Decyzja Prezydium KK nr 63/20 ws. opinii o projekcie ustawy MR o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” wnosi następujące uwagi do projektu ustawy Ministra Rozwoju z dnia 4.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa:
Opiniowany projekt ustawy przygotowano w zgodzie z kierunkiem wdrażanej polityki mieszkaniowej, w ramach Narodowego Programu Mieszkaniowego, który został przyjęty przez rząd w 2016 r. Zmiany zaproponowane w projekcie ustawy w istocie realizują postulat rozbudowy segmentu mieszkań czynszowych wraz z pogłębieniem ochrony prawnej przyznanej podmiotom objętym regulacjami niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa, jak również są zgodne z dotychczasowymi działaniami legislacyjnymi w tym zakresie. Główne założenia regulacji będą realizowane wraz z samorządami, deweloperami, spółdzielniami oraz instytucjami w celu zapewnienia większej liczby tanich mieszkań cechujących się wysokim standardem.
Na chwilę obecną trudno ocenić, czy zaproponowane przez ustawodawcę rozwiązania prawne rzeczywiście spełnią założenia gospodarcze i społeczne projektu, jednakże modyfikację instrumentów prawnych w tym przedmiocie należy ocenić pozytywnie.
Uwagi szczegółowe:
1) W art. 3 wprowadza się zmiany w ustawie o własności lokali w art. 21 zmienianej ustawy uchyla się ustępy 4 i 5, w których zapisana jest możliwość przegłosowania uchwał także za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Przepisy zostały wprowadzone aby usprawnić pracę zarządu. Projektodawca aktualnie tłumaczy potrzebę usunięcia tych przepisów właśnie ułatwieniem pracy zarządu wspólnoty mieszkaniowej, działanie to wydaje się sprzeczne z intencją. NSZZ „Solidarność” wnosi o zaniechanie tej zmiany.
2) W art. 4 projektowane są zmiany ustawy z dn. 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. Art. 4 w pkt. 3 umożliwia wynajmującemu Towarzystwu Budownictwa Społecznego (TBS) naliczenie najemcy lokalu mieszkalnego dodatkowych opłat związanych z instalacją i konserwacją odnawialnych źródeł energii, budową wind, termomodernizacją. W art. 28 zmienianej ustawy ustalono maksymalną stawkę czynszu, która obejmuje także wydatki na pokrycie kosztów eksploatacji i remontów budynków, dlatego nie ma uzasadnienia dla dodatkowych obciążeń najemców. Zdaniem NSZZ „Solidarność” nadmierne, sięgające 20% stawek, podwyższenie czynszów, które już dziś stanowią duże obciążenie dochodów najemców, może spowodować brak możliwości ich finasowania, a tym samym ograniczyć rodzinom/osobom dostęp do lokali mieszkalnych w TBS.
3) W art. 6 projektu zmieniającym ustawę z dnia 21 czerwca 2001r. o dodatkach mieszkaniowych, w zmianie 2 w art. 3 w ust.1-2 zmienianej ustawy zaproponowano aby dla kryterium dochodowego jako podstawę do ubiegania się o dodatek mieszkaniowy przyjąć wysokość przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, obowiązującą w dniu złożenia wniosku, podczas gdy dotychczas za podstawę brano wysokość minimalnej emerytury. Wiązanie dodatku mieszkaniowego z wysokością przeciętnego wynagrodzenia, w sytuacji zbliżającego się kryzysu gospodarczego, który niewątpliwie odbije się niekorzystnie na rynku pracy oraz poziomie wynagrodzeń, jest ryzykownym rozwiązaniem. Konsekwencją tego może być obniżenie kryterium, które będzie kwalifikować do pomocy w formie dodatku mieszkaniowego. W sytuacji obniżenia lub utraty dochodów przez niektórych obywateli jest to rozwiązanie zdecydowanie niekorzystne z punktu widzenia gospodarstwa domowego, a zatem niewłaściwe, mając na uwadze intencję wsparcia. Biorąc pod uwagę fakt, że projektowane zmiany w ustawie o dodatkach mieszkaniowych mają wejść w życie w kwietniu 2021 roku, NSZZ „Solidarność” wnosi o uzależnienie wejścia w życie zmian w zakresie wysokości kryterium dochodowego od kształtowania się kwot wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2020 roku.
