Dzień: 2025-04-25

Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” w pełni popiera działania Krajowego Sekretariatu Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” na rzecz wprowadzenia stałego, stabilnego systemu wynagrodzeń nauczycieli poprzez ich powiązanie z przeciętnym wynagrodzeniem w sektorze przedsiębiorstw. Jest to kluczowy krok w kierunku wzmocnienia pozycji zawodowej nauczycieli.
Przypominamy, że postulat wprowadzenia stałego, corocznego mechanizmu naliczania wynagrodzeń nauczycieli, który uniezależni płace od doraźnych decyzji politycznych, był i został zgłoszony już podczas dziesięciodniowego strajku ludzi oświaty, kultury i służby zdrowia w listopadzie 1980 r. w Urzędzie Wojewódzkim w Gdańsku. Został zrealizowany w 1982 roku na mocy zapisów ustawy Karta Nauczyciela, które następnie usunięto w dobie balcerowiczowskiej walki z ludźmi pracy.
Popieramy propozycję KSOiW, by wynagrodzenie zasadnicze nauczycieli wynosiło: od 1 stycznia 2026 roku:
1. dla nauczyciela początkującego – 90%,
2. dla nauczyciela mianowanego – 110%,
3. dla nauczyciela dyplomowanego – 130%
przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w II kwartale roku poprzedzającego rok budżetowy, a od 1 stycznia 2027 roku:
1. dla nauczyciela początkującego – 100%,
2. dla nauczyciela mianowanego – 125%,
3. dla nauczyciela dyplomowanego – 150%
przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w II kwartale roku poprzedzającego rok budżetowy.
Ponadto popieramy zasadę, że w przypadku spadku przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela pozostaje na poziomie roku budżetowego poprzedzającego. Jest to niezbędne dla zapewnienia stabilności dochodów nauczycieli i uniknięcia sytuacji, w której ich wynagrodzenia ulegają obniżeniu.
Jednocześnie podkreślamy konieczność ustalania wynagrodzenia nauczycieli w sposób transparentny i przewidywalny, w oparciu o dane GUS z II kwartału roku poprzedzającego rok budżetowy. Pozostałe składowe wynagrodzenia, takie jak dodatki za wysługę lat, powinny być traktowane oddzielnie i nie mogą wpływać na poziom wynagrodzenia zasadniczego.
Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” uznaje, że wprowadzenie powyższych rozwiązań przyczyni się do poprawy sytuacji finansowej nauczycieli, zapewni stabilność i przewidywalność wynagrodzeń oraz umożliwi efektywne planowanie wydatków budżetowych na edukację. Będzie to ważnym działaniem podkreślającym znaczenie i godność zawodu polskiego nauczyciela.

Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” z głębokim niepokojem obserwuje narastający kryzys w polskim systemie oświaty. W obliczu drastycznych zmian legislacyjnych, wprowadzanych często bez należytej staranności i czasu na dyskusję, bez zagwarantowania odpowiednich środków finansowych na zadania edukacyjne oraz braku odpowiednich działań ze strony władz centralnych, szkoła publiczna – szczególnie w środowiskach wiejskich – znalazła się w bardzo trudnej sytuacji.
Stąd z obawą przyjmujemy skutki nowej ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która może doprowadzić do załamania systemu finansowania edukacji. Publiczna edukacja mierzy się z rosnącymi kosztami utrzymania, spowodowanymi w dużym stopniu „Zielonym Ładem”, nierzadko nie zapewnia uczniom godnych warunków nauki, a nauczycielom i pracownikom administracji i obsługi – stabilnego zatrudnienia i wynagrodzenia. Efektem tej polityki jest między innymi zamykanie części wiejskich szkół, które odgrywały nie tylko rolę edukacyjną, ale również społeczną i kulturotwórczą w lokalnych wspólnotach. Likwidacja tych placówek prowadzi do marginalizacji dzieci i młodzieży z obszarów wiejskich, pogłębiając nierówności społeczne i cywilizacyjne.
Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” sprzeciwia się obniżaniu jakości kształcenia i wychowania młodych mieszkańców Rzeczypospolitej. Nie godzimy się na zmiany, których nie akceptuje środowisko – m.in. już wdrożonych lub planowanych do wdrożenia, takich jak: praktyczny zakaz zadawania prac domowych, zmniejszenie liczby godzin religii, drugiego języka obcego, chemii, fizyki, duże redukcje w podstawach programowych, np. z języka polskiego, historii; wykreślenie przedmiotu: historia i teraźniejszość, plan likwidacji oceny z zachowania, wyłączenie
z obliczania średnich z religii, pogłębianie problemów związanych z edukacją włączającą. Sprzeciw budzi także wprowadzenie do ramowych planów nauczania nowych, nieprzemyślanych przedmiotów, które nie tylko nie odpowiadają na realne potrzeby uczniów i rynku pracy, ale w wielu przypadkach rozpraszają, dublują treści lub wręcz wprowadzają chaos wychowawczy i poznawczy. Grozi to coraz słabszym przygotowaniem absolwentów szkół do dalszego kształcenia, ale też odnalezienia się na rynku pracy.
Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” oczekuje od Rządu Rzeczypospolitej Polskiej oraz Parlamentu:
• przywrócenia właściwego systemu finansowania oświaty z gwarancją odpowiedzialności państwa za edukację jako dobro wspólne,
• zatrzymania procesu likwidacji szkół wiejskich i opracowania strategii rozwoju małych placówek,
• zapewnienia nauczycielom redukowanych przedmiotów, w tym m.in. katechetom, stabilnych warunków pracy i poszanowania ich statusu zawodowego,
• rewizji podstaw programowych w duchu rzeczywistej reformy edukacyjnej, a nie doraźnych eksperymentów,
• zapewnienia profesjonalnego kierownictwa Ministerstwa Edukacji Narodowej i podległych mu struktur, zdolnych do rzeczywistego dialogu z reprezentantami środowiska oświatowego, kierujących się polską racją stanu, a nie ideologią i próbami odejścia od modelu szkoły przyjaznej, ale i wymagającej,
• powołania profesjonalnego zespołu ekspertów, który w ścisłej współpracy z nauczycielami i związkami zawodowymi opracuje długofalowy plan naprawy polskiej oświaty.
Ważną rolę w stabilizacji sytuacji w oświacie może odegrać „Umowa edukacyjna”, zawarta m.in. przez Parlament i Rząd Rzeczypospolitej, organy prowadzące i nadzorujące szkolnictwo, związki zawodowe, społeczność rodziców. Wpisanie procesu dojścia szczególnie do odpowiednich nakładów na oświatę, wdrożenie systemu płac dla nauczycieli, który będzie umożliwiał stały wzrost wynagrodzeń, zagwarantowanie godności zawodu nauczyciela jako rodzaju służby publicznej – to podstawowe warunki dla zapewnienia właściwego procesu kształcenia i wychowania młodych mieszkańców Rzeczypospolitej. Brak tego typu działań grozi degradacją, mającego tak wielkie dokonania, polskiego systemu szkolnictwa.

Obecna sytuacja geopolityczna, charakteryzująca się wzrostem napięć i działaniami hybrydowymi na wschodniej granicy Polski, wymusza podjęcie pilnych decyzji na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa państwa. Dotychczasowy okres względnej stabilności uległ nieodwracalnej zmianie, co skłania europejskie państwa do rewizji swojej polityki obronnej i do zwiększania inwestycji w sektorze zbrojeniowym. Przykład stanowią niektóre kraje UE, które nawet kosztem deficytu budżetowego zdecydowały się na znaczące zwiększenie wydatków na obronność, co pokazuje skalę wyzwań i konieczność podjęcia analogicznych kroków w Polsce.
Poszczególne województwa dysponują znaczącym potencjałem przemysłowym, naukowo-badawczym i kadrowym, który może zostać wykorzystany na potrzeby produkcji zbrojeniowej.
