Stanowisko Prezydium KK nr 2/22 ws. potrzeby pilnych zmian prawa UE w odniesieniu do instytucji europejskich rad zakładowych

Korporacje ponadnarodowe działają w wielu sektorach polskiej gospodarki. Ich wpływ na krajowe stosunki pracy jest zauważalny i w wielu przypadkach budzi niepokój związków zawodowych. Dlatego kwestią zasadniczą jest wykorzystanie wszelkich środków aby zapewnić możliwość wpływu reprezentacji pracowniczej na zapewnienie skutecznego prawa do informacji i konsultacji w wymiarze ponadgranicznym. Głównym tego instrumentem na poziomie UE jest dyrektywa 2009/38 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ustanowienia europejskiej rady zakładowej lub trybu informowania pracowników i konsultowania się z nimi w przedsiębiorstwach lub w grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym, która zastąpiła wcześniejszą dyrektywę 94/45/WE.

Polskie związki zawodowe, w tym NSZZ „Solidarność” od wielu lat mają możliwość –poprzez swoich przedstawicieli – uczestnictwa w europejskich radach zakładowych (ERZ), utworzonych w korporacjach prowadzących działalność na terenie naszego kraju, chroniąc interesy polskich pracowników.

Analizy dokonywane przez europejski ruch związkowy, ale także przez NSZZ „Solidarność” pokazują, że dyrektywa 2009/38 wymaga zasadniczego wzmocnienia prawnego przede wszystkim w zakresie prawa ERZ do sądu oraz zbudowania efektywnego sytemu sankcji w przypadku naruszenia uprawnień do informacji i konsultacji. Oznacza to konieczność pilnej rewizji tego aktu prawnego.

Mając na względzie trwające w Parlamencie Europejskim prace nad tzw. raportem legislacyjnym (autorstwa posła Denisa Radtke) dotyczącym zmian w dyrektywie o ERZ Prezydium KK NSZZ „Solidarność”w pełni popiera stanowisko EKZZ w tym obszarze, przedstawione 18 grudnia 2020 r.

Z punktu widzenia interesu polskich pracowników korporacji ponadnarodowych szczególne znaczenie ma dokonanie takich zmian w dyrektywie, które zagwarantują:

  1. Stworzenie efektywnego mechanizmu sankcji wprowadzanych w razie braku prawidłowej informacji lub konsultacji pracowników, w tym poprzez prawo do czasowego zawieszenia decyzji przedsiębiorstwa z uwzględnieniem uprawnień krajowych związków zawodowych.
  2. Likwidację wyłączenia spod rygorów dyrektywy, tzw. dobrowolnych porozumień (stary art. 13 dyrektywy 94/45/WE). Stwarzają one podwójne standardy utrudniające polskim reprezentatywnym organizacjom związkowym desygnowanie przedstawicieli do ERZ, mimo obowiązującego polskiego prawa.
  3. Skonsolidowanie i włączenie do głównego tekstu dyrektywy koncepcji "ponadnarodowego charakteru sprawy" (motywy 12 i 16 preambuły do dyrektywy). Musi istnieć egzekwowalne, kompleksowe prawo ERZ do tego, aby była informowana i konsultowana w całym procesie podejmowania decyzji przez zarządy korporacji ponadnarodowych.

Uważamy, że bez silnego prawa pracowników do informacji i konsultacji w wymiarze ponadnarodowym nie jest możliwa budowa prawdziwego europejskiego modelu społecznego, który winien uwzględniać potrzeby i oczekiwania pracowników i reprezentujących ich związków zawodowych, a nie wyłącznie interesy wielkiego międzynarodowego kapitału.

Zachęcając polskich posłów do Parlamentu Europejskiego do wsparcia tych działań zwracamy uwagę, że wzmocnienie instytucji ERZ ma szczególne znaczenie z perspektywy naszego kraju, a więc państwa, w którym wciąż nie istnieje sektorowy poziom rokowań zbiorowych zapewniający równowagę między interesami rodzimych i zagranicznych przedsiębiorców. Oznacza to, że niekontrolowane legislacyjnie oddziaływanie korporacji ponadnarodowych w obszarze społecznym może mieć potencjalnie negatywne skutki nie tylko dla ich pracowników, ale dla całej polskiej gospodarki.

Decyzja Prezydium KK nr 46/22 ws. zgody na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Urzędu Miasta Gorzowa Wielkopolskiego, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” w instalacji artystycznej upamiętniającej wydarzenia gorzowskie – manifestację mieszkańców w dniu 31 sierpnia 1982 roku w związku z trwającym w Polsce stanem wojennym.

Decyzja Prezydium KK nr 45/22 ws. opinii o projekcie Stanowiska Rządu do Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno – Społecznego i Komitetu Regionów „Strategia UE w zakresie normalizacji. (…)

Decyzja
Prezydium KK
nr 45/22
ws. opinii o projekcie Stanowiska Rządu do Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno – Społecznego i Komitetu Regionów „Strategia UE w zakresie normalizacji. Ustanawianie światowych norm na rzecz odpornego, ekologicznego i cyfrowego jednolitego rynku UE”

 

Prezydium KK pozytywnie ocenia Stanowisko Rządu popierające Strategię UE w zakresie normalizacji. Jednocześnie podkreśla, że podejmowane działania na poziomie europejskim nie mogą prowadzić do osłabienia roli poszczególnych krajowych jednostek normalizacyjnych w organizacjach międzynarodowych.