4) W art.7 projektu dotyczącym zmiany ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, w zmianie 4 w art. 21b ustawy dodaje się m.in. pkt. c i d nakładając na Ośrodki Pomocy Społecznej (OPS) dodatkowy obowiązek przeprowadzania wywiadów środowiskowych w celu weryfikacji stanu majątkowego. W przypadku najemców mieszkań socjalnych bardzo często są to właśnie podopieczni pomocy społecznej i ich sytuacja jest dobrze znana pracownikom socjalnym. Niejednokrotnie, to właśnie OPS występuje do gminy o pomoc w uzyskaniu takiego lokalu. O ile w tym przypadku taki wywiad nie budzi wątpliwości, to już w przypadku najmu lub podnajmu lokali dla osób nieco zamożniejszych, które z jednej strony na zasadach komercyjnych nie są w stanie zakupić mieszkania i chcą je wynająć lub podnająć od gminy, takie wątpliwości się pojawiają. Należy też zauważyć, że może to być również kłopotliwe dla samych wnioskodawców lokalu, którzy będą zmuszeniu dublować dokumentację. Raz będą dokumentować swoją sytuację majątkową i rodzinną gminie, po czym te same dokumenty będą przedkładać pracownikowi socjalnemu podczas wywiadu środowiskowego. Zdaniem NSZZ „Solidarność” nie należy angażować do tego służb społecznych, gdyż pomoc społeczna realizuje już wiele zadań i weryfikacja kondycji finansowej wnioskodawców powinna odbywać się na podstawie oświadczenia o stanie majątkowym oraz deklaracji dochodów z PIT.
5) Wątpliwości budzą przepisy końcowe: art. 26 w zakresie art.7a ustawy zmienianej w art.6, które tracą moc z dniem 21 kwietnia 2021r. Jednocześnie na podstawie art. 27 projektu ustawy zmiana ustawy o dodatkach mieszkaniowych, których częścią jest projektowany art. 7a, wchodzi w życie z dniem 21 kwietnia 2021 r.
Art. 6 pkt 8 projektu ustawy dodaje art. 7a w ustawie o dodatkach mieszkaniowych który przewiduje, że określone informacje zawarte we wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego będą wymagały potwierdzenia – w formie pisemnego oświadczenia – przez osobę uprawnioną do pobierania należności za lokal mieszkalny, inną niż zarządca domu. Oświadczenie to, osoba ubiegająca się o dodatek mieszkaniowy będzie składać do gminy wraz z wnioskiem o przyznanie tego dodatku. Jednocześnie zastrzeżono, że ww. rozwiązanie znajdzie zastosowanie, o ile zarządca domu nie potwierdził powyższych informacji na wniosku o przyznanie dodatku mieszkaniowego (dodawany art. 7a). Zgodnie z uzasadnieniem zmiana ta podyktowana jest potrzebą zapewnienia wsparcia osobom w trudnej sytuacji i sprawnego funkcjonowania systemu dopłat i dodatków mieszkaniowych.
Przepisy art. 7a upraszczają zasady dokumentowania sposobu użytkowania i ponoszenia kosztów utrzymania lokalu mieszkalnego, stąd niezrozumiała jest czasowość utrzymania tych przepisów. Dlatego NSZZ „Solidarność” wnosi o utrzymanie projektowanych zapisów także po dniu 21 kwietnia 2021 roku.
NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę, że w aktualnych utrudnionych warunkach funkcjonowanie organizacyjnego, skracanie terminu konsultacji społecznych przyczynia się do ich osłabienia. Skrócenie terminu konsultacji jest o tyle niezrozumiałe, że większość zaproponowanych przepisów ma wejść w życie w kolejnych latach, a przepisy które wprowadzane są w celu łagodzenia skutków epidemii wywołanej wirusem Covid-19, mogłyby zostać przyjęte osobnym aktem. Tym bardziej, że aktualnie został przesłany do sejmu projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw, w którym dostosowuje się przepisy związane także z niniejszym projektem ustawy
Opiniowany projekt zawiera wiele nowych, nierzadko skomplikowanych zmian w ustawach określających politykę mieszkaniową w Polsce. Zgodnie z intencją projektodawcy, zaproponowane zmiany mają sprzyjać rozwojowi czynszowego budownictwa społecznego,
jak też wesprzeć rodziny i słabsze grupy społeczne w opłacaniu nierzadko wysokich kosztów wynajmowania i utrzymania mieszkań. Są to bardzo istotne zmiany dla obywateli, jednak materia ustawowa może okazać się zbyt trudna do ich interpretacji, dlatego zdaniem NSZZ „Solidarność”, właściwym byłoby zaplanowanie działań informacyjnych i promocyjnych wdrażanych rozwiązań tak, aby obywatele planując sposób użytkowania przez nich lokali mieszkalnych mieli świadomość dostępnych udogodnień i rodzajów wsparcia.

