Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi do projektu rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania.

Opiniując przedmiotowy projekt rozporządzenia należy mieć na uwadze, iż obecna wartość wynagrodzenia pracowników młodocianych w żadnym zakresie nie odpowiada wartości świadczonej przez nich pracy. W związku z tym, aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące wynagradzania młodocianych w zakresie przygotowania zawodowego wymagają poważnej zmiany. Jest to tym bardziej istotne, w związku z obecnym zagrożeniem dla gospodarki, w postaci braku wystarczającej ilości wykwalifikowanych pracowników.

Prezydium KK wskazuje, iż zawarta w projekcie rozporządzenia propozycja podniesienia wynagrodzenia młodocianych jedynie o 1 punkt procentowy nie stanowi realnej zmiany wysokości wynagrodzenia, a rozwiązanie to można uznać za nieadekwatne w stosunku do wzrostu cen towarów i usług. W wyniku proponowanej zmiany (dla przykładu) należy podkreślić, iż w pierwszym roku nauki wzrost wynagrodzenia nastąpiłby jedynie o kwotę 45 złotych i 80 groszy miesięcznie. Podwyższenie wynagrodzenia młodocianych w tak nieznacznym zakresie nie spowoduje osiągniecia celu wskazywanego przez autorów projektu w jego uzasadnieniu, iż konieczna jest „odbudowa prestiżu kształcenia zawodowego” w Polsce.

Mając na uwadze powyższe, Prezydium KK wnosi o znacznie wyższe zwiększenie wynagrodzenia młodocianych liczonego od wartości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowPrezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi do projektu rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania.

Opiniując przedmiotowy projekt rozporządzenia należy mieć na uwadze, iż obecna wartość wynagrodzenia pracowników młodocianych w żadnym zakresie nie odpowiada wartości świadczonej przez nich pracy. W związku z tym, aktualnie obowiązujące przepisy dotyczące wynagradzania młodocianych w zakresie przygotowania zawodowego wymagają poważnej zmiany. Jest to tym bardziej istotne, w związku z obecnym zagrożeniem dla gospodarki, w postaci braku wystarczającej ilości wykwalifikowanych pracowników.

Prezydium KK wskazuje, iż zawarta w projekcie rozporządzenia propozycja podniesienia wynagrodzenia młodocianych jedynie o 1 punkt procentowy nie stanowi realnej zmiany wysokości wynagrodzenia, a rozwiązanie to można uznać za nieadekwatne
w stosunku do wzrostu cen towarów i usług. W wyniku proponowanej zmiany (dla przykładu) należy podkreślić, iż w pierwszym roku nauki wzrost wynagrodzenia nastąpiłby jedynie
o kwotę 45 złotych i 80 groszy miesięcznie. Podwyższenie wynagrodzenia młodocianych
w tak nieznacznym zakresie nie spowoduje osiągniecia celu wskazywanego przez autorów projektu w jego uzasadnieniu, iż konieczna jest „odbudowa prestiżu kształcenia zawodowego” w Polsce.

Mając na uwadze powyższe, Prezydium KK wnosi o znacznie wyższe zwiększenie wynagrodzenia młodocianych liczonego od wartości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia następujące uwagi  do projektu ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (druk senacki 1175).

NSZZ „Solidarność” docenia, że projekt obejmuje szerszą grupę osób, niż wymienione w wyroku Trybunału Konstytucyjnego sygn. akt P 20/16,  a mianowicie obok  kobiet, które na emeryturę wcześniejszą przeszły na podstawie art. 46 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS, regulacja dotyczyć będzie także – będących w identycznej sytuacji – osób z rocznika 1953, które na wcześniejszą emeryturę odeszły na podstawie art. 50, 50a, 50e, 184 ustawy emerytalnej oraz art. 88 Karty Nauczyciela. Tej grupy osób nie dotyczył bezpośrednio wyrok TK.

Należy jednocześnie zwrócić uwagę, że Wyrok TK (P 20/16) brzmi:

„Art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270 oraz z 2019 r. poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.”

W Wyroku TK jest mowa o nabyciu prawa do emerytury, a nie o złożeniu wniosku.
W projekcie ustawy, w art. 1 zaproponowano zapis, że w ustawie dokonuje się zmian w art. 25 przez dodanie art. 1ba po art. 1b o treści:

„1ba. Przepisu ust. 1b nie stosuje się do ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie wniosku złożonego przed dniem 6 czerwca 2012 r., a uprawnienie do emerytury, o której mowa w art. 24, uzyskali po 2012 r.”.

