyjętych zobowiązań układowych. Znacznemu ograniczeniu ulegnie rola układów zbiorowych pracy jako źródła prawa pracy, skoro jedna ze stron tego układu w drodze jednostronnej czynności prawnej (wypowiedzenia układu) będzie mogła doprowadzić do pozbawienia mocy norm układowych. Proponowany zapis budzi poważne zastrzeżenia wśród załóg pracowniczych. Jego wprowadzenie może wywołać niepokoje społeczne, nie wyłączając akcji strajkowych.
26. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” wyraża sprzeciw wobec propozycji nowelizacji ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy (Dz. U. z 1990 r. Nr 4, poz. 19, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o zwolnieniach grupowych”. Projekt drastycznie ogranicza uprawnienia pracowników związane z koniecznością zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Z zakresu ustawy proponuje się wyłączyć pracowników, którzy podlegać będą zwolnieniom z przyczyn dotyczących pracodawcy w grupie pracowników obejmującej mniej niż 10 pracowników, zatrudnionych w zakładach zatrudniających do 100 pracowników. Ustawa nie będzie miała zastosowania również do pracowników, którym pracodawca wypowiada stosunek pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w trybie indywidualnym (dotychczasowy art. 10 ustawy o zwolnieniach grupowych). Skróceniu ulega okres rokowań pomiędzy pracodawcą i zakładowymi organizacjami związkowymi zmierzających do zawarcia porozumienia w sprawie zwolnień grupowych z 45 do 30 dni. Tryb przewidziany dla zwolnień grupowych nie będzie miał zastosowania do pracowników w zakładach pracy zatrudniających do 20 pracowników. Propozycja zmiany art. 6 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych ogranicza, w przypadku zwolnień grupowych, w sposób istotny ochronę trwałości stosunku pracy osób objętych zakazem wypowiadania i rozwiązywania stosunku pracy. Wypowiedzenie im warunków pracy i płacy będzie mogło zostać dokonane nie tylko „jeżeli z przyczyn ekonomicznych lub w związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi albo technologicznymi nie jest możliwe ich dalsze zatrudnianie”, ale w każdym przypadku, gdy „nie jest możliwe ich dalsze zatrudnianie”. Projekt zakłada znaczne ograniczenie prawa do odprawy pieniężnej przysługującej w przypadku zwolnień grupowych. Pozbawia on prawa do odprawy pracowników objętych zwolnieniami grupowymi zatrudnionych u danego pracodawcy krócej niż 2 lata, nawet gdy legitymują się oni odpowiednio długim ogólnym okresem zatrudnienia. Należy zwrócić uwagę, że w świetle aktualnie obowiązujących przepisów ani prawo do odprawy pieniężnej z tytułu zwolnień grupowych, ani jej wysokość nie zależy od tzw. zakładowego stażu pracy.
27. Propozycja zmiany art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, z późn. zm.) utrudni pracodawcy uzgodnienie treści regulaminów i okresów rozliczeniowych wymienionych w tym przepisie z zakładowymi organizacjami związkowymi. Proponuje się bowiem nie określać terminu, w jakim organizacje związkowe działające u danego pracodawcy powinny przedstawić wspólnie uzgodnione stanowisko. Brak wyraźnego określenia momentu, od którego pracodawca będzie uprawniony do jednostronnego ustalenia treści regulaminów oraz określenia okresów rozliczeniowych nie będzie służyć utrwaleniu pokoju społecznego na poziomie zakładu pracy.
28. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” jest przeciwna zmianom dotychczasowych przepisów ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335, z późn. zm.). Propozycja ograniczenia obowiązku tworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych do pracodawców zatrudniających powyżej 50 pracowników (obecnie 20 pracowników) ogranicza uprawnienia osób korzystających z z.f.ś.s. nie będących pracownikami (np. emerytów i rencistów). Na krytyczną ocenę zasługuje propozycja upoważnienia pracownika wybranego przez załogę do reprezentowania jej interesów do uzgadniania z pracodawcą decyzji w sprawie wysokości odpisu na fundusz, nietworzenia funduszu oraz niewypłacania świadczenia urlopowego w sytuacji, gdy u danego pracodawcy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa. Rozwiązanie to nie gwarantuje niezależności reprezentanta załogi od pracodawcy w podejmowaniu decyzji i sprzyja uwalnianiu się pracodawców z obowiązków związanych z tworzeniem funduszu i wypłacaniem świadczeń urlopowych. Z tego samego powodu zdecydowany sprzeciw budzi upoważnienie pracodawców zatrudniających mniej niż 20 pracowników do samodzielnego podejmowania decyzji w sprawach wysokości odpisu na fundusz, nietworzenia funduszu i niewypłacania świadczenia urlopowego. Przyjęcie tego zapisu, biorąc po uwagę aktualnie występujące w tej grupie pracodawców tendencje do uchylania się od wypłacania świadczenia urlopowego np. poprzez nieudzielanie urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 dni kalendarzowych  prowadziłoby do faktycznej likwidacji tego świadczenia.

UCHWAŁA KK nr 92/02 ws. zmiany uchwały KK nr 641/98

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”  wprowadza następującą zmianę w uchwale KK nr 641/98: W ostatnim zdaniu ust. 3 skreśla się słowa: „uchwałach KK nr 205/92 i 493/95”, a w ich miejsce wprowadza się następujący tekst: „uchwale KK nr 75/2001”.

UCHWAŁA KK nr 93/02 ws. zmiany terminu ważności uchwały KK nr 648/99

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” wprowadza następującą zmianę w uchwale KK nr 648/99:
W pierwszym zdaniu skreśla się słowa: „do końca kadencji 1998 – 2002”, a w ich miejsce wprowadza się następujący tekst: „ do końca kadencji 2002 – 2006”.

UCHWAŁA KK nr 94/02 ws. powołania komitetów protestacyjnych

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” zobowiązuje regionalne i branżowe struktury Związku do powołania komitetów protestacyjnych działających w obronie Kodeksu pracy. Komitety mają wykonywać zadania określone w scenariuszy akcji w obronie Kodeksu pracy przygotowane przez zespół powołany w tym celu przez Komisję Krajową.

Stanowisko KK nr 48/02 ws. pobicia przewodniczącego KZ NSZZ „Solidarność” w hotelu Mariott

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” wyraża stanowcze oburzenie zastosowaniem przemocy fizycznej przez pracowników ochrony hotelu Marriott w Warszawie wobec przewodniczącego tamtejszej Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Andrzeja Jakubiaka.
14 lutego 2002 roku około godz. 17 Dyrektor Działu Kadr zlecił pracownikom ochrony hotelu doprowadzenie przewodniczacego Komisji Zakładowej. To bezprecedensowy w historii związków zawodowych przypadek utrzymywania kontaktów między pracodawcą a związkowcami za pośrednictwem służby mundurowej. Realizacja polecenia przez ochroniarzy skończyła się brutalną napaścią na związkowca i pobiciem go.
Bulwersuje nas nie tylko stosowanie gangsterskich metod działania wobec pracowników. Jeszcze bardziej niepokojące jest nieudzielenie pracownikowi pomocy medycznej i utrudnianie  funkcjonariuszom policji przeprowadzenia czynności operacyjnych na miejscu wydarzenia. Mogło to zagrozić zdrowiu i życiu działacza „Solidarności”, może również spowodować stronniczą rekonstrukcję przebiegu zdarzenia.
Żądamy, aby organa ścigania i dyrekcja hotelu obiektywnie wyjaśniły sprawę i doprowadziły do ukarania winnych. W przeciwnym przypadku Związek podejmie skuteczną akcję solidarnościową.
O wydarzeniach informujemy też ambasadę amerykańską w Polsce i amerykańskie związki zawodowe z prośbą o interwencję i przypomnienie dyrekcji koncernu Marriott, że podobnych metod nie stosuje się w cywilizowanym świecie.