Decyzja Prezydium KK nr 62/20 ws. projektu ustawy o kooperatywach mieszkaniowych (projekt z dnia 9 IV 2020 r.)

Przedstawiona przez projektodawcę koncepcja tworzenia kooperatyw mieszkaniowych to propozycja, która stanowi powrót do dyskusji zapoczątkowanej
w czerwcu 2019 roku. Wtedy projekt nie doczekał się zakończenia prac na poziomie rządowym i nie trafił pod obrady Parlamentu. Uwagi zgłoszone wtedy przez Prezydium KK NSZZ „Solidarność” (Decyzja Prezydium nr 98/19) zachowują swoją aktualność także teraz.

            Na poziomie ogólnym wprowadzenie tego rodzaju instytucji jak kooperatywa mieszkaniowa jest oceniane przez Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie. Odpowiada on na zapotrzebowanie społeczne i trendy dotyczące budownictwa mieszkaniowego. Formy budownictwa opartego na współpracy zainteresowanych osób zyskują popularność, tak za granicą jak i w Polsce.

            Na pozytywną ocenę zasługuje także wprowadzenie dodatkowych wymogów i zabezpieczeń względem projektu zaprezentowanego w roku ubiegłym. Prezydium KK NSZZ „Solidarność” wyraża nadzieję, że dzięki temu projekt faktycznie przyczyni się do zaspokojenia celów mieszkaniowych członków kooperatywy, a nie będzie źródłem indywidualnych zysków.

            Niemniej, jest to projekt, który jak zauważają autorzy przeznaczony jest raczej dla specyficznej grupy osób, mającej odpowiednie umiejętności i możliwości finansowe do samodzielnej realizacji inwestycji mieszkaniowej i z uwagi na swoją specyfikę nie stanowi odpowiedzi na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych np. osób zagrożonych wykluczeniem. Biorąc powyższe pod uwagę, tworzenie kooperatyw mieszkaniowych może, choć w ograniczonym stopniu, pozytywnie wpłynąć na sytuację związaną z niewystarczającą liczbą dostępnych mieszkań w przystępnej cenie w Polsce. Niemniej, należy podkreślić, że projekt nie jest w stanie odpowiedzieć na problem poważnej luki na rynku mieszkaniowym, jeśli chodzi o dostępność do mieszkań dla rodzin o średnich i niskich dochodach. W związku z powyższym, NSZZ „Solidarność” podkreśla, że przyspieszenia wymagają działania związane z realizacją programów mieszkaniowych, które zwiększają dostępność tanich mieszkań dla rodzin. NSZZ „Solidarność” liczy również na to, że samorządy gminne zwiększą zainteresowanie inwestycjami w rozwijanie swojej własnej bazy mieszkaniowej, zwłaszcza mieszkań socjalnych i komunalnych.

