Decyzja Prezydium KK nr 118/23 ws. opinii do poselskiego projektu ustawy o Rzeczniku Praw Pracowniczych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” przedstawia opinię do poselskiego projektu (KP Lewica) ustawy o Rzeczniku Praw Pracowniczych.

Prezydium KK  zwraca uwagę, że Partnerzy Społeczni dostrzegając dynamikę rozwoju sytuacji społecznej i gospodarczej a także niedoskonałości oraz problemy pojawiające się w trakcie realizacji zadań Rady Dialogu Społecznego i jej funkcjonowania, przewidzieli cykliczny przegląd przepisów i możliwość zgłoszenia propozycji zmian w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego oraz niektórych innych ustaw.
Prace nad zmianą ustawy o Radzie Dialogu Społecznego rozpoczęły się w 2020 roku i trwały do czerwca 2023 roku. W pracach, w których uczestniczyły wszystkie strony dialogu społecznego, wypracowany został projekt zmian ustawy, który następnie został przedstawiony Prezydentowi RP. Jedną z ważniejszych zmian proponowanych przez wszystkie reprezentatywne organizacje pracodawców i organizacje związkowe jest zapewnienie Radzie Dialogu Społecznego realnych warunków dla systematycznej i merytorycznej działalności, dzięki powołaniu w tym celu szczególnego urzędu Generalnego Dyrektora Dialogu Społecznego. Nowelizacja ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego oraz niektórych innych ustaw jest więc rozwiązaniem priorytetowym dla wzmocnienia dialogu społecznego, a urząd Generalnego Dyrektora Dialogu Społecznego, jego sposób powołania i organizacja mają wzmocnić działania Rady Dialogu Społecznego.

Odnosząc się do projektu ustawy o Rzeczniku Praw Pracowniczych należy zauważyć, że do jego zadań należałaby m.in. współpraca z organizacjami związkowymi oraz organizacjami pracodawców (art. 5 pkt 2 projektu). Wprowadzenie instytucji Rzecznika Praw Pracowniczych byłoby instytucją konkurencyjną wobec proponowanego przez partnerów społecznych urzędu Generalnego Dyrektora Dialogu Społecznego. Dlatego też w ocenie NSZZ Solidarność należałoby przemyśleć wprowadzenie instytucji Rzecznika Praw Pracowniczych, bo chociaż byłaby to instytucja wspierająca ochronę pracownika, to wolą partnerów społecznych jest obecnie konieczność wzmacniania Rady Dialogu Społecznego i jej funkcji. Należałoby zatem zweryfikować koncepcję wprowadzenia do polskiego porządku prawnego nowej instytucji, której kompetencje realizowane są już w pewnym zakresie przez Państwową Inspekcję Pracy czy też Rzecznika Praw Obywatelskich.

Dodać należy, że do zadań Rzecznika Praw Pracowniczych należało będzie, zgodnie z projektem, ponadto: opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących wolności, praw i interesów osób wykonujących pracę zależną oraz mających wpływ na warunki jej wykonywania; inicjowanie, organizowanie i prowadzenie działalności edukacyjnej, promocyjnej i informacyjnej dotyczącej wolności, praw i interesów osób wykonujących pracę zależną i ich ochrony w Rzeczypospolitej Polskiej; prowadzenie poradnictwa w zakresie wolności i praw osób wykonujących pracę zależną; podejmowanie innych działań, o ile służą one ochronie wolności, praw i interesów osób wykonujących pracę zależną. Z tego zakresu zadań wynika, że będzie to podmiot o charakterze reprezentacyjnym, opiniodawczym i doradczym. Nie można nie zauważyć, że kompetencje tego podmiotu będą po części pokrywać się z kompetencjami związków zawodowych. Zgodnie z ustawą o związkach zawodowych do ich zadań należy reprezentowanie i obrona praw, interesów zawodowych i socjalnych ludzi pracy (art. 1 ust 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, Dz.U.2022.854 t.j.). Na zasadach przewidzianych w przepisach prawa, związki zawodowe kontrolują przestrzeganie przepisów dotyczących interesów ludzi pracy (art. 8 ustawy o związkach zawodowych); organizacje związkowe mają prawo opiniowania założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków zawodowych (art. 19 ustawy o związkach zawodowych). Instytucja Rzecznika Praw Pracowniczych stanowiłaby wsparcie dla realizacji uprawnień związków zawodowych. Niektóre jednak z kompetencji Rzecznika mogą jednak budzić wątpliwości, które wymagałyby doprecyzowania np. zgodnie z projektowanym art. 6 ust. 1 pkt 16) będzie miał on prawo „przystępować do sporów zbiorowych, o których mowa w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 123), na wniosek podmiotu reprezentującego interesy pracownicze i po jego stronie (…) i (…) wykonywać wszelkie czynności w sporze zbiorowym przewidziane przepisami prawa dla podmiotu reprezentującego interesy pracownicze w zakresie udzielonego przez ten podmiot w danym sporze upoważnienia”. Takie sformułowanie przepisu może być źródłem niejasności co do roli Rzecznika Praw Pracowniczych w sporze zbiorowym.