Stanowisko KK nr 49/02 ws. przeciwdziałania bezrobociu

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” po raz kolejny podkreśla, że bezrobocie w Polsce wymaga nadzwyczajnych i szybkich działań zaradczych. Dlatego przeciwstawiać się będziemy działaniom pozornym, opóźniającym konkretne rozwiązania. Rozpętywanie konfliktu wokół Kodeksu pracy to zasłona dymna dla braku realizacji obietnic wyborczych koalicji SLD – UP – PSL. Manipulacja przepisami Kodeksu  i czynione kosztem pracowników oszczędności w żaden sposób nie skompensują firmom skutków:
– zwiększenia akcyzy i innych podatków,
–  podwyższenia cen gazu,
– często kilkunastokrotnego wzrostu podatku gruntowego,
–  braku polityki przemysłowej dla sektorów.
Zmiany Kodeksu nie zastąpią środków na aktywne formy zwalczania bezrobocia oraz odbiurokratyzowania gospodarki polegającego na uproszczeniu i skróceniu procedur administracyjnych i sądowych.
Wiarygodność intencji rządu podważają działania powodujące wzrost bezrobocia sprzeczne z deklaracjami z kampanii wyborczej, takie jak:
– podnoszenie kosztów funkcjonowania firm,
– ułatwienie i obniżanie kosztów zwolnień pracowników,
– zwiększanie limitów nadgodzin i obniżki dopłat do nadgodzin.
Za niezwykle groźne uznajemy utrzymywanie preferencji finansowych dla tzw. samozatrudnienia. Jest to  sprzeczne z konstytucją i zasadami uczciwej konkurencji i – na równi z nielegalnym zatrudnieniem –  powoduje bankructwa legalnych firm i przenoszenie ciężaru utrzymania państwa na barki coraz mniejszej grupy ludzi.
Rozwiązanie wielkiego problemu bezrobocia wymaga decyzji rzeczywiście  wpływających na obniżenie kosztów firm oraz wysiłku i zgody wszystkich partnerów społecznych. Prowokowanie konfliktu wokół Kodeksu pracy to odwracanie uwagi opinii publicznej od spraw kluczowych i niewybaczalna strata czasu.

Stanowisko KK nr 50/02 ws. wprowadzenia akcyzy na energię elektryczną

Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność"  wyraża sprzeciw wobec obciążenia akcyzą producentów energii elektrycznej. Wprowadzenie akcyzy spowoduje  wzrost kosztów wytwarzania energii, co pociągnie za sobą:
• dalszy wzrost bezrobocia w sektorze wytwarzania i innych (co według naszych szacunków spowoduje zwolnienia powyżej 100 tys. osób),
• podniesienie ceny energii dla odbiorców przemysłowych, co doprowadzi do wzrostu kosztów produkcji,                                                      
• podniesienie cen energii dla społeczeństwa, a w efekcie dalsze jego zubożenie.    
Obciążenie obywateli będzie tym bardziej dotkliwe, że w styczniu nastąpił wzrost cen energii elektrycznej o ok. 11% (tj. 250% ponad wzrost wskaźnika inflacji).
Decyzja rządu utrudni procesy inwestycyjne i modernizacyjne w sektorze elektroenergetyki i spowoduje pogorszenie się kondycji finansowej sektora. 
 
Stanowisko KK nr 51/02 ws. zmian w nadzorze nad II i III filarem ubezpieczeń społecznych

25 stycznia 2002 r. Sejm przyjął ustawę o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej i jednostek im podporządkowanych oraz o zmianie niektórych ustaw.
Ustawa dotyczy m.in. istotnych rozwiązań społecznych: nadzoru nad ubezpieczeniami emerytalnymi i zdrowotnymi, a także likwidacji Krajowego Urzędu Pracy.
Prace nad projektem ustawy prowadzone były z naruszeniem ustawy o związkach zawodowych i regulaminu Sejmu RP. Zapisy dotyczące funkcjonowania nadzoru nad funduszami emerytalnymi ograniczające ten nadzór i uzależniające go finansowo od nadzorowanych Powszechnych Towarzystw Emerytalnych oznaczają przekreślenie uzgodnień Komisji Trójstronnej z 14 kwietnia 1997 r. zapewniających akceptację społeczną dla podejmowanej reformy systemu ubezpieczeń społecznych. Stwarzają one zagrożenie dla wysokości przyszłych świadczeń emerytalnych z II filara.
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” zwraca się do Prezydenta RP o niepodpisywanie tej ustawy.

Stanowisko KK nr 52/02 ws. działań ministra zdrowia prowadzących do zmiany systemu ochrony zdrowia

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”  wyraża głębokie zaniepokojenie propozycjami ministra zdrowia zawartymi w dokumencie Narodowa Ochrona Zdrowia, zmierzającymi do zahamowania procesu reformowania systemu ochrony zdrowia.
W miejsce zapowiadanej przez SLD naprawy systemu ochrony zdrowia otrzymujemy rewolucyjny program całkowitej zmiany zasad jej organizacji i finansowania. Proponowany jest powrót do systemu budżetowego oraz poddanie go nieograniczonej władzy ministra, który rządzi i dzieli środki. Dotychczasowa reforma – choć z pewnością niepozbawiona błędów – przyniosła wiele pozytywnych rozwiązań, natomiast propozycje ministra zmierzają w kierunku ich całkowitego zaprzepaszczenia.
Centralizacja proponowana przez Ministerstwo Zdrowia spowoduje likwidację konkurencji oraz doprowadzi do zamykania wielu placówek służby zdrowia. Utrudni to jeszcze bardziej dostęp pacjentów do świadczeń zdrowotnych oraz obniży ich jakość. Pacjent stanie się, jak to było przed reformą, niechcianym elementem w grze o dotacje budżetowe.  Pracownikom ochrony zdrowia oferuje się natomiast jedynie dalsze zaciskanie pasa, o ile uda im się zachować miejsca pracy.
Dotychczasowy system należy korygować i naprawiać, ale przede wszystkim zadbać o wystarczająco wysoki poziom jego finansowania. Oczekujemy, że minister zdrowia zmieni swoją koncepcję przebudowy sytemu ochrony zdrowia, uwzględniając uwagi zgłaszane przez osoby i organizacje odpowiedzialne za funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia w naszym kraju.
Przypominamy, że realizując hasło Przywróćmy normalność, wygrajmy przyszłość, koalicja rządząca zapewniła nam na rok 2002 najniższy w Europie poziom finansowania systemu ochrony zdrowia (około 3,8% PKB).

UCHWAŁA KK nr 81/02 ws. wykonania budżetu KK za II półrocze 2001 r.

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” przyjmuje informację o wykonaniu budżetu Komisji Krajowej na II półrocze 2001 r.

UCHWAŁA KK nr 82/02 ws. budżetu KK na I półrocze 2002 r.

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” przyjmuje budżet Komisji Krajowej za I półrocze 2002 r.

UCHWAŁA KK nr 83/02 ws. skierowania wniosku do TK

Komisja Krajowa NSZZ Solidarność”, działając na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 Konstytucji R.P., postanawia wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 17 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa, ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, ustawy
o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest, ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego oraz ustawy o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół (Dz. U. Nr 154, poz. 1793).         

UCHWAŁA KK 84/02 ws. skierowania wniosku do TK

Komisja Krajowa NSZZ Solidarność”, działając na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 Konstytucji R.P., postanawia wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 17 grudnia 2001 r. zmieniającej ustawę o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela (Dz. U. Nr 154, poz. 1795).         

UCHWAŁA KK nr 85/02 ws. skierowania wniosku do TK

Komisja Krajowa NSZZ Solidarność”, działając na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 Konstytucji R.P., postanawia wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 21 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 154, poz. 1799).         

UCHWAŁA KK nr 86/02 ws. skierowania wniosku do TK

Komisja Krajowa NSZZ Solidarność”, działając na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 4 i ust. 2 Konstytucji R.P., postanawia wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 17 grudnia 2001 r. o zmianie ustawy o szkolnictwie wyższym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2002 r. Nr 4, poz. 33).          