Zapis „którzy pobrali emeryturę na podstawie wniosku złożonego przed dniem 6 czerwca 2012 r” – jest problematyczny na tle wyroku TK, ponieważ stanowi warunek w nieuprawniony sposób ograniczający zakres tego orzeczenia.

Kobieta urodzona w 1953 roku, która 1 lipca 2012 roku przeszła na wcześniejszą emeryturę na podstawie wniosku złożonego 5 czerwca 2012 roku – będzie objęta zakresem proponowanego przepisu, natomiast kobieta urodzona w 1953 roku, która 1 lipca 2012 roku przeszła na wcześniejszą emeryturę na podstawie wniosku złożonego 6 czerwca 2012 – już nie. Uzasadnieniem dodania tego warunku – zdaniem twórców projektu – jest posiadanie przez emerytów składających wniosek od dnia 6 czerwca 2012 roku „obiektywnej wiedzy, że kwoty wcześniej pobranej emerytury pomniejszą emeryturę powszechną”.

Przyjęte przez twórców projektu założenie – że emerytki urodzone w 1953 r. miały realną szansę, aby 6 czerwca 2012 r. roku mieć wiedzę o zastawionej przez ustawodawcę „pułapce” art. 25 ust. 1b, zdaniem NSZZ „Solidarność”, jest wątpliwe.
Data 6 czerwca 2012 roku to data publikacji w Dzienniku Ustaw znowelizowanej ustawy
o emeryturach i rentach z FUS. Realnie oceniając sytuację, w tym momencie posiadaczami „obiektywnej wiedzy, że kwoty wcześniej pobranej emerytury pomniejszą emeryturę powszechną” byli wyłącznie twórcy procesu legislacyjnego. Nawet gdyby obywatele już
w dniu publikacji w Dzienniku Ustaw przystąpili do czytania i analizowania zapisów nowej ustawy emerytalnej, to posiadaczami „obiektywnej wiedzy, że kwoty wcześniej pobranej emerytury pomniejszą emeryturę powszechną” mogli się stać dopiero po pewnym czasie przyswojenia znaczenia uchwalonej przez Sejm i Senat regulacji.

Dzień publikacji ustawy to data, od której stało się dostępne źródło wiedzy, ale
w żadnym wypadku nie można twierdzić, że przyszli emeryci stali się w tym dniu posiadaczami tej wiedzy. Pierwsze informacje na temat nowelizacji i jej skutków pojawiły się w przestrzeni publicznej dopiero późną jesienią 2012 roku. ZUS oficjalnie zakomunikował
o skutkach znowelizowanej ustawy emerytalnej – w tym o art. 25 ust. 1b – dnia 2 stycznia 2013 roku, a więc następnego dnia po jej wejściu w życie. I tę datę można uważać jako moment posiadania realnej, czyli „obiektywnej wiedzy, że kwoty wcześniej pobranej emerytury pomniejszą emeryturę powszechną”.

Należy także podkreślić jak w  praktyce wygląda proces przechodzenia na emeryturę – decyzję o przejściu na emeryturę przyszły emeryt musi z co najmniej kilkumiesięcznym wyprzedzeniem uzgodnić z pracodawcą (co nie wynika z obowiązującego prawa ale normalnej praktyki funkcjonowania pracowników i pracodawców), więc praktycznie wszystkie wnioski złożone w okresie od 6 czerwca do końca 2012 roku to skutki decyzji podjętych w okresie, w którym nie było żadnej wiedzy o skutkach art. 25 ust. 1b.

Podsumowując:  należy wskazać na potrzebę rozważenia objęcia przedmiotową regulacją także kobiet, które przeszła na wcześniejszą emeryturę na podstawie wniosku złożonego po 6 czerwca 2012 r. Zdaniem Prezydium KK, należy także bezwzględnie wydłużyć okres 3 miesięcy  jako przewidziany na złożenie wniosku. Mamy tu do czynienia z osobami starszymi, często przewlekle chorymi, o ograniczonej zdolności do szybkiego działania i wskazany w projekcie okres 3 miesięcy jest zdecydowanie zbyt krótki.

Zaproponowana przez Senat nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z FUS będąca konsekwencją wyroku TK, pozwala na krytyczną ocenę częstotliwości zmian w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych i możliwości „przystosowania” się adresatów podejmowanych decyzji legislacyjnych.