            Pragniemy również zwrócić uwagę na problemy natury formalnoprawnej związane z możliwością tworzenia spółki cywilnej w celu zawiązania kooperatywy. W projekcie brakuje przepisu odsyłającego do odpowiedniego stosowania Kodeksu cywilnego w zakresie spółki cywilnej. Wnioskodawcy przewidują bowiem możliwość funkcjonowania kooperatywy jako spółki cywilnej – niejako nie zwracając uwagi, iż są one zakładane przez przedsiębiorców. Ponadto, inwestycja realizowana w ramach działalności gospodarczej zgodnie z projektem nie może być oparta na zasobie gminnym. Jako że spółka cywilna zgodnie z art. 860 Kodeksu cywilnego może być utworzona
w związku z dążeniem wspólników do realizacji prawnie dozwolonego celu gospodarczego, to pod dużą wątpliwość poddać należy sens tworzenia kooperatywy w rozumieniu projektowanej ustawy – jako spółki cywilnej.

            Chcemy również zauważyć, iż zapewnienie wynikające z uzasadnienia, iż wprowadzenie ulgi w podatku dochodowym od osób fizycznych polegającej na tym, że będzie można odliczyć odsetki od kredytu zaciągniętego przez osobę fizyczną (członka kooperatywy) w związku z realizacją inwestycji od podstawy podatku, ma wykluczyć ze wsparcia budżetowego osoby najzamożniejsze, które mogą sobie pozwolić na realizację inwestycji mieszkaniowej bez wsparcia kredytowego, wydaje się być nadto optymistyczne. Spodziewać się można, że te korzystne rozwiązanie przyciągnie osoby, które byłoby stać na realizację inwestycji ze względu właśnie na korzystne rozwiązania podatkowe. Tym samym rozważyć należy wprowadzenie ograniczeń w tym zakresie, choćby w postaci wprowadzenia progu uzyskiwanego dochodu. Dodatkowym zabezpieczeniem przed nadużyciami byłoby wprowadzenie zasady, że członkowie kooperatywy, którzy posiadają już inną nieruchomość mieszkalną, nie mogą korzystać z oferowanego wsparcia (bonifikaty i ulgi w zakresie PIT).

            Proponujemy również dokonanie zmian dotyczących tego, kto może być członkiem kooperatywy, w taki sposób, by nie wykluczać z nich członków rodzin. W ten sposób zostanie osiągnięty jeden z realnych celów określonych przez projektodawcę, czyli możliwość kształtowania swojego otoczenia sąsiedzkiego. Będzie to możliwe jeśli dokona się wyłączenia zasady trzech członków kooperatywy w odniesieniu do najbliższej rodziny. W takim wypadku, należałoby wyłączyć stosowanie art. 4 ust.3 ustawy.

            Chcemy także zwrócić uwagę na przyznane gminie prawa odkupu nieruchomości w przypadku wykorzystania nieruchomości niezgodnie z celem, o którym mowa w art. 1. W naszej ocenie, należy rozważyć, czy w takiej sytuacji odkup nie powinien zostać ograniczony jedynie do poniesionych przez inwestora niezbędnych nakładów, a nie do całości poniesionych kosztów. Jako alternatywę należałoby również rozważyć wprowadzenie sankcji w postaci przywrócenia stanu pierwotnego nieruchomości.

 

 

Decyzja Prezydium KK nr 60/20 ws. upoważnienia do podpisania porozumienia z NCK

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” upoważnia Tadeusza Majchrowicza – zastępcę Przewodniczącego KK oraz Jerzego Jaworskiego – zastępcę Przewodniczącego KK/Skarbnika do podpisania z Narodowym Centrum Kultury oraz Instytutem Dziedzictwa Solidarności porozumienia dotyczącego wykorzystania znaków towarowych/logotypów/utworów graficznych każdej ze stron na potrzeby realizacji działań promocyjnych podejmowanych przez strony porozumienia w związku z 40-leciem powstania NSZZ „Solidarność”.

Decyzja Prezydium KK nr 59/20 ws. zgody na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek pana Przemysława Kwaśniewskiego, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”, na strojach triathlonowych ośmioosobowego  zespołu amatorskiego z Anglii.

Decyzja Prezydium KK nr 58/20 ws. zgody na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Ambasady RP w Albanii, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”, na tablicy pamiątkowej z okazji 40. rocznicy powstania NSZZ „Solidarność”, która zostanie umieszczona na reprezentacyjnym bulwarze w Tiranie.