UCHWAŁA KK nr 87/02 ws. terminu uregulowania składek za rok 2001

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” w nawiązaniu do uchwały KK nr 78/02 postanawia, ze wszelkie zobowiązania składkowe wobec Komisji Krajowej i Krajowego Funduszu Strajkowego za lata 1999 – 2001 muszą być wpłacone najpóźniej do 15 marca
2002 roku.  Po upływie tego terminu zostaną obliczone – w sposób określony w uchwale KK nr 78/02 – kwoty stanowiące podstawę do weryfikacji liczby delegatów przypadających dla poszczególnych regionów.

UCHWAŁA KK nr 88/02 ws. kontroli w Zarządzie Regionu Jeleniogórskiego NSZZ „Solidarność”

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” postanawia na podstawie wniosku ZR Jeleniogórskiego NSZZ „Solidarność” oraz decyzji nr 2/0002 Krajowej Komisji Rewizyjnej powołać zespół, którego zadaniem będzie przeprowadzenie kontroli wymienionego wyżej Zarządu Regionu. W skład zespołu wchodzą.
1. Adam Binduga
2. Przemysław Bogusławski
3. Jerzy Langer
4. Jerzy Żurawiecki
Jednocześnie Komisja Krajowa zwraca się do Zarządu Regionu o zwołanie sesji sprawozdawczo-wyborczej Walnego Zebrania Delegatów Regionu w jak najszybszym terminie.

UCHWAŁA KK nr 89/02 ws. nadzwyczajnego posiedzenia KK

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” postanawia zwołać nadzwyczajne posiedzenie KK w Warszawie w dniu 13 marca 2002 r. poświęcone zaopiniowaniu propozycji zmian w ustawie Kodeks pracy.

UCHWAŁA KK nr 90/02 ws. powołania zespołu koordynującego akcję w obronie Kodeksu pracy

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” powołuje zespół koordynujący akcję w obronie Kodeksu pracy w składzie:
 
– Marian Krzaklewski
– Wojciech Buczak
– Stanisław Kucharski
– Jacek Gąsiorowski
– Kazimierz Grajcarek
– Wojciech Grzeszek
– Bogdan Klepas
– Waldemar Krenc
– Bogdan Kubiak
– Stefan Kubowicz
– Janusz Łaznowski
– Wacław Marszewski
– Janusz Śniadek
– Jerzy Langer
– Jan Mosiński
– Henryk Nakonieczny
 
Zespół ma za zadanie przygotowanie strategii działań Związku w obronie Kodeksu pracy i koordynowanie akcji wynikającej z tej strategii.

Stanowisko KK nr 45/02 ws. światowej wystawy EXPO 2010 we Wrocławiu

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, uznając planowane zorganizowanie we Wrocławiu Światowej Wystawy EXPO 2010 za szansę promocji Polski i możliwość ożywienia gospodarczego oraz znaczącego wzrostu liczby nowych miejsc pracy, oświadcza że w okresie trwania we Wrocławiu Światowej Wystawy Rejestrowanej EXPO 2010 NSZZ „Solidarność”
nie będzie inicjował akcji strajkowych, które mogłyby to światowe wydarzenie zakłócić, utrudnić lub ograniczyć dostępność terenów EXPO gościom i wystawcom. Deklaracja dotyczy także okresu bezpośrednio poprzedzającego EXPO.
Jednocześnie proponujemy, aby 31 sierpnia 2010 roku – dzień 30. rocznicy powstania NSZZ „Solidarność” – ogłosić na EXPO Dniem Ogólnoświatowej Solidarności, podczas którego ukazane zostałyby wysiłki wielu krajów, w tym przede wszystkim Polski, w odzyskaniu wolności i budowaniu demokracji.

Stanowisko KK nr 46/02 ws. cięć budżetowych w oświacie

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” popiera akcję protestacyjną prowadzoną przez Sekcję Krajową Oświaty i  Wychowania NSZZ „Solidarność” skierowaną przeciwko zamrożeniu trzeciego etapu podwyżki płac nauczycieli i znacznemu ograniczeniu kwot na wydatki rzeczowe w budżecie państwa na rok 2002.

Stanowisko Komisji Krajowej nr 47/02 ws. represji za przynależność związkową

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” stanowczo protestuje przeciwko usuwaniu ze stanowisk i zwalnianiu z pracy członków NSZZ „Solidarność” bez merytorycznych przyczyn. Często za jedyny powód tego procederu podawana jest ich przynależność do NSZZ „Solidarność”  lub dobra współpraca ze Związkiem. Taka działalność stoi w sprzeczności z polskim i międzynarodowym prawem.
Komisja Krajowa zwraca się do struktur Związku o przesyłanie informacji o przypadkach łamania praw związkowych do Działu Regionalnego KK. Zebrane wiadomości będą podstawą złożenia skargi w Międzynarodowej Organizacji Pracy.

UCHWAŁA KK nr 76/02 ws. terminu XV KZD

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” postanawia, iż zwyczajna sesja sprawozdawczo-wyborcza Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” odbędzie się w terminie
26 – 28 września 2002 roku.

UCHWAŁA KK nr 77/02 ws. powołania zespołu do opracowania regulaminu Krajowego Funduszu Szykanowanych Członków Związku

W celu realizacji uchwały nr 9 XIV KZD Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” powołuje zespół w składzie:
1. Leszek Jankowski
2. Janusz Śniadek
3. Tadeusz Tumilewicz
Zleca się zespołowi opracowanie w terminie do 11 marca br. projektu regulaminu Krajowego Funduszu Szykanowanych Członków Związku, zbieżnego z założeniami przedstawionymi na zebraniu KK 11.12.2001 roku w celu poddania go  pod dyskusję i głosowanie Komisji Krajowej.

UCHWAŁA KK nr 78/02 ws. wyborów delegatów na KZD na kadencję 2002 – 2006

I. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” określając proporcje, według których przydziela się poszczególnym regionom liczbę mandatów delegatów na Krajowy Zjazd Delegatów kadencji 2002 – 2006 postanawia, że na każde rozpoczęte 2.500 członków Związku przypada jeden mandat delegata.
Weryfikacja deklarowanej liczby członków Związku w regionie odbędzie się zgodnie z uchwałą KK nr 583/97, zmienionej uchwałą KK nr 609/98.
Walne zebrania delegatów regionu muszą przy dokonywaniu wyborów delegatów na Krajowy Zjazd Delegatów określić kolejność miejsc mandatowych tak, by można było – w razie potrzeby – zweryfikować liczbę delegatów według kryteriów podanych w wyżej wymienionych uchwałach.
II. W uchwale KK nr 583/97 z 29.04.1998 r. oraz w załączniku do niej lata 1995, 1996, 1997 zastępuje się latami 1999, 2000, 2001, a wyrazy „w kadencji
1998 – 2002” wyrazami „w kadencji 2002 – 2006”.
III. Traci moc uchwała KK 601/98 oraz punkt II uchwały KK 609/98.

UCHWAŁA KK nr 79/02 ws. interpretacji Uchwały Finansowej II KZD

W związku z wprowadzonymi zmianami w podatku dochodowym od osób fizycznych, które powodują zwiększenie obciążeń wynagrodzeń z tytułu przyznanego świadczenia w postaci zakwaterowania w mieszkaniach służbowych, Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, działając na podstawie § 51 ust. 1 Statutu NSZZ „Solidarność” oraz dokonując interpretacji § 12 Uchwały Finansowej II KZD postanawia, co następuje:

§ 1
Zarząd regionu, rada krajowego sekretariatu branżowego oraz Komisja Krajowa mogą przyznać dodatek wyrównawczy do wynagrodzenia działacza NSZZ „Solidarność”, zatrudnionego przez
tę władzę, w wysokości nie wyższej niż suma obciążeń kwoty jego wynagrodzenia wynikających z tytułu przyznanych świadczeń w postaci zakwaterowania w mieszkaniu służbowym.

§ 2
Zasady i wysokość dodatku, o którym mowa wyżej, określa odrębna uchwała odpowiednio zarządu regionu, rady krajowego sekretariatu branżowego oraz Komisji Krajowej.

§ 3
Uchwała obowiązuje do najbliższej sesji zwyczajnej Krajowego Zjazdu Delegatów.

