Dzień: 2025-10-28

(do użytku służbowego)

(do użytku służbowego)

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek mieszkańców osiedla Piecki-Migowo, po pozytywny ustosunkowaniu się przez Urząd Miasta Gdańsk oraz Instytut Pamięci Narodowej, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na tablicy pamiątkowej, poświęconej autorowi znaku graficznego NSZZ „Solidarność” Jerzemu Janiszewskiemu, która zostanie umieszczona na budynku przy ul. Marusarzówny 7A w Gdańsku.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na mocy postanowień § 17 ust. 2 Uchwały KK nr 17/08 z późniejszymi zmianami, zatwierdza Regulamin Krajowej Sekcji Kolejarzy NSZZ „Solidarność” przyjęty Uchwałą nr 2/2025 XXX Walnego Zebrania Delegatów Krajowej Sekcji Kolejarzy, które odbyło się 6 października 2025 r. w Białymstoku.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postanawia zgłosić panią Marzenę Podolską – Bojahr jako członka Zespołu oraz panią Magdalenę Gryciuk jako zastępcę członka Zespołu do spraw wsparcia zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw.

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” po zapoznaniu się z treścią projektu średniookresowej strategii rozwoju kraju – „Strategia Rozwoju Polski do 2035 r.” (zwaną dalej: Strategią) przedstawionej do konsultacji publicznych pragnie zauważyć, że nie uwzględnia się w niej roli Rady Dialogu Społecznego jako partnera w strategii rozwoju. Autorzy nie dostrzegają roli i potencjału Rady Dialogu Społecznego, Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego, Trójstronnych Zespołów Branżowych co świadczy o tym, że wnioskodawca nie potrafi zaplanować wykorzystania istniejących w Polsce instytucji dialogu.

Strategia stawia na wzmacnianie dialogu obywatelskiego, ale nie uwzględnia roli partnerów społecznych w systemie jej realizacji i monitoringu, co zasługuje na krytykę.

Prezydium KK podkreśla, że diagnoza trafnie akcentuje potrzebę „nowej równowagi” między konkurencyjnością gospodarki, spójnością społeczną i bezpieczeństwem kraju, ale traktuje rynek pracy jak bierną wypadkową innych polityk zamiast jako strukturę do naprawy. Zdaniem NSZZ „Solidarność” bez odbudowy rokowań zbiorowych (układy branżowe, mechanizmy rozszerzania, rola RDS) nie da się osiągnąć trwałej równowagi między konkurencyjnością a spójnością.

Strategia stawia w centrum potrzeby policentrycznego modelu rozwoju, który zdaniem NSZZ „Solidarność”, wymaga policentrycznego ładu negocjacyjnego (silnych instytucji rokowań w regionach i branżach). Brakuje wskaźników pokrycia układami, planu dojścia do większego zasięgu rokowań oraz umocowania partnerów społecznych w procesie realizacji Strategii. Bez tych elementów „równowaga” będzie jedynie hasłem, a nie mechanizmem korekty ścieżki wzrostu.

Diagnoza konkurencyjności jest trafna, ale pomija mechanizm przejścia do wysokiej wartości dodanej: bez inwestycji w jakość pracy i instytucje głosu pracowniczego, firmy dalej będą konkurować kosztem, nie wiedzą. Potrzebne są: rokowania zbiorowe na poziomie branż (żeby ustawić płacowe i kompetencyjne minimalne poziomy, które wymuszają innowacje), prawo do informacji i konsultacji na poziomie zakładów/grup kapitałowych (w tym o planowanych automatyzacjach i zmianach organizacyjnych) oraz współfinansowane w układach ścieżki podnoszenia kwalifikacji i certyfikacji umiejętności. Bez tych instrumentów przesunięcie ku rozwojowi i funkcjom przedprodukcyjnym pozostanie życzeniem, a niska skala rokowań utrzyma pułapkę niskich marż, niskich płac i niskich inwestycji. Policentryczny model rozwoju wymaga więc równie policentrycznej architektury negocjacyjnej z branżowymi układami, które podnoszą standardy pracy i pchają firmy w górę łańcucha wartości.

W części „Spójność społeczna” autorzy opisują niskie zaangażowanie obywatelskie i wolontariat, polaryzację oraz erozję zaufania przytaczając wskaźniki aktywności obywatelskiej i wolontariatu, ale ani razu nie odnoszą się do związków zawodowych jako do najliczniejszej, trwałej formy zrzeszania pracowników, która w praktyce jest szkołą demokracji (uczy wyboru reprezentantów, procedur, kompromisu) i buduje solidarność społeczną.

Brak takiego ujęcia w diagnozie ignoruje związek między spójnością a dialogiem społecznym (związki, rokowania zbiorowe).