Decyzja Prezydium KK nr 57/20 ws. opinii odopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie innych ustaw (projekt z dnia 28 kwietnia 2020 r.)

Przedstawiony projekt ustawy, tzw. „czwarta tarcza antykryzysowa” jest następną wersją projektu odopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o zmianie niektórych innych ustaw, przedstawioną po raz pierwszy dnia 22 kwietnia 2020 r, który w niektórych aspektach dotyczących praw pracowniczych i związkowych uległ pozytywnym zmianom.

Prezydium KK NSZZ „Solidarność” nadal jednak uważa, że powinien on w dużo większym stopniu realizować zapowiedzi rządu dotyczące ochrony miejsc pracy i zapewnić płynność finansową gospodarstw domowych oraz przedsiębiorstw. Analiza projektu prowadzi do wniosku, iż znakomita część kosztów walki ze skutkami epidemii pozostanie przerzucona na pracowników. W projekcie znalazły się rozwiązania pogarszające sytuację prawną pracowników. Jest to tym bardziej oburzające, że jednocześnie wprowadzane są kolejne rozwiązania pomocowe dla tzw. samozatrudnionych, którzy okazują się beneficjentami pomocy publicznej w dużo większym stopniu niż pracownicy.

Projektodawca nadal nie odniósł się do zgłaszanych wcześniej przez Związek postulatów dotyczących przygotowania publicznych służb zatrudnienia do działalności nakierowanej na walkę z bezrobociem i jego negatywnymi konsekwencjami, w tym przede wszystkim podniesienie wartości zasiłku dla bezrobotnych i zwiększenie jego dostępności dla osób, które opłacały składki na ubezpieczenie społeczne. Tym samym, określenie użyte w uzasadnieniu do projektu „dostosowanie rynku pracy do wyzwań COVID-19” zupełnie nie odpowiada rzeczywistej zawartości „czwartej tarczy antykryzysowej”.

Decyzja Prezydium KK nr 56/20 ws. Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Rady Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Eurogrupy: Skoordynowana reakcja gospodarcza na epidemię COVID-19

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” stoi na stanowisku, że działania związane z walką z COVID- 19, a następnie z odbudową gospodarczą i społeczną muszą co do zasady, uwzględnić konieczność zachowania maksymalnej solidarności pomiędzy państwami członkowskimi, w tym przede wszystkim wobec państw dotkniętych przez epidemię w sposób najbardziej brutalny. Istnieje potrzeba otwartego podejścia do uwspólniania długu i nowych efektywnych form zarządzania współpracą.
Najistotniejszym jest podejmowanie działań związanych z walką z pandemią w duchu dialogu z zachowaniem efektywnego prawa do konsultacji. Nie tylko opiniowanie projektów aktów prawnych, ale szersza dyskusja z partnerami społecznymi o założeniach podejmowanych działań jest kluczowa.
 

Decyzja Prezydium KK nr 56/20 ws. Komunikatu Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego, Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Eurogrupy: Skoordynowana reakcja gospodarcza na epidemię COVID-19 – COM(2020) 1

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” stoi na stanowisku, że działania związane z walką z COVID- 19, a następnie z odbudową gospodarczą i społeczną muszą co do zasady, uwzględnić konieczność zachowania maksymalnej solidarności pomiędzy państwami członkowskimi, w tym przede wszystkim wobec państw dotkniętych przez epidemię w sposób najbardziej brutalny. Istnieje potrzeba otwartego podejścia do uwspólniania długu i nowych efektywnych form zarządzania współpracą.
Najistotniejszym jest podejmowanie działań związanych z walką z pandemią w duchu dialogu z zachowaniem efektywnego prawa do konsultacji. Nie tylko opiniowanie projektów aktów prawnych, ale szersza dyskusja z partnerami społecznymi o założeniach podejmowanych działań jest kluczowa.
 

Decyzja Prezydium KK nr 55/20 ws. zgody na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, na wniosek Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność” Śląska Opolskiego, wyraża zgodę na użycie nazwy i znaku graficznego NSZZ „Solidarność”, na medalach upamiętniających 100 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, 100 rocznicę urodzin Św. Jana Pawła II oraz Beatyfikację Kardynała Stefana Wyszyńskiego.