UCHWAŁA KK nr 80/02 ws. dodatku wyrównawczego

1. Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, działając na podstawie § 2 uchwały Komisji Krajowej nr 79/02 z dnia 24 stycznia br. postanawia przyznać dodatek wyrównawczy
do wynagrodzenia członków Komisji Krajowej i Krajowej Komisji Rewizyjnej mający na celu zmniejszenie skutków obciążeń z tytułu przyznanych świadczeń w postaci zakwaterowania
w mieszkaniach służbowych.
2. Wysokość dodatku wyrównawczego powinna być równa sumie obciążeń – o których mowa w ustępie pierwszym – wynagrodzenia za dany miesiąc, jednak nie może być większa od kwoty 1000 (jeden tysiąc) zł miesięcznie.

Stanowisko KK nr 44/2001 ws. pacyfikacji kopalni „Wujek”  przyjęte na wspólnym posiedzeniu KK i ZR Śląsko-Dąbrowskiego, Katowice, 16 grudnia 2001 r.

Za prawo do godnego życia 16 grudnia 1981 roku w kopalni „Wujek” w Katowicach zginęli: Józef Czekalski, Józef Giza, Joachim Gnida, Ryszard Gzik, Bogusław Kopczak, Andrzej Pełka, Jan Stawisiński, Zbigniew Wilk i Zenon Zając. W 20. rocznicę tych tragicznych wydarzeń Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” i Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego składają hołd zamordowanym i rannym górnikom „Wujka” i „Manifestu Lipcowego”.
NSZZ „Solidarność” wyraża oburzenie z powodu treści wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach, który część oskarżonych uniewinnił, a w stosunku do pozostałych umorzył postępowanie. Matactwa w śledztwie i obraźliwe wobec poszkodowanych wypowiedzi obrońcy oskarżonych sprawiają, że po dwudziestu latach od tamtych wydarzeń rodziny ofiar ponownie zostały pokrzywdzone. Wyrok ten godzi również w społeczne poczucie sprawiedliwości. Można odnieść wrażenie, że polskie sądy nadal bronią bezprawia PRL, stanu wojennego oraz morderców politycznych i ich zwierzchników.
Polsce potrzebny jest uczciwy i skuteczny wymiar sprawiedliwości, który  bez wahania orzeknie,  że zło jest złem, a zbrodnia zbrodnią. Skoro w polskich sądach nie ma miejsca dla prawdy i sprawiedliwości, skoro brak jest możliwości osądzenia sprawców oczywistej zbrodni – Komisja Krajowa skieruje wniosek w tej sprawie do trybunałów międzynarodowych.
 

Stanowisko KK nr 42/2001 ws. projektu ustaw okołobudżetowych

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” sprzeciwia się wprowadzeniu pakietu ustaw okołobudżetowych zaproponowanych parlamentowi przez rząd. Przez ostatnie miesiące przekonywano opinię publiczną, że SLD ma najlepszy program wprowadzenia kraju na ścieżkę rozwoju gospodarczego i poprawy sytuacji materialnej społeczeństwa. Tymczasem, proponowany przez rząd Leszka Millera kierunek zmian, zawarty w ustawach okołobudżetowych, jest całkowitym zaprzeczeniem obietnic składanych przez lewicę w trakcie kampanii wyborczej. Zamiast obiecywanych rozwiązań systemowych pobudzających gospodarkę zamierza się zlikwidować niemal wszystkie elementy ochrony najuboższych wprowadzone przez poprzednie parlamenty. Dzieje się to w sytuacji, gdy krąg osób potrzebujących pomocy państwa poszerza się.
Dlatego też Komisja Krajowa nie wyraża zgody na kierunek proponowanych zmian, a w szczególności na:
– likwidację zasiłków przedemerytalnych oraz drastyczne obniżenie wielkości świadczeń przedemerytalnych;
– obniżenie wielkości zasiłków dla bezrobotnych oraz znaczne zmniejszenie zasiłku chorobowego z tytułu pobytu w szpitalu;
– znaczne ograniczenie świadczeń i funkcjonowania Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
– zamrożenie płac w sferze budżetowej oraz ewidentną próbę łamania umów społecznych w oświacie i szkolnictwie wyższym;
– ograniczenie zasiłków dla rodzin korzystających z opieki społecznej;
– drastyczne skrócenie urlopów macierzyńskich;
– likwidację zasiłku porodowego i znaczne obniżenie miesięcznego dochodu przypadającego na członka rodziny, poniżej którego przysługuje zasiłek rodzinny;
– ograniczenie ulg na przejazdy środkami komunikacji publicznej.

Takie rozwiązania są dla nas nie do przyjęcia, szczególnie w sytuacji nieprzedstawienia przez rządzących koncepcji ożywienia i rozwoju gospodarczego, bez czego nie nastąpią korzystne zmiany w sektorze przedsiębiorstw i w pozostałych sferach życia społecznego.
Problemem, który wymaga natychmiastowych działań jest bezrobocie, które dotyka już wszystkich sfer społecznych, niezależnie od miejsca zamieszkania i wykształcenia. Dlatego wzywamy rząd do niezwłocznego podjęcia dialogu w sprawie paktu na rzecz zwalczania bezrobocia.
Przedstawione projekty ustaw okołobudżetowych bezlitośnie obnażają hipokryzję rządzących, którzy głosząc hasła obrony najuboższych, odrzucają zgłoszoną przez NSZZ „Solidarność” w Trójstronnej Komisji do spraw Społeczno-Gospodarczych propozycję rekompensat wzrostu kosztów utrzymania.
W trosce o spokój społeczny domagamy się przestrzegania trybu i terminów konsultacji ważnych dla społeczeństwa rozstrzygnięć.
W celu ochrony praw pracowników i ich rodzin NSZZ „Solidarność” wykorzysta wszystkie przewidziane prawem środki działania.

Oświadczenie ws. 31 rocznicy grudniowej zbrodni na Wybrzeżu

My, niżej podpisani, w 31 rocznicę zbrodni dokonanej na społeczeństwie Wybrzeża w grudniu 1970 roku przez wojsko i milicję, wobec nieosądzania sprawców, po raz kolejny zabieramy głos, domagając się sprawiedliwości.
Żądanie osądzenia sprawców zmuszeni jesteśmy dzisiaj połączyć z donośnym wołaniem o obronę czci i godności ofiar i ich rodzin.
Podczas toczącego się procesu główni oskarżeni o kierownicze sprawstwo zbrodni, nadużywając prawa do własnej obrony, powtarzają oszczerstwa i pomówienia komunistycznej propagandy, znieważając pamięć ofiar, raniąc uczucia ich rodzin, obrażając rannych, poszkodowanych i innych uczestników tamtej tragedii.
Nawet najbardziej obraźliwe epitety i stawianie ofiar w roli oskarżonych nie usprawiedliwia zabijania, wprowadzenia wojsk pancernych na ulice polskich miast
i użycia broni. Nic nie usprawiedliwia otwarcia ognia do bezbronnych ludzi idących na wezwanie władz do pracy.
 Przelana krew w roku ’56 i ’70 nie powstrzymała gen. Jaruzelskiego przed ponownym użyciem wojska i rozlewem krwi w roku 1981. On i inni sprawcy nie tylko nie wyrażają skruchy, lecz udowadniają słowem i czynem, że byliby gotowi zabijać ponownie.
Głosy o pozostawienie tych zdarzeń wyrokom historii to ciąg dalszy matactw i zacierania śladów obliczonych na ludzką niepamięć i ucieczkę od odpowiedzialności.
 Historia wydała już swój wyrok, odsyłając zbrodniczy totalitarny system i komunistyczną ideologię na stronice hańby i niebytu.
 To wymiar sprawiedliwości wydaje się niezdolny do spełnienia swego podstawowego obowiązku: osądzenia sprawców i wydania wyroku. W odruchu niezgody na wytrwałe próby manipulowania historią i świadomością społeczną, nie akceptując bezradności polskich sądów postanawiamy:

1. Nie ustawać w żądaniu osądzenia oraz piętnowania sprawców zbrodni ku ludzkiej pamięci i wiecznej niesławie;
2. Przełamywać stereotyp, jakoby w Grudniu 1970 roku zabito tylko robotników – dorosłych, odpowiedzialnych za siebie ludzi. W tym celu upowszechniać będziemy z listy ofiar biogramy dzieci i młodzieży, promując pomysł nadawania ich imienia np. szkołom. Przypominać będziemy o obecności kobiet na listach wielu setek rannych

Stanowisko KK nr 43/2001 ws. 20. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego

Dwadzieścia lat temu, 13 grudnia 1981 roku, władze komunistyczne wprowadziły w Polsce stan wojenny. W jego wyniku aresztowano tysiące członków „Solidarności”. Łamiąc nawet ówczesne prawo, twórca stanu wojennego gen. Wojciech Jaruzelski po raz trzeci w historii PRL wyprowadził na ulice miast wojsko, w tym odziały pancerne, wypowiadając narodowi wojnę.
Tragedia w kopalni „Wujek”, krwawe pacyfikacje wielu zakładów pracy i szkół wyższych, obozy internowania, skrytobójcze mordy – to tylko część zbrodniczego dzieła. Jego sprawcy, korzystając z ochrony ułomnego prawa, do dziś pozostają na wolności i fałszywie oskarżają ofiary tamtych wydarzeń.
W latach osiemdziesiątych zginęło wielu reprezentantów wszystkich warstw narodu, w tym robotnicy, duchowni, studenci. Stan wojenny był nie tylko działaniem przeciw prawom człowieka, nosił także znamiona zbrodni przeciwko ludzkości.
NSZZ „Solidarność” będzie dochodzić aż do skutku sprawiedliwości dla ofiar i ich rodzin. Jeśli polskie prawo nie dokona oceny stanu wojennego i jego twórców, Związek odwoła się do trybunałów międzynarodowych.

UCHWAŁA KK nr 75/2001 ws. przyczyn utraty mandatu delegata lub członkostwa we władzach Związku.

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” działając na mocy § 51 ust. 1 Statutu NSZZ „Solidarność” postanawia, co następuje.
§ 1
Utrata członkostwa we władzach Związku, mandatu delegata na Zjazd, zebranie lub kongres, następuje z poniższych przyczyn:
1) zakończenia członkostwa w Związku;
2) złożenia pisemnej rezygnacji z mandatu delegata lub członkostwa we władzach Związku;
3) stwierdzenia nieważności dokonanego wyboru;
4) odwołania przez wyborców zgodnie z postanowieniami § 9 ust. 1 pkt 8 Statutu NSZZ „Solidarność”;
5) utraty prawa wybieralności, to znaczy zaistnienia, podczas pełnienia funkcji we władzach Związku dowolnego szczebla, sprzeczności z właściwymi postanowieniami Statutu NSZZ „Solidarność”, dotyczącymi ograniczeń w sprawowaniu tych funkcji oraz z wydanymi, na podstawie Statutu NSZZ „Solidarność”, uchwałami interpretacyjnymi – uchwałą KK nr 57/2001, zmienioną uchwałą KK nr 71/2001.
§ 2
1. Fakt utraty ważności mandatu z powodów wymienionych w § 1 pkt 1 i 2 stwierdza, przez protokolarne przyjęcie do wiadomości, podczas posiedzenia odpowiednio:
a) komisja zakładowa lub komisja międzyzakładowa – we władzach podstawowej jednostki organizacyjnej Związku ,
b) właściwy zarząd regionu –  we władzach struktury regionalnej,  z wyjątkiem władz regionalnych struktur branżowych,
c) rada sekcji lub sekretariatu – we władzach struktury branżowej,
d) Komisja Krajowa – we władzach krajowych Związku, z wyjątkiem władz krajowych struktur branżowych.
2. Fakt utraty ważności mandatu z powodów wymienionych w § 1 pkt 3 i 4 stwierdza odpowiednio regionalna komisja wyborcza lub Krajowa Komisja Wyborcza.
3. W przypadku utraty prawa wybieralności, o którym mowa w § 1 pkt 5, fakt zaistnienia sprzeczności zostaje stwierdzony według zasad określonych w punkcie 1. Od przyjęcia stwierdzenia o zaistnieniu sprzeczności, o której mowa wyżej, zainteresowanemu służy prawo wniesienia w terminie 7 dni odwołania odpowiednio:
a) do zarządu regionu – od przyjęcia stwierdzenia przez komisję zakładową lub międzyzakładową,
b) do Komisji Krajowej – od przyjęcia stwierdzenia przez zarząd regionu, radę sekcji lub sekretariatu.
Utrzymanie w mocy stwierdzenia faktu zaistnienia sprzeczności przez ww. podmioty jest ostateczne.
4. W przypadku stwierdzenia faktu utraty ważności mandatu przez członka komisji rewizyjnej, władza stwierdzająca ten fakt przekazuje niezwłocznie informację o tym do właściwej komisji rewizyjnej.
§ 3
1. Utrata prawa wybieralności, o której mowa w § 1 pkt 5, następuje po upływie 30 dni od chwili zaistnienia okoliczności skutkującej utratą tego prawa.
2. Rezygnacja, o której mowa w § 1 pkt 2, musi być złożona w formie pisemnej do właściwej władzy związkowej, wskazanej w § 2, przy czym po stwierdzeniu faktu utraty ważności mandatu delegata lub członkostwa we władzach Związku, oświadczenie o rezygnacji jest już nieodwołalne.
§ 4
Po stwierdzeniu utraty ważności mandatu, w celu uzupełnienia wakatu, stosuje się odpowiednie przepisy Ordynacji Wyborczej. W przypadku utraty ważności mandatu przez przewodniczącego danej władzy, do czasu uzupełnienia wakatu, bieżącą działalnością kieruje członek danej władzy związkowej wskazany przez nią odpowiednią uchwałą. 
§ 5
1. Tracą moc uchwały Komisji Krajowej nr 205/92 i 493/95.
2. Uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia.

UCHWAŁA KK nr 70/2001 ws. zasad ubiegania się o przyznanie środków z Funduszu wspierania statutowych zadań Związku
§ 1
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, działając na podstawie ust. 1 uchwały KK nr 40/2001 oraz § 6 ust. 3 Regulaminu Funduszu wspierania statutowych zadań NSZZ „Solidarność” przyjętego uchwałą nr 40/2001, ustala zasady ubiegania się o przyznanie środków z Funduszu wspierania statutowych zadań Związku (zwanego dalej Funduszem).

1. Warunki dla regionów.
1) warunek wstępny – brak zaległości w płaceniu składek na rzecz Komisji Krajowej oraz krajowego funduszu strajkowego. Średnie wielkości składek na rzecz Komisji Krajowej i krajowego funduszu strajkowego nie mogą być niższe od wielkości tychże składek obliczonych na podstawie najniższej płacy krajowej;
2) wniosek musi być potwierdzony uchwałą zarządu regionu;
3) we wniosku należy:
a) podać konkretny cel, w ramach danego obszaru (§ 6 pkt 2 Regulaminu Funduszu), na który będą wykorzystane środki,
b) podać imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za realizację tego celu,
c) opisać sposób osiągnięcia celu (działania prowadzące do realizacji celu);
4) do wniosku musi być załączony planowany kosztorys przedsięwzięcia, z uwzględnieniem przewidywanego udziału własnego.
2. Warunki dla krajowych sekretariatów branżowych i Krajowego Sekretariatu Emerytów i Rencistów:
1) wniosek musi być potwierdzony uchwałą rady sekretariatu;
2) we wniosku należy podać:
a) liczbę członków zrzeszonych w strukturze branżowej potwierdzoną przez Dział Branżowy KK,
b) określenie konkretnego celu, w ramach danego obszaru (§ 6 pkt 2 Regulaminu Funduszu), na który będą wykorzystane środki,
c) imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za realizację tego celu,
d) opis sposobu osiągnięcia celu (działania prowadzące do realizacji celu);
3) do wniosku musi być załączony kosztorys przedsięwzięcia, z uwzględnieniem przewidywanego udziału własnego.
3. Warunki dla dofinansowania przedsięwzięć dokonywanych przez Komisję Krajową:
1) wniosek musi być potwierdzony decyzją Prezydium Komisji Krajowej;
 2)   we wniosku należy:
a) podać konkretny cel, w ramach danego obszaru (§ 6 pkt 2 Regulaminu Funduszu),
b) podać nazwisko i imię osoby odpowiedzialnej za realizację celu,
c) opisać sposób osiągnięcia celu (działania prowadzące do realizacji celu),
3) do wniosku należy dołączyć kosztorys.