Jednocześnie Rzecznik Praw Pracowniczych miałby prawo do wnoszenia wniosków do różnych organów ochrony prawnej np. występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów normatywnych; skierować wystąpienie do ministra właściwego do spraw pracy; skierować wystąpienie do właściwego organu Państwowej Inspekcji Pracy; skierować wystąpienie do właściwego organu, organizacji lub instytucji, w tym – do Sejmu i Senatu oraz właściwych komisji sejmowych i senackich; skierować wystąpienie podmiotu zatrudniającego osoby fizyczne do wykonywania pracy zależnej, bez względu na podstawę ich zatrudnienia, żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawie o przestępstwo ścigane z urzędu; wystąpić z wnioskiem o ukaranie w sprawie o wykroczenie ścigane z urzędu, na zasadach i trybie określonych w przepisach o postępowaniu w sprawach o wykroczenia; żądać wszczęcia postępowania administracyjnego; wnieść skargę do sądu administracyjnego; żądać wszczęcia postępowania w sprawie cywilnej; wziąć udział w toczącym się postępowaniu cywilnym, karnym, w sprawach: o wykroczenia, administracyjnym oraz przed sądami administracyjnym na prawach przysługujących prokuratorowi, w tym wnosić w tych postępowaniach wszystkie środki prawne przysługujące od orzeczeń nieprawomocnych lub nieostatecznych oraz od orzeczeń prawomocnych lub ostatecznych; występować do Sądu Najwyższego z wnioskiem, o którym mowa w art. 83 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1904, z 2022 r. poz. 480, 1259, 2280, 2600, z 2023 r. poz. 181); wnosić skargę nadzwyczajną, na podstawie art. 89 § 2 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym; występować do Naczelnego Sądu Administracyjnego z wnioskami o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Należy zauważyć, że po części, są to uprawnienia, które realizuje już Rzecznik Praw Obywatelskich, który stoi na straży wolności, praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz w innych aktach normatywnych, w tym również na straży realizacji zasady równego traktowania (zob. art. 1 ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich).

Uprawnienia Rzecznika Praw Pracowniczych nie byłyby wprawdzie  tak daleko idące jak uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy, która jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej w zakresie określonym w ustawie (art. 1 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy). Organy Państwowej Inspekcji Pracy mają m.in. prawo wnoszenia powództw, a za zgodą osoby zainteresowanej w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy, a w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione odpowiednio do nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie.

Podsumowując, w ocenie Prezydium KK NSZZ Solidarność należałoby przemyśleć koncepcję wprowadzenia nowej instytucji do polskiego porządku prawnego i przeanalizować relację takiego podmiotu w odniesieniu do już funkcjonujących instytucji i organów ochrony praw pracowniczych, w tym Państwowej Inspekcji Pracy oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Jednocześnie wprowadzenie instytucji Rzecznika Praw Pracowniczych należało by zweryfikować z punktu widzenia przyjętej, w ostatnim czasie, przez partnerów społecznych koncepcji wspierania dialogu społecznego w postaci urzędu Generalnego Dyrektora Dialogu Społecznego.

Decyzja Prezydium KK nr 117/23 ws. zmiany Przewodniczącego podzespołu problemowego ds. Krajowej Administracji Skarbowej Rady Dialogu Społecznego

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na wniosek Krajowego Sekretariatu Służb Publicznych NSZZ „Solidarność”, w związku z rezygnacją Pana Tomasza Ludwińskiego z funkcji Przewodniczącego podzespołu problemowego ds. Krajowej Administracji Skarbowej Rady Dialogu Społecznego, wskazuje na tę funkcję Pana Ryszarda Czupryńskiego.

Decyzja Prezydium KK nr 115/23 ws. zgody na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Archiwum Państwowego Archiwum Akt Nowych z siedzibą w Warszawie, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na materiałach promujących uroczystości związane z upamiętnieniem działaczy NSZZ „Solidarność” oraz więźniów politycznych okresu stanu wojennego.

Decyzja Prezydium KK nr 114/23 ws. zgody na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego Oddział w Gdańsku, wyraża warunkowo zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność” na odznace turystycznej Trójmiejski Szlak Solidarności.

Warunki  realizacji niniejszej zgody stanowią:

  1. za produkcję i dystrybucję znaczków odpowiadać będzie Fundacja Promocji Solidarności;
  2. środki pozyskane przez Fundację z dystrybucji znaczków przeznaczone zostaną na cele statutowe Fundacji.

Decyzja Prezydium KK nr 113/23 ws. zatwierdzenia Regulaminu Krajowej Sekcji Elektrowni i Elektrociepłowni NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając na mocy postanowień § 17 ust. 2 Uchwały KK nr 17/08 z późniejszymi zmianami, zatwierdza Regulamin Krajowej Sekcji Elektrowni i Elektrociepłowni NSZZ „Solidarność” przyjęty podczas Walnego Zebrania Delegatów Krajowej Sekcji Elektrowni i Elektrociepłowni NSZZ „Solidarność”, które odbyło się 11 maja 2023 r. w Borkach.