Ponadto, jest kwestią  wątpliwą (w świetle art. 2 Konstytucji RP i zasady zaufania obywateli do państwa), czy osoby z wcześniejszych roczników 1949-1952 miały realną wiedzę i możliwość dostosowania się do skutków zmian legislacyjnych polegających na wprowadzeniu art. 25 ust.1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zasada zaufania obywateli do państwa musi realistycznie zakładać, że odbiorcy normy potrzebują czasu, aby przyswoić w pełni konsekwencje zmian legislacyjnych. Dopiero po okresie „przyswajania” skutków nowych regulacji można mówić o  autonomicznych i swobodnych decyzjach ubezpieczonych. Trybunał Konstytucyjny, w uzasadnieniu wyroku P 20/16 wskazał, że wprowadzenie art.25 ust.1b wiązało się z szeregiem wątpliwości, nie tylko wobec kobiet z rocznika 1953, ale innych, które spełniły przesłanki do uzyskania emerytury powszechnej do końca 31 grudnia 2012 r. Również Biuro Legislacyjne Senatu w swojej opinii z dnia 10 grudnia 2013 r., zwracając uwagę na art. 2 Konstytucji, stwierdziło, że uzasadnione byłoby przywrócenie dotychczasowych regulacji – wobec emerytów, którzy przeszli na wcześniejszą emeryturę, nie mając wiedzy, że w przyszłości spowoduje to pomniejszenie ich zwykłej emerytury.

Zdaniem NSZZ „Solidarność”, kwestią otwartą pozostaje, zatem, potrzeba dalszych prac nad usunięciem z porządku prawnego skutków wprowadzenia w życie art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

(do użytku służbowego)(do użytku służbowego)

(do użytku służbowego)

rezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”, w infografikach na stronie internetowej oddziałuw postaci trzech plansz o wyborach czerwcowych 1989, zawierających podstawowe fakty dotyczące Okrągłego Stołu, Kampanii wyborczej oraz samych Wyborów.

       Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Szefa Kancelarii Senatu Jakuba Kowalskiego, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”, w multimedialnej prezentacji historycznej z okazji 30. rocznicy wyborów do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, która zaprezentowana zostanie 8 czerwca br. w gmachu Polskiej Akadami Nauk – Pałacu Staszica w Warszawie.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wyraża zgodę na udział w charakterze Współwnioskodawcy projektu roboczo zatytułowanego „Droga do przejrzystego i sprawiedliwego wynagradzania i warunków pracy w sektorze transportowym: TransFair”, przedkładanego Komisji Europejskiej w ramach linii budżetowej: „Delegowanie pracowników: wzmocnienie współpracy administracyjnej i dostęp do informacji".

NSZZ „Solidarność” w projekcie reprezentować będą:

1. Karol Nosal – Koordynator

2. Barbara Surdykowska – Ekspert wewnętrzny projektu

Osobą odpowiedzialną za projekt z ramienia Prezydium KK NSZZ „Solidarność” jest Jerzy Jaworski – Zastępca Przewodniczącego/Skarbnik KK NSZZ „Solidarność”.

(do użytku służbowego)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” desygnuje – jako udziałowiec Dekom Sp. z o.o. – Henryka Nakoniecznego, członka Prezydium KK, w skład komisji konkursowej, której zadaniem będzie opracowanie koncepcji architektonicznej budynku o charakterze usługowo-hotelowym, 13-sto kondygnacyjny z garażem podziemnym Gdańsk, ul. Czarny Dwór , dz. ew. nr 315/5, 315/12, obr. 0018.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” podziela główną tezę zawartą
w Informacji o skutkach obowiązywania ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw po pierwszym roku jej obowiązywania (dalej Informacja) z dnia 8 maja 2019 r., iż trwały efekt dezaktywizacji będący wynikiem przywrócenia niższego wieku emerytalnego nie przekracza 100 tys. osób. Teza ta potwierdza prawidłowość działań ustawodawcy i uzasadnienia, które było wskazane w ustawie będącej przedmiotem Informacji. Ustawa ta, w sposób nie podlegający dyskusji, zwiększyła zakres autonomii ubezpieczonych pozwalając im na podjęcie decyzji 
o zaprzestaniu aktywności zawodowej w taki sposób, aby zainteresowany mógł samodzielnie ocenić jakie względy (rodzinne, zawodowe czy osobiste) przemawiają za przejściem na emeryturę, dalszą pełną aktywnością zawodową po uzyskaniu powszechnego wieku emerytalnego lub aktywnością zawodową w obniżonym wymiarze (w mniej stresującej pracy/ innej pracy).