§ 2
Prezydium Komisji Krajowej w uzgodnieniu z Zespołem ds. Funduszu wspierania statutowych zadań Związku ustala ostateczny termin składania przez zarządy regionów, krajowe sekretariaty branżowe i Krajowy Sekretariat Emerytów i Rencistów wniosków
o przyznanie środków z Funduszu.

§ 3
1. Zespół ds. Funduszu wspierania statutowych zadań Związku rozpatruje wnioski złożone przez zarządy regionów, krajowe sekretariaty branżowe i Krajowy Sekretariat Emerytów i Rencistów, opiniuje je i przedstawia Prezydium Komisji Krajowej do decyzji, określając jednocześnie proponowaną wielkość przyznanych środków.
2. Od decyzji Prezydium Komisji Krajowej przysługuje odwołanie do Komisji Krajowej w terminie 2 tygodni. Decyzja Komisji Krajowej jest ostateczna.

§ 4
Komisja Krajowa może dokonać kontroli realizacji zadań objętych wnioskiem, który został rozpatrzony pozytywnie. Niewykonanie zadeklarowanych we wniosku zadań może powodować konieczność zwrotu przekazanych środków oraz nierozpatrywanie kolejnych wniosków o przekazanie środków z Funduszu.

UCHWAŁA KK nr 71/2001 ws. realizacji uchwały nr 7 XIV KZD
 
Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność”, realizując uchwałę nr 7 XIV KZD wprowadza następujące zmiany w § 4 uchwały KK nr 57/2001:
1.   skreśla się dotychczasowy ust. 1 oraz wprowadza się w to miejsce nowy tekst:
„1.  Funkcji związkowych, o których mowa w § 9 ust. 2 Statutu nie można łączyć z kierowniczymi funkcjami w organach organizacji politycznych.”
2.    skreśla się ust. 4.
Uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia.

UCHWAŁA KK nr 72/2001 ws. zatwierdzenia składu delegacji NSZZ „Solidarność” do Trójstronnej Komisji

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” zatwierdza zgłoszoną przez Prezydium Komisji Krajowej reprezentację NSZZ „Solidarność” do pierwszego składu Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych.

UCHWAŁA KK nr 73/2001 ws. dokumentu „Organizowanie pracowników”

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” przyjmuje dokument: Organizowanie pracowników (Element strategii NSZZ „Solidarność”).

Organizowanie pracowników (Element strategii NSZZ „Solidarność”)

Budowanie Silniejszego Związku – Zobowiązania NSZZ „Solidarność”

Organizowanie pracowników w NSZZ „Solidarność”
Rozwój NSZZ „Solidarność” związany jest z powstawaniem związkowych organizacji zakładowych w nowych przedsiębiorstwach i branżach oraz pozyskiwaniem nowych członków przez istniejące już organizacje. Organizowanie pracowników nie jest jednak kwestią czysto techniczną. W warunkach wolnego rynku i konkurencji oraz swobód politycznych i obywatelskich nie wystarczy odwoływanie się do tradycji NSZZ „Solidarność” oraz autorytetu moralnego i idei, na których został zbudowany Związek. Konieczne jest uświadomienie pracownikom ich potrzeb oraz korzyści, jakie przynosi im przynależność do Związku – niezależnego reprezentanta ich interesów, profesjonalnego obrońcy praw, organizacji, która daje im poczucie siły i bezpieczeństwa. Związkowcy i potencjalni członkowie Związku muszą mieć pewność, że NSZZ „Solidarność” reprezentuje ich interesy ekonomiczne, prawne, obywatelskie, zarówno na poziomie zakładu w kontaktach z pracodawcą, jak i na poziomie regionu, branży czy państwa w walce o rozwiązania systemowe.

Nie tylko słowa – całkowicie nowy sposób działania
Nowe wyzwania wymagają od nas zupełnie nowego sposobu myślenia, działania i zachowania się.
• Opracowanie nowych technik i nowych sposobów działania w celu zorganizowania jak największej liczby pracowników. Plan w tym zakresie obejmuje tworzenie profesjonalnych, merytorycznie i materialnie dobrze przygotowanych grup organizatorów związkowych, powoływanie regionalnych i branżowych działów rozwoju Związku oraz dofinansowanie już istniejących (w tym Działu Rozwoju KK), prowadzenie szkoleń z zakresu pozyskiwania, skierowanych do różnych odbiorców oraz stosowanie nowoczesnych metod analizy skuteczności wprowadzania projektów i ich koordynowania.
• Przejście od modelu związku usługowego do modelu związku organizującego. Liderzy związkowi na wszystkich szczeblach Związku, chcąc dobrze wypełnić swoje obowiązki, starali się rozwiązywać problemy za samych zainteresowanych. Tymczasem kluczem do sukcesu Związku jest zaangażowanie członków zarówno w akcje związkowe, jak i w decyzje, które ich dotyczą, niezależnie od tego, czy chodzi o negocjacje układu zbiorowego pracy, pozyskiwanie nowych członków, rozwiązywanie problemów, czy pilnowanie przestrzegania prawa pracy przez pracodawcę.
• Uznanie, że profesjonalne zarządzanie ma ogromne znaczenie dla działań organizacyjnych Związku. Musieliśmy zwrócić więcej uwagi na strategiczne zarządzanie naszą organizacją i rekrutacją na każdym poziomie Związku, począwszy od płaszczyzny ogólnokrajowej, przez regionalną i branżową, aż po działalność na poziomie zakładu pracy.
• Uznanie, że niektóre rzeczy robimy dobrze, przy jednoczesnej akceptacji faktu, że możemy się jeszcze nauczyć czegoś nowego. Możemy z pewnością poszczycić się wieloma sukcesami. NSZZ „Solidarność”  jest chyba najsławniejszym związkiem
na świecie. Niemniej, nowoczesna działalność związkowa oznacza stałe patrzenie w przyszłość i uczenie się na doświadczeniach dostępnych wewnątrz związku, w innych krajowych związkach, a także na doświadczeniach zagranicznych organizacji związkowych.
• Uznanie, że wszystko zależy od nas samych. Szybko stało się dla nas jasne, że żaden rząd ani żaden pracodawca w XXI wieku nie będą namawiali pracowników do zorganizowania się w związek. To, jakim będziemy związkiem zawodowym i czy pracownicy nam zaufają, zależy tylko i wyłącznie od nas samych.

Główne etapy… i to, co przed nami
Związek w ciągu ostatnich lat przechodzi wewnętrzną transformację. Związkowcy, działacze i pracownicy etatowi związku mają prócz organizowania pracowników wiele innych zadań pochłaniających dużo czasu i energii, ale naczelnym zadaniem związku jest jednak organizowanie pracowników.
Rozpoczęliśmy pracę nad rozwojem Związku, powołaliśmy Krajowego Koordynatora ds. rozwoju, koordynatorów regionalnych, stworzyliśmy w Komisji Krajowej Dział Rozwoju Związku i zatrudniliśmy wielu organizatorów związkowych. Współpracując ze sobą, wyznaczamy sobie cele, opracowujemy strategie dla całego kraju, dla swojego regionu lub dla określonego zakładu pracy.
 Aby móc skutecznie działać, musimy:
• zrozumieć, skąd pochodzimy i jakie są silne oraz słabe strony naszego związku zawodowego;
• rozpoznać aktualne wyzwania;
• ocenić dokonany postęp i dotychczasowe osiągnięcia;
• określić program prac mających na celu dalszy rozwój Związku.

Poniższe rozdziały opisują kolejno każdy z tych tematów.

