Mija 42 rocznica wprowadzenia stanu wojennego.
Jak pamiętam czas poprzedzający wprowadzenie stanu wojennego?
Staram się przybliżyć znaną mi sytuację na uczelniach wyższych przed wprowadzeniem stanu wojennego.
Środowisko akademickie zaczęło protestować już w listopadzie 1981 roku. Właśnie w listopadzie 1981 r. został proklamowany przez NSZZ „Solidarność” i Niezależne Zrzeszenie Studentów ogólnopolski strajk akademicki.
Bezpośrednią przyczyną wybuchu protestu od 26 października 1981 r. w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu był niedemokratyczny wybór na stanowisko rektora uczelni prof. Michała Hebdy według kontrowersyjnej i nieakceptowanej przez środowisko akademickie ordynacji wyborczej.
W obronie autonomii szkolnictwa wyższego i prawa do demokratycznych wyborów władz uczelni 26 października studenci i pracownicy zaczęli okupować budynki WSI.
Sprawa wkrótce przestała mieć jedynie charakter lokalny. Akcję protestacyjną wsparło około 70 uczelni w całym kraju, w tym Wyższa Szkoła Pożarnictwa w Warszawie, której studenci i pracownicy nie chcieli podlegać pod Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Strajk rozpoczął się 24 listopada 1981 r., a 2 grudnia został brutalnie stłumiony przez ZOMO. Poparcie wyrażali też pracownicy wielu zakładów pracy, zostało ogłoszone ogólnopolskie pogotowie strajkowe.
Dodatkową przyczyną ogłoszenia tego protestu akademickiego było przekładanie prac legislacyjnych nad ustawą o szkolnictwie wyższym przygotowywaną społecznie przez środowisko akademickie jako projekt „profesora Resicha”.
W postulatach strajkowych domagano się nowej ustawy o szkolnictwie wyższym i usunięcia ze stanowiska rektora prof. Hebdy.
W szczytowym momencie w strajkach solidarnościowych z radomską WSI brały udział się 74 uczelnie (na ok. 100 wówczas istniejących). Swoje poparcie okazała także ogólnopolska „Solidarność”, oraz Prymas Polski Józef Glemp.
Strajk cieszył się poparciem Niezależnego Zrzeszenia Studentów. W wielu miastach podejmowano protesty solidarnościowe. 13 listopada działacze NZS powołali Akademicki Komitet Strajkowy, który miał koordynować wszystkie protesty studenckie.
6 XII 1981 r. władze krajowe NZS zdecydowały o zakończeniu strajków z powodu przeciągania się protestu i wynikających z tego dużych zaległości w nauce.
Jednak nie wszystkie organizacje uczelniane NZS i „Solidarności” podporządkowały się decyzji o zakończeniu strajku. Wiele z nich przerwało dopiero wprowadzenie stanu wojennego 13 XII 1981 r.
Wprowadzenie stanu wojennego doprowadziło do wygaszenia większości strajków studenckich. Studenci AGH zakończyli strajk po ogłoszeniu stanu wojennego i dołączyli do strajkujących robotników w Hucie im. Lenina, by podjąć strajk okupacyjny z pracownikami huty.
Po ogłoszeniu stanu wojennego wiele uczelni w Polsce podjęło kilkugodzinne strajki protestacyjne (Warszawa, Wrocław, Kraków, Poznań, Toruń, Lublin, Gdańsk, Gdynia, Łódź…).
Społeczność akademicka Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie pod sztandarem „Solidarności” odważyła się zaprotestować przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego, organizując strajk okupacyjny, który rozpoczął się 14 grudnia 1981 r. o godz. 15.00 w paw. C-4.
W zbiorach archiwalnych Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” AGH zachował się tekst uchwały NSZZ „Solidarność” AGH ogłaszającej strajk okupacyjny:
14. grudzień 1981
Uchwała Uczelnianego Komitetu Strajkowego NSZZ „Solidarność” AGH.
UCHWAŁA
Pragnąc zachować godność obywateli tego Kraju ogłaszamy strajk okupacyjny by zaprotestować przeciw bezprawnemu stanowi wojennemu, przeciw próbie uniemożliwienia działania naszemu Związkowi i aresztowaniu naszych kolegów, przeciw stosowaniu przemocy do rozstrzygania problemów naszej Ojczyzny.
Żądamy uwolnienia władz Związku, żądamy odwołania stanu wojennego i zaprzestania represji za działalność związkową i przekonania polityczne.
Uczelniany Komitet Strajkowy
NSZZ „Solidarność” AGH
Strajkująca społeczność AGH
Powyższa Uchwała została przyjęta na posiedzeniu Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w dniu 14 grudnia 1981r. o godz. 12.