Kluczowe atuty to:
– rozwinięta infrastruktura przemysłowa: istniejące zakłady produkcyjne, hale, dostęp do mediów (energia, gaz) – stanowią bazę dla szybkiego uruchomienia nowej produkcji, w tym tej związanej z obronnością,
– potencjał ludzki: wykwalifikowani pracownicy, inżynierowie i naukowcy z doświadczeniem w branżach pokrewnych (hutnictwo, metalurgia, chemia) stanowią cenny zasób kadrowy,
– zaplecze naukowo-badawcze: uczelnie wyższe i instytuty badawcze regionu mogą wspierać rozwój innowacyjnych technologii obronnych i prowadzić badania na potrzeby przemysłu zbrojeniowego,
– dogodne położenie logistyczne: rozwinięta sieć dróg, linii kolejowych i dostęp do lotnisk ułatwiają transport surowców i gotowych produktów.
Pomimo posiadanego potencjału, rozwój produkcji zbrojeniowej napotyka na szereg barier, jak:
– złożone procedury administracyjne – długotrwałe i skomplikowane procesy uzyskiwania pozwoleń i koncesji na produkcję zbrojeniową hamują inicjatywy przedsiębiorców,
– brak jasno określonych priorytetów i zachęt – brak strategicznych wytycznych i systemu wsparcia ze strony państwa utrudnia firmom podjęcie decyzji o inwestycjach w sektorze obronnym,
– skutki recesji – niedawna recesja gospodarcza spowodowała zamknięcie wielu zakładów i utratę miejsc pracy, co osłabiło potencjał przemysłowy regionu, jednakże nie zaprzepaściło go całkowicie.
W celu pełnego wykorzystania potencjału poszczególnych województw dla wzmocnienia obronności konieczne jest podjęcie następujących działań:
– uproszczenie procedur – należy pilnie znowelizować przepisy dotyczące produkcji zbrojeniowej, wprowadzając ułatwienia w uzyskiwaniu koncesji i pozwoleń, skracając czas trwania postępowań oraz eliminując zbędne formalności. Możliwe jest wzięcie przykładu z rozwiązań wdrożonych w innych krajach Unii Europejskiej, czy USA, by w jak największym stopniu ułatwić potencjalnym inwestorom start w tym segmencie rynku,
– określenie priorytetów i strategii – Rząd RP powinien jasno określić, jakie rodzaje produkcji zbrojeniowej są priorytetowe dla bezpieczeństwa państwa oraz opracować długofalową strategię rozwoju tego sektora, uwzględniającą rolę poszczególnych regionów,
– stworzenie systemu zachęt inwestycyjnych – należy wprowadzić pakiet proinwestycyjnych rozwiązań, takich jak ulgi podatkowe, dotacje, preferencyjne kredyty, gwarancje państwowe dla firm inwestujących w produkcję zbrojeniową
w regionie,
– wsparcie dla badań i rozwoju – należy zwiększyć nakłady na badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie technologii obronnych, wspierając współpracę między przedsiębiorstwami, uczelniami i instytutami badawczymi,
– promocja potencjału regionu – należy aktywnie promować możliwości inwestycyjne w regionie wśród krajowych i zagranicznych przedsiębiorstw z sektora obronnego. Należy pamiętać, że rozwinięcie przemysłu zbrojeniowego w naszym kraju pociągnie za sobą łańcuch korzyści dla innych gałęzi gospodarki, generując dodatkowy popyt i miejsca pracy.
Wykorzystanie istniejącego potencjału w sektorze zbrojeniowym stanowi strategiczną szansę na wzmocnienie bezpieczeństwa Polski oraz impuls dla rozwoju gospodarczego regionów. Szybka i zdecydowana reakcja rządu na przedstawione postulaty jest kluczowa dla osiągnięcia tych celów. Należy określić priorytetowe znaczenie produkcji zbrojeniowej i wyznaczyć w stosownych aktach prawnych (ustawa) szczegółowe, merytoryczne i proinwestycyjne zachęty dla potencjalnych inwestorów. Z tej szansy skorzysta również wiele innych gałęzi przemysłu, co niewątpliwie będzie miało swój pozytywny i szeroki wpływ na rozwój gospodarki. Oczekujemy szybkiej i odpowiedniej reakcji Rządu RP. Przed nami szansa, której nie wolno nam zaprzepaścić.