Związek w nowym tysiącleciu

Od ruchu społecznego do związku zawodowego
NSZZ „Solidarność” powstał w 1980 roku jako związek zawodowy, a jednocześnie wielki ruch społeczny, którego jednym z celów było wywalczenie demokracji. Był narzędziem walki milionów Polaków z wąską elitą ówczesnej władzy broniącej ustrojowego status quo.
Dziś „Solidarność” jako związek zawodowy przede wszystkim służy pracownikom. Pomaga im zorganizować się, tak by mieli poczucie siły, byli partnerami dla pracodawcy i potrafili uporać się z problemami, z którymi borykają się w swoich miejscach pracy

Uznanie dokonań
Nie zawsze byliśmy skuteczni na miarę oczekiwań. Trzeba jednak pamiętać o naszych dokonaniach.
• Budujemy dialog pomiędzy pracownikami i pracodawcami. Promowany przez nas wizerunek pracowników jako osób posiadających swoją godność znajduje wreszcie zrozumienie. Coraz częściej pracodawcy słuchają głosu pracowników za pośrednictwem związków zawodowych i deklarują chęć współpracy.
• Pojawiają się nowe porozumienia, które regulują wiele spraw pracowniczych. Pomagamy pracownikom w szybko rozwijających się branżach, takich jak usługi, handel, motoryzacja, stworzyć dialog pomiędzy nimi i ich pracodawcami. Z niektórymi zarządami nowych  firm  ponadnarodowych udało  nam  się  podpisać partnerskie porozumienia. W ciągu ostatnich 10 miesięcy Związek przeprowadził wiele rzeczowych dyskusji
i podpisał wiele porozumień z pracodawcami.
• Członkowie Związku są poważniej traktowani niż pracownicy pozostający poza Związkiem. Nie tylko my tak myślimy. Tego samego zdania są coraz częściej sami zainteresowani pracownicy. Związkowcy mówią, że dzięki zorganizowaniu się w nasz Związek pracodawca zaczął liczyć się z ich zdaniem.
Staraliśmy się zmienić niekorzystny klimat, jaki wytworzył się w ostatnich latach wokół „Solidarności” i zaczęliśmy zastanawiać się nad własnymi błędami.  Mamy więc prawo do optymizmu, niemniej z całą stanowczością musimy analizować wyzwania, jakie ciągle jeszcze stoją przed nami. 
 
Potrzeba realizmu
Często i chętnie mówimy o zorganizowanych pracownikach jako o sile całego Związku. Niestety, w ostatnich latach straciliśmy bardzo wielu członków. Musimy brać pod uwagę zjawiska niekorzystne dla działalności związkowej.
• Poziom uzwiązkowienia ostatnio stale spada. Od 1989 roku straciliśmy bardzo wielu członków.
• Zwykłe przeliczenie pracowników mówi nam, że istnieją setki tysięcy osób, do których nigdy nie dotarliśmy i które nadal nie należą do żadnego związku. Według przeprowadzonego przez CBOS w lipcu 2001 sondażu tylko 8% ogółu zatrudnionych należy do jednej z organizacji związkowych, w tym 3% do NSZZ „Solidarność”, 2% do któregoś ze związków zrzeszonych w OPZZ, a 3% do innych związków.
• Mimo że mamy na papierze znaczące umowy i gwarancje, w rzeczywistości nasze prawa mogą być ograniczone. Wrogi dyrektor zakładu pracy może utrudnić życie nawet najlepszym i najbardziej zdeterminowanym organizatorom związkowym.
• Nawet jeśli ustalenia układowe i warunki są korzystne, czasami musimy walczyć, aby je optymalnie wykorzystywać. Organizowanie wymaga bardzo rozległych umiejętności. Zbyt długo nie docenialiśmy ich i nie finansowaliśmy należycie.
Wskaźniki dotyczące liczebności  pokazują nam, jak daleko nam jeszcze do zadowalającej sytuacji. Dane na temat uzwiązkowienia są bardzo ważne, ale stanowią jedynie część większego obrazu. Wszyscy chcemy zyskiwać nowych członków, ale chcemy też, aby byli oni aktywni, i aby z nami pozostali.

Świat się zmienia, a wraz z nim zmieniają się wyzwania

 Nasze wartości pozostają te same ale świat się zmienia
Dążenie do sprawiedliwości, uczciwości i godnego traktowania pracowników zawsze będzie sednem pracy związkowej, ale sposób, w jaki ją wykonujemy, musimy dopasować do zmieniającego się świata.
• Istniejące prawo daje duże możliwości działania. Jednak nasza przyszłość leży przede wszystkim w naszych rękach. Pracodawcy z pewnością nie ofiarują nam niczego gotowego na talerzu.
• Członkowie nie napłyną do nas sami i bez wyraźnej przyczyny nie pozostaną z nami na zawsze. Trudno jest spotykać się z pracownikami, jeszcze trudniej ich zachęcić do członkostwa w Związku. Nie wstąpią oni do Związku tylko dlatego, że tak robili ich ojcowie i nie będą wysłuchiwali wykładów o naszej historii i o tym, co jest dla nich najlepsze. Nasze organizowanie będzie miało szanse powodzenia jedynie wtedy, kiedy będziemy dostępni dla naszych członków i będziemy właściwie reagować na ich zmieniające się potrzeby.

I my zmieniamy się wraz ze światem
W latach dziewięćdziesiątych nauczyliśmy się, że najlepszym sposobem zabezpieczenia własnych interesów jest wpływanie na dokonujące zmiany, a nie sprzeciwianie się im. Więcej zyskamy pomagając pracownikom w negocjacjach z pracodawcą niż strasząc pracodawcę przepisami prawnymi. Wielokrotnie mogliśmy się przekonać o tym, że zarządy firm, rozsądni i rozumni pracodawcy nie lekceważą siły i odwagi działaczy naszego Związku, którzy dążą do dialogu i partnerskiej współpracy.

Rozpoczęliśmy proces zmian – i musimy mieć do nich przekonanie

Kadencja 1998-2002
W kadencję 1998 – 2002 NSZZ „Solidarność” wchodził w szczególnej sytuacji zewnętrznej, wynikającej ze zwycięstwa wyborczego AWS i funkcjonowania rządu opartego o koalicję AWS – UW oraz wewnętrznej, charakteryzującej się spadkiem liczby członków Związku i zmniejszeniem obszaru, na którym działają związki. Przykładem może być mała reprezentacja związków zawodowych w zakładach prywatnych.
Niezbędne było wiec podjęcie działań prowadzących do odwrócenia tendencji spadkowej i zachęcenia pracowników do zapisywania się do Związku oraz utrzymania nowych członków. Przeznaczenie większych środków na tradycyjne sposoby organizowania się pracowników nie wystarczyło. Należało przełamać dotychczasowe sposoby rekrutacji, która nie zapewniała nawet utrzymania poziomu uzwiązkowienia.  

W nowych okolicznościach Komisja Krajowa uznaje za priorytet organizowanie pracowników w NSZZ „Solidarność”, traktując je jako integralną
i zasadniczą funkcję Związku.
Bazując na naszych doświadczeniach i osiągnięciach w ciągu ostatnich dwóch dziesięcioleci, stawiamy przed sobą aktualne zadania:
• musimy w dalszym ciągu wywierać wpływ na rząd jako na architekta środowiska przyjaznego dla związków i dla pracowników;
• musimy bliżej współpracować z pracodawcami, starając się kształtować warunki życia i pracy korzystne dla naszych członków i ich rodzin; m
• Musimy docierać do członków i potencjalnych członków, uznając potrzebę reagowania na ich zmieniające się potrzeby.