Decyzja Prezydium KK nr 44/22 ws. opinii do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (KP Lewica)

Projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych (KP Lewica) ma na celu zrównanie uprawnień osób, które pobierają świadczenia opiekuńcze w zakresie wysokości pobieranych świadczeń. Aktualnie wysokość specjalnego zasiłku opiekuńczego wynosi 620 zł, natomiast wysokość świadczenia pielęgnacyjnego od 1 stycznia 2022 r. wynosi 2119 zł. Przesłankami, które determinują przyznanie obu świadczeń jest niepełnosprawność najbliższego członka rodziny oraz konieczność sprawowania nad nim stałej opieki. Tożsamy charakter obu świadczeń powoduje, że różnicowanie wysokości tych świadczeń ze względu na wiek powstania niepełnosprawności jest nie tylko niezrozumiały, ale przede wszystkim niekonstytucyjny, co potwierdził Trybunał Konstytucyjny w swoim wyroku z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt. K 38/13.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” stwierdza , że dzisiejsze rozwiązania prawne wykazują niekonsekwencję różnicując wysokość obu świadczeń z powodu wieku powstania niepełnosprawności dziecka (przed 18 rokiem życia lub do 25 roku życia w trakcie nauki), jednocześnie ignorując stopień jego niepełnosprawności oraz zdolności do samodzielnej egzystencji. Wysokość świadczenia nie wynika w żaden sposób ze stopnia niesamodzielności osoby niepełnosprawnej.

Ponadto aktualne rozwiązania zróżnicowane są pod względem kryterium dostępu, gdzie przy niższym świadczeniu tj. specjalnym zasiłku opiekuńczym (620 zł) funkcjonuje kryterium dochodowe (karygodnie niskie, gdyż wynosi 764 zł), a samo świadczenie jest waloryzowane co 3 lata. Natomiast świadczenie pielęgnacyjne, które jest trzykrotnie wyższe (obecnie od 1 stycznia br. wynosi 2119 zł) jest przyznawane bez kryterium dochodowego, a wysokość świadczenia zwiększa się co roku. Stąd poczucie niesprawiedliwości wśród osób, które pobierają świadczenia.

Cel omawianego projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych jest potrzebny i oczekiwany społecznie. Dotyczy bowiem osób najsłabszych i wymagających szczególnej troski ze strony państwa. Rozwiązania legislacyjne powinny służyć obywatelom i chronić tych, którzy sami nie mogą o siebie zadbać.

Prezydium KK zwraca uwagę, że projektodawca dość ogólnie potraktował kwestię oceny skutków regulacji w zakresie skutków finansowych. W uzasadnieniu do projektu (s.6) można przeczytać, że wydatki z budżetu państwa związane z wejściem w życie projektowanej ustawy nie powinny przekroczyć 1 mld zł. Jednocześnie nie podano ilu osób to rozwiązanie ma dotyczyć, dlatego trudno nawet w przybliżeniu oszacować całkowite koszty wdrożenia projektowanych rozwiązań.

Prezydium KK podkreśla, że system wsparcia osób niepełnosprawnych od dawna wymaga zmiany i przemyślanej reformy, a ten projekt tego nie zapewnia. Jednocześnie brak dokładnej oceny skutków regulacji dla finansów publicznych dodatkowo obniża wartość przedłożonego projektu.

Decyzja Prezydium KK nr 43/22 ws. opinii do projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (…)

Decyzja
Prezydium KK
nr 43/22
ws. opinii do projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (UD368)

 

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zgłasza następującą uwagę do projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, dotyczącą zmian w zakresie finansowania realizacji zadań z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Funduszu Pracy (art. 1 pkt 5 i 6).

Mając na uwadze, że ww. fundusze celowe realizują szereg różnych, bardzo istotnych zadań dotyczących rynku pracy, w szczególności dla osób bezrobotnych, czy też pracowników znajdujących się w trudnej sytuacji, konieczne jest zapewnienie i zabezpieczenie im odpowiednich środków finansowych.

W uzasadnieniu projektu ustawy wskazano, że nie jest pewne jak długo funkcjonować będzie Fundusz Przeciwdziałania COVID-19, z którego miałby nastąpić zwrot wydatków poniesionych przez Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Pracy. Jednocześnie projekt przewiduje usunięcie zapisów, zgodnie z którymi wydatki poniesione ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Funduszu Pracy podlegają zwrotowi ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 lub z budżetu państwa (art. 31a ust. 1c, art. 31qa ust. 4).

W związku z powyższym powstaje zasadnicza wątpliwość czy będzie zagwarantowany zwrot wydatków poniesionych z ww. funduszy celowych (dotychczasowych i ewentualnie przyszłych), a jeżeli tak, to w jaki sposób? Obecnie w projekcie ustawy oraz jej uzasadnieniu kwestia ta nie została wyjaśniona.

W ocenie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” istnieją uzasadnione obawy, że kwoty wypłacone z funduszy celowych obciążą wyłącznie ich konto, w związku z proponowaną zmianą.