Decyzja Prezydium KK nr 112/23 ws. zmiany przedstawicieli oraz Wiceprzewodniczącego NSZZ „Solidarność” w Wojewódzkiej Radzie Dialogu Społecznego w województwie mazowieckim

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając w związku z art. 47 ust. 1 pkt 2 oraz art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2232 z późn. zm.) oraz na wniosek Prezydium Zarządu Regionu Mazowsze NSZZ „Solidarność”, wnosi o wykreślenie ze składu Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w województwie mazowieckim Pana Andrzeja Kropiwnickiego, Pani Marii Ochman, Pana Andrzeja Piegutkowskiego i w to miejsce wskazuje do prac Pana Dariusza Paczuskiego, Panią Małogorzatę Małkowską, Pana Damiana Krysztofika. Jednocześnie wskazujemy Pana Dariusza Paczuskiego na funkcję Wiceprzewodniczącego Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w województwie mazowieckim.

Decyzja Prezydium KK nr 111/23 ws. zmiany przedstawicieli oraz Wiceprzewodniczącego NSZZ „Solidarność” w Wojewódzkiej Radzie Dialogu Społecznego w Gdańsku

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, działając w związku z art. 47 ust. 1 pkt 2 oraz art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 2232 z późn. zm.) oraz na wniosek Zarządu Regionu Gdańskiego NSZZ „Solidarność” w związku z rezygnacją Pana Krzysztofa Dośli oraz Pana Bogdana Olszewskiego z członkostwa w Wojewódzkiej Radzie Dialogu Społecznego w Gdańsku, wnosi o wykreślenie ze składu Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Gdańsku Pana Krzysztofa Dośli oraz Pana Bogdana Olszewskiego i w to miejsce wskazuje do prac Pana Aleksandra Kozickiego oraz Panią Bożenę Brauer. Jednocześnie wskazujemy Pana Romana Kuzimskiego na funkcję Wiceprzewodniczącego Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Gdańsku.

Decyzja Prezydium KK nr 110/23 ws. dokonania zmian w Decyzji Prezydium KK nr 107/23 ws. wyrażenia zgody na rozszerzenie zasięgu działania Organizacji Międzyzakładowej NSZZ ,,Solidarność” Funkcjonariuszy i Pracowników Policji Województwa Łódzkiego na pracodawcę prowadzącego działalność na terenie innego regionu niż region rejestrujący tę organizację

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” postanawia dokonać zmiany w decyzji nr 107/23 ws. wyrażenia zgody na rozszerzenie zasięgu działania Organizacji Międzyzakładowej NSZZ ,,Solidarność” Funkcjonariuszy i Pracowników Policji  Województwa Łódzkiego na pracodawcę prowadzącego działalność na terenie innego regionu niż region rejestrujący tę organizację, polegającej na wykreśleniu pkt 6-8.

Decyzja wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Decyzja Prezydium KK nr 109/23 ws. opinii o projekcie rozporządzenia MRiPS ws. wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r.

Zaproponowane w projekcie rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 1 sierpnia 2023 r. kwoty minimalnego wynagrodzenia w 2024 r. są w ocenie Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” nieprawidłowo oszacowane ze względu na nieadekwatne wskaźniki przyjęte do ich wyliczenia, co Prezydium KK wyraziło w swojej opinii do założeń projektu budżetu państwa na rok 2024 (Nr 98/2023), a której treść przytaczamy poniżej:

„Zdaniem NSZZ „Solidarność” w trakcie negocjacji wysokości minimalnego wynagrodzenia muszą być brane pod uwagę rzeczywiste wartości. Tak więc przy stwierdzaniu czy wysokość minimalnego wynagrodzenia będzie niższa od połowy wysokości przeciętnego wynagrodzenia należy opierać się na dostępnych, twardych danych: czyli wysokości minimalnego wynagrodzenia w pierwszej połowie 2023 roku oraz wysokości przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym kwartale 2023 r. (GUS).

Naszym zdaniem w danej sytuacji interpretacja MRiPS, iż z uwagi na fakt, że przy obliczaniu minimum płacowego w 2024 r. brana pod uwagę wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w drugiej połowie 2023 r. (3600 zł) jest wyższa niż połowa przeciętnego wynagrodzenia w I kwartale 2023 r., co skutkuje pominięciem w wyliczeniach 2/3 wzrostu PKB- jest nieuzasadniona. Dane wykorzystane w wyliczeniu propozycji pochodzą z różnych okresów, więc są nieadekwatne.”

Prezydium KK uważa, że wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w drugim półroczu 2024 roku nie powinna być niższa niż 4350 zł i odpowiednio minimalna stawka godzinowa nie niższa niż 28,40 zł.