Program organizowania pracowników w naszym Związku

Zwiększone nakłady na rekrutację i organizowanie
W roku 1994 Komisja Krajowa powołała zespół ds. promocji Związku, później nazwany zespołem ds. rozwoju Związku. W jego skład weszły osoby mające różne doświadczenia, przeważnie wynikające z kontaktów z zachodnimi związkami zawodowymi. Szczególnie aktywna była grupa szkolona przez amerykański związek pracowników służb publicznych SEIU należący do AFL-CIO. Zespół ten opracował program rozwoju NSZZ „Solidarność”, który zakładał między innymi:
• stałe przekonywanie jak największej liczby działaczy do ważności pozyskiwania członków;
• powołanie koordynatorów makroregionalnych w sześciu regionach;
• powołanie koordynatorów regionalnych we wszystkich regionach.
W sierpniu 1995 roku powołano koordynatora krajowego i sześciu koordynatorów makroregionalnych. W następnych latach powołano koordynatorów regionalnych we wszystkich regionach. W 1999 roku decyzją Prezydium Komisji Krajowej powstał Dział Rozwoju Związku kierowany przez Krajowego Koordynatora ds. rozwoju związku. Pół roku później do działu zostało przyjętych dwóch pełnoetatowych organizatorów związkowych. Program pracy Działu Rozwoju Związku obejmuje między innymi:
a. bezpośredni udział w organizowaniu pracowników w Związek poprzez:
• zespoły organizatorów związkowych,
• wspieranie regionów;
b. szkolenia – przy współpracy z Działem Szkoleń Komisji Krajowej:
• dla organizatorów związkowych czynnie zaangażowanych w pozyskiwanie członków,
• dla działaczy różnych szczebli (przede wszystkim nowych organizacji zakładowych);
c. ewidencję członków:
• statystykę,
• monitorowanie,
• badanie trendów.
Związek mocno inwestuje w nowych specjalistów ds. rozwoju i organizowania, którzy mają być w pełni zaangażowani w sprawy budowania uzwiązkowienia, tworzenia nowych organizacji zakładowych i powiększanie już istniejących.
12 lipca 2001 Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” przyjęła uchwałę dotyczącą standardów funkcjonowania regionów i krajowych sekretariatów branżowych (Uchwała nr 58/2001). 
Zgodnie z tą uchwałą, w każdej strukturze regionalnej będzie w przyszłości funkcjonował dział rozwoju związku, w którym co najmniej 1,5 etatu ma być przeznaczone dla organizatorów związkowych.
Obecnie koordynatorzy regionalni ds. rozwoju związku działają w 33 regionach. Już 12 regionów może pochwalić się stałym zatrudnianiem organizatora związkowego. Wszyscy regionalni koordynatorzy i organizatorzy zostali przeszkoleni w kwestii zasad i praktyk organizowania. Organizowanie nie jest jednak umiejętnością, której można się nauczyć na wykładzie albo z książki. Polega ono na utrzymaniu właściwych relacji między ludźmi i na zdolności realizowania zadań. Najlepiej można się tego nauczyć w praktyce. Organizatorzy związkowi przechodzą, w zależności od potrzeb, uaktualnione szkolenia merytoryczne, np. na temat nowego ustawodawstwa związanego z reprezentacją związkową, tak aby w możliwie największym zakresie mogli wspierać naszych przedstawicieli w zakładach pracy.
Dzięki tak stworzonej strukturze ludzi odpowiedzialnych, koordynujących i bezpośrednio zaangażowanych w organizowanie pracowników, w przeciągu krótkiego czasu nasz Związek zaczął osiągać pozytywne rezultaty. Udało nam się zorganizować pracowników niektórych dużych przedsiębiorstwach założonych od podstaw przez kapitał prywatny. 

Podręcznik i szkolenie „Organizowanie pracowników”
Członkowie Zespołu ds. rozwoju Związku napisali i wydali w 2000 roku podręcznik „Organizowanie pracowników” skierowany głównie do etatowych organizatorów związkowych. W trakcie tworzenia jest natomiast drugi podręcznik dotyczący tego samego problemu, ale adresowany do działaczy w komisjach zakładowych.  Dział Rozwoju Związku wspólnie z Działem Szkoleń opracował również program szkolenia związkowego pod tym samym tytułem: „Organizowanie pracowników”.
Chcemy, aby wszystkie pomysły, doświadczenia i modele działania przekazywane były dalej.
Podręczniki i szkolenia związkowe zostały tak pomyślane, aby wszyscy działacze związkowi, zakładowi i etatowi, którzy będą się angażowali w pomaganie pracownikom w organizowaniu się, otrzymali odpowiednie wsparcie merytoryczne oraz tak, by pomogły zrozumieć, że bez zorganizowanych pracowników nie ma silnego związku zawodowego.    

Docieranie do pracodawców
Związek gotów jest do działań innowacyjnych i do szukania nowych dróg do sukcesu. Zawsze istnieje niebezpieczeństwo działania według utartych schematów postępowania, co w konsekwencji powoduje, że świat nas przegania.
Rolą Działu Rozwoju Związku jest również promowanie NSZZ „Solidarność”, akcentowanie profilu naszego Związku i zapewnienie naszej obecności u kluczowych pracodawców. 
Praca Działu Rozwoju Związku zaczęła już w wyraźny sposób przynosić konkretne korzyści w postaci  utworzenia organizacji zakładowych w dużych firmach ponadnarodowych, takich jak m.in: real,-, Geant, Tesco, Carrefour.
Skoordynowane i ukierunkowane działania, których celem jest zorganizowanie pracowników, połączone z  profesjonalną reprezentacją i dyskusjami z zarządami przedsiębiorstw na najwyższym szczeblu, zaowocowały partnerskimi umowami o współpracy i setkami nowych członków.
W ciągu ostatnich kilku miesięcy Dział Rozwoju Związku wprowadził własną stronę internetową (www.solidarnosc.org.pl/~drz), która skierowana jest do członków i potencjalnych członków NSZZ „Solidarność” . Na stronie tej dostępne są informacje dotyczące aktualnej działalności Działu, decyzji Prezydium Komisji Krajowej i uchwał Komisji Krajowej mających wpływ na lepszą koordynację pracy związanej z organizowaniem nowo powstałych organizacji zakładowych i negocjacji z zarządami firm. Planujemy wydanie  gazety związkowej, która koncentrowałaby się konkretnie na działaniach naszych członków
i na sprawach mających dla nich znaczenie.

Organizowanie
Będziemy w dalszym ciągu inwestować środki, angażować czas i ludzi w umiejętne organizowanie poprzez:
• finansowanie wyspecjalizowanych etatowych organizatorów związkowych;
• szkolenie zakładowych działaczy i wspieranie ich podczas działań na terenie zakładu pracy;
• budowanie nowych i rozwijanie już istniejących relacji z pracodawcami, zawieranie porozumień o współpracy z zarządami firm;
• współpracę i dzielenie się doświadczeniami w dziedzinie organizowania pracowników pomiędzy etatowymi działaczami Związku, pracownikami struktur regionalnych i branżowych oraz działaczami w zakładach.
Efektywne działania organizacyjne nie biorą się same z siebie. Niezależnie od tego, jak umiejętni i profesjonalni staną się nasi zakładowi działacze, wszelkie działania muszą  być zaplanowane, zarządzane i podporządkowane ogólnej strategii, jeśli mają odnieść rzeczywisty skutek w dłuższej perspektywie. Dlatego musimy:
• wyznaczyć jasne i realistyczne cele, a także monitorować i oceniać stopień ich realizacji;
• zidentyfikować nasze silne i słabe strony, rozbudowując te pierwsze i eliminując te drugie;
• pilnie, a wręcz radykalnie, zmienić tam, gdzie to niezbędne, ustalone sposoby działania i struktury, które się nie sprawdzają.

UCHWAŁA KK nr 74/2001 ws. strategii NSZZ „Solidarność” na lata 2002/2006

Komisja Krajowa NSZZ „Solidarność” zobowiązuje Prezydium KK do analizy projektu strategii działania NSZZ „Solidarność” na lata 2000/2002 w celu dostosowania go do  aktualnej rzeczywistości i do przedstawienia na posiedzeniu KK w lutym 2002 r. projektu jednolitego tekstu „Strategii działania NSZZ „Solidarność” na lata 2002/2006” oraz procedury jego przyjęcia przez Komisję Krajową.
Komisja Krajowa postanawia zwołać w styczniu 2002 r. dwudniowe posiedzenie KK w celu przeprowadzenia dyskusji na temat strategii działania Związku.