Niezbędne jest jednak odniesienie się do kilku obszarów Informacji:

1. Informacja unaocznia fakt, że wsparcie dla osób starszych na rynku pracy ma charakter bardziej teoretyczny niż faktyczny. Wskazują na to bezpośrednio dane statystyczne zamieszczone w Informacji. Wsparcie dotyczyło 54 174 osób w wieku 50+. Pracę subsydiowaną podjęło 28 311. Szkolenia podjęło zaledwie 4 194 osób w wieku powyżej 50 lat. Staż dotyczył 10 065 a prace społecznie użyteczne 11 602. Widać, że niektóre mechanizmy z ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy mają charakter rozwiązań, które  w żaden sposób nie wywierają wpływu na rynek pracy. Najprostszy przykład to przygotowanie zawodowe dorosłych, którego odbiorcami  było 51 osób w tym 2 osoby w wieku powyżej 50 lat. Dane zamieszczone w tabeli na stronie 19 jednoznacznie wskazują na konieczność kompleksowych prac nad zasadami wydatkowania środków z Funduszu Pracy, na co partnerzy w RDS zawracali uwagę wielokrotnie. Przedstawiona Informacja po raz kolejny pokazuje iluzoryczność wsparcia dla osób starszych na rynku pracy. Jest to tym bardziej niepokojące, że bez większej ilości środków zaangażowanych w szkolenia osób 50+, w obliczu coraz bliższej zmiany technologicznej (i możliwego spowolnienia wzrostu gospodarczego wynikającego z ogólnoświatowych cyklów koniunktury) to właśnie osoby starsze będą w pierwszej kolejności miały problem z utrzymaniem się na rynku pracy.
2. Należy także zwrócić uwagę na brak analizy efektywności mechanizmu skrócenia okresu wypłaty wynagrodzenia za czas choroby przez pracodawców dla osób 55+.  Brak takiej analizy utrudnia ocenę dalszej potrzeby funkcjonowania tego rozwiązania wprowadzonego do kodeksu pracy.
3. Informacja w bardzo szczątkowy sposób odnosi się do kwestii warunków pracy starszych pracowników. W szczególności brak jakiejkolwiek próby oceny wpływu sposobu organizacji procesu pracy (praca w godzinach nadliczbowych, praca
   w nocy, praca zmianowa) na stymulowanie dłuższej aktywności zawodowej osób zbliżających się do wieku emerytalnego.
4. Informacja nie jest zadawalająco wyczerpująca w obszarze dotyczącym zdrowia osób 50+, tym bardziej, że badania wskazują, że to właśnie zdrowie jest głównym czynnikiem wpływającym na decyzje o długości aktywności zawodowej pracowników w wieku okołoemerytalnym.
5. Informacja nie zawiera symulacji stopy zastąpienia przyszłych emerytur z rozbiciem na płeć, przytaczane są wyłącznie dane dotyczące bezwzględnej wysokości świadczeń mężczyzn i kobiet.
6. Niepokój wzbudza wysokość świadczeń kobiet. Wysokość wskazuje na potrzebę dalszych prac nad zwiększeniem dostępności opieki instytucjonalnej nad dziećmi (co będzie sprzyjało skróceniem okresu dezaktywizacji młodszych kobiet, który
   w przyszłości przekłada się na niższe świadczenia emerytalne). Zwiększenie dostępności taniej i wysokiej jakości opieki instytucjonalnej nad dziećmi może przyczynić się także do mniejszego obciążenia obowiązkami opiekuńczymi kobiet będących babciami, co winno przyczynić się do ich dłuższej aktywności zawodowej. Równie istotny jest dostęp do wsparcia w zakresie opieki długoterminowej, którego brak dezaktywizuje starszych pracowników, z uwagi na ich obowiązki wobec niedołężnych rodziców.
7. W ocenie NSZZ „Solidarność”, niezbędne jest rozpoczęcie prac badawczych dotyczących wpływu łączenia pobierania pełnej emerytury z wynagrodzeniem na strukturę wynagrodzeń w poszczególnych branżach. Można postawić tezę, że
   w niektórych branżach (przykładowo branża ochrony) obecne rozwiązania pozwalające na pobieranie pełnego świadczenia wraz z wynagrodzeniem mają poważny wpływ na wysokość wynagrodzeń ogółu pracowników.

                   Informacja o skutkach obowiązywania ustawy z dnia 16 listopada 2016 r.
o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz niektórych innych ustaw po pierwszym roku jej obowiązywania stanowi wartościowy materiał, który winien stać się częścią  przeglądu systemu emerytalnego. Nie może go jednak zastąpić, dlatego NSZZ „Solidarność” oczekuje przedstawienia przeglądu systemu emerytalnego w roku 2019.