Diagnoza w części „Bezpieczeństwo państwa i obywateli” trafnie opisuje modernizację i odporność, ale pomija „czynnik pracy” jako element bezpieczeństwa. Ciągłość działania infrastruktury krytycznej, cyberodporność i skracanie łańcuchów dostaw wymagają instytucjonalnego włączenia reprezentacji pracowników i pracodawców w plany działania, procedury BHP, obowiązkowe informowanie i konsultacje przy zmianach organizacyjnych motywowanych bezpieczeństwem oraz warunki pracy w zamówieniach publicznych.

Bez tego czynnika realna odporność systemu będzie narażona na rotację kadr, wypalenie i konflikty w pracy, co dokument sam pośrednio sygnalizuje, akcentując ochronę infrastruktury i minimalizację zależności importowych, lecz pomijając jakość pracy i głos pracowników.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” wnioskuje o pogłębioną debatę na temat projektu średniookresowej strategii rozwoju kraju – „Strategia Rozwoju Polski do 2035 r.” na Zespole problemowym ds. polityki gospodarczej i rynku pracy.

I. Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” po analizie projektu ustawy o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw stwierdza, że w odniesieniu do następujących propozycji zmian nie widzi przeciwskazań tj.:

a) wprowadzenie tzw. świadczenia wyrównawczego oraz świadczenia solidarnościowego za działalność opozycyjną dla osób, nie mających ustalonego prawa lub nie pobierających emerytury, renty inwalidzkiej, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty rodzinnej
lub renty albo emerytury zagranicznej,
b) przyznanie wdowom i wdowcom określonych świadczeń po nabyciu statusu wdowy albo wdowca po działaczu opozycji antykomunistycznej lub osobie represjonowanej z powodów politycznych po wyczerpaniu procedury określonej w nowym dodanym 5b ustawy.

II. Druga grupa zmian nosi charakter wprawdzie dyskusyjnych, ale nie niemożliwych do przyjęcia tj.:

1) zastąpienie przesłanki „zagrożenia odpowiedzialnością karną” przesłanką „zagrożenia represjami” – art. 2 ust. 1 Projektu, co uzasadniane jest faktem, iż działalność prowadziły także osoby niepodlegające odpowiedzialności karnej (dzieci i młodzież poniżej 17 roku życia); jednakże nie można wykluczyć ryzyka wielu nierzetelnych zgłoszeń z wyjątkiem potwierdzonych faktów przebywania w ośrodkach poprawczych dla nieletnich,
2) nadanie nowego brzmienia definicji osób represjonowanych z powodów politycznych zaliczając do osób represjonowanych także osoby, wobec których orzeczono zastosowanie środka poprawczego lub środka wychowawczego – co stanowi konsekwencję przyjęcia regulacji, o której mowa w punkcie poprzednim.

III. Natomiast znacząco duży niepokój NSZZ „Solidarność” budzi zmiana w procedurze nabywania statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych tj. prócz dotychczasowej decyzji administracyjnej wydawanej przez Szefa Urzędu ds. Kombatantów po stwierdzeniu przez Prezesa IPN, że osoba taka spełnia warunki osoby represjonowanej, Szef UKiOR będzie mógł wydać taką decyzję także po uznaniu przez „oddziałowe biuro lustracyjne” lub sąd za prawdziwe jednostronne oświadczenie takiej osoby, że od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r. nie była pracownikiem, funkcjonariuszem lub żołnierzem organów bezpieczeństwa państwa ani nie była współpracownikiem w rozumieniu art. 3a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2024 r. poz. 1632) organów bezpieczeństwa państwa. Jak się wskazuje w uzasadnieniu Projektu obecne brzmienie ustawy nie pozwala osobom, które np. podpisały dokumenty wskazane w ustawie lub przyczyniły się do ich powstania, ale nie podjęły rzeczywistej współpracy, a o swoich kontaktach z aparatem bezpieczeństwa poinformowały współpracowników w podziemiu, ubiegać się o status działacza opozycji, zmuszając ich do występowania do sądu lustracyjnego o tzw. autolustrację i korzystny wyrok, aby móc następnie wznowić postępowanie przed Prezesem IPN. Uchwalenie proponowanej poprawki znacznie ułatwi takim osobom uzyskiwanie statusu działacza opozycji.

Niestety mimo, iż Projekt ustawy określa szczegółową procedurę weryfikacji zgodności oświadczenia z prawdą przez prokuratora oddziałowego biura lustracyjnego (art. 5a i 5b nowo dodanych przepisów) wydaje się, że ryzyko nadania statusu osoby represjonowanej osobie nie spełniającej takich warunków należy ocenić jako większe niż dotychczasowa procedura i praktyka w tym względzie, co nie pozwala na jednoznacznie pozytywną ocenę proponowanego rozwiązania.