Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” pozytywnie ocenia propozycje rozwiązań zawarte w projekcie ustawy o bonie senioralnym z dnia 8 września 2025 r. Projekt uwzględnia większość postulowanych zmian i uzupełnień zawartych w opinii Związku z dnia 4 grudnia 2024 roku (Decyzja Prezydium KK nr 156/24).
Jednocześnie Prezydium KK NSZZ „Solidarność” zgłasza następujące uwagi do projektu ustawy o bonie senioralnym.
1) W projektowanym art. 3 ust. 1 katalog warunków jakie należy spełnić, aby uzyskać bon senioralny wyklucza osoby wymagające wsparcia w zaspokajaniu podstawowych czynności życia codziennego, a które są samotne (nie posiadają żadnych zstępnych). Pominięcie tej grupy seniorów jest niezrozumiałe, biorąc pod uwagę rosnącą liczbę osób samotnych i nieposiadających krewnych, którzy mogliby zawnioskować o wsparcie dla nich. Opieka nad samotnymi osobami zależnymi staje się coraz większym wyzwaniem i należy stworzyć ramy prawne dla ochrony ich dobrostanu w razie potrzeby.
2) Art. 5 ust. 2 pkt 2 nadal niezrozumiałe jest kryterium dochodowe dla uprawnionego w wieloosobowym gospodarstwie domowym. Z projektowanego przepisu nie wynika czy dochód liczony jest na całe gospodarstwo czy na liczbę osób zamieszkujących w tym gospodarstwie.
3) Ponadto w tym samym artykule w ust. 4 wskazuje się, że kryteria będą weryfikowane corocznie wskaźnikiem obliczonym jako iloraz minimalnego wynagrodzenia za pracę. NSZZ „Solidarność” zwraca uwagę, że wszelkie powiązanie wysokości świadczeń lub kryteriów uprawniających do nich z kształtowaniem się wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, utrudnia i zniekształca coroczne negocjacje w sprawie wysokości tego wynagrodzenia w kolejnym roku. Postulujemy, aby wskaźnik waloryzacji kryteriów dochodowych oprzeć o inne kwoty, np. przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej ogłaszane przez Prezesa GUS.
4) Art. 46 projektu zakłada, że gmina otrzyma 100% dotacji z budżetu państwa na realizację zadań w zakresie bonu senioralnego. Z tego 3% będą to koszty obsługi. Jednak już art. 53 ust. 2 dopuszcza mechanizm korygujący polegający na zmniejszeniu kosztów związanych z obsługą realizacji zadań wynikających z ustawy. W tej sytuacji wszystkie dodatkowe koszty spadną na samorządy i nieść będą negatywne konsekwencje, zarówno dla świadczących usługi (zaniżenie stawek za godzinę usługi) jak i dla pracowników samorządowych obsługujących zadanie. Jednocześnie będzie to szczególnie trudne dla gmin, w których ubywa mieszkańców, a jednocześnie w których przyrasta liczba seniorów. Takie rozstrzygnięcie jest wbrew zapisom art. 46 ustawy, zgodnie z którym zadanie pokrywa w 100% dotacja celowa z budżetu państwa. NSZZ „Solidarność” nie akceptuje tego zapisu.
5) Projekt ustawy zakłada w art. 56 ewaluację po 3 latach wejścia w życie ustawy. Oczywiście taka ewaluacja jest niezbędna, gdyż rozwiązania w niej zawarte są innowacyjne i mają rozwijać deficytowe dzisiaj usługi opiekuńcze dla osób niesamodzielnych. Stąd istnieje potrzeba regularnego sprawozdawania z realizacji projektowanej ustawy w Sejmie, tak aby na bieżąco można było korygować jej rozwiązania i monitorować jej skutki. Zdaniem NSZZ „Solidarność” projektowana ustawa powinna zagwarantować regularne sprawozdania z jej wykonywania.