Na 40 obecnych członków KZ 34 głosowało za, 6 osób wstrzymało się od głosu.
NSZZ „Solidarność” AGH była organizacją uczelnianą, jedyną w Krakowie i jedną z trzech w kraju, które zorganizowały strajki okupacyjne w pierwszych dniach stanu wojennego.
fot. witryna internetowa Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska AGH w Krakowie
Każdego roku uczestnicy strajku oraz członkowie NSZZ „Solidarność” zbierają się pod tablicą upamiętniającą wydarzenia, jakie miały miejsce na terenie AGH, w budynku C-4, w dniach 14-16 grudnia 1981r. aby oddać hołd uczestnikom strajku, a także wszystkim represjonowanym i ofiarom stanu wojennego.
Maria Sapor – uczestniczka strajku okupacyjnego
Przewodnicząca KZ NSZZ „Solidarność” AGH w latach 2006 – 2018.
Z archiwalnych zbiorów Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” AGH
/Materiały operacyjne SB dotyczące pracowników Uczelni zaangażowanych w strajk okupacyjny w dniach 14-16.XII.1981 r. oraz działalność opozycyjną, a także komunikaty Komitetu Założycielskiego NSZZ „SOLIDARNOŚĆ” na AGH w Krakowie/
Materiały archiwalne IPN: Informacja Służby Bezpieczeństwa o likwidacji strajku w AGH.
Kraków, dnia 16. XII. 1981
RELACJA
z działań likwidujących strajk okupacyjny pracowników AGH
Zgodnie z zatwierdzonym w dniu 16. XII. br. planem, przystąpiono do działań mających na celu likwidację strajku okupacyjnego w pawilonie C-4. Realizację planu rozpoczęto o godz. 3.00. W momencie pojawienia się zwartych oddziałów milicji i wojska osoby znajdujące się w budynku zaczęły się w pośpiechu ubierać. Po sforsowaniu drzwi głównych wejściowych do pawilonu C-4, poszczególne kondygnacje pawilonu zostały zajęte przez uczestniczące w akcji oddziały, których część rozpoczęła działania blokujące na zewnątrz budynku. Uczestnicy strajku zgromadzili się w okolicach klatki schodowej na poszczególnych kondygnacjach, skąd zostały sprowadzone na parter holu, a stąd na zewnątrz budynku, gdzie zostały poddane legitymowaniu. Osoby przewidziane w planie do zatrzymania zostały odwiezione do aresztu. Pozostałe osoby zostały zwolnione. Ogółem wylegitymowano ok. 400 osób, z czego zatrzymano 21 osób, w tym 2-ch studentów biorących udział w strajku. Osoby nie stawiały czynnego oporu, zachowując zupełny spokój. W czasie legitymowania grupa operacyjna pracowników Wydziału III-go przystąpiła do kontroli pomieszczeń. W czasie tej kontroli ujawniono jeszcze 3 osoby, które zamknęły się w pokojach.
W czasie kontroli pomieszczeń zwracano szczególną uwagę na materiały poligraficzne. Czas trwania wyprowadzania osób strajkujących z pawilonu C-4, jak i też ich legitymowanie zawierał się między godz. 3 – 4.30. Następnie oddziały zwarte wojska i MO upuściły teren działań, a na miejscu pozostała grupa operacyjna Wydziału III – go, prowadząca nadal kontrolę obiektu. W czasie tej kontroli skontrolowano 2 pomieszczenia, w których znajdowały się kserografy. W jednym z pokoi znaleziono powielacz, wskazujący na to, że był używany. W związku z tym został on zarekwirowany. Pozostałe dwa nie wskazywały na to, żeby były używane.
W pomieszczeniach znaleziono sporo ulotek informujących o strajku w „małopolsce”. O godzinie 7.00 zakończono kontrolę obiektu. W pozostałych pomieszczeniach zostały pozrywane ogłoszenia „Solidarności”. Pomieszczeń „Solidarności” i NZS–u nie kontrolowano, gdyż były one zaplombowane po wykonanej inwentaryzacji. W trakcie penetracji obiektu C-4 dużą pomoc w działaniach technicznych /otwarcie pokoi, wskazania pokoi działaczy „Solidarności” itp./ okazały patrole samoobrony, których komendantem jest ppłk Adam Białkowski. Osoby te zostały spisane – jako ewentualni świadkowie naszych działań.
Po zakończeniu akcji, od dyrektora administracyjnego AGH pobrano oświadczenie stwierdzające przejęcie obiektu i nie wnoszące uwag co do sposobu przeprowadzenia akcji, jak też stwierdzające, że wszelkie uszkodzenia, jakie są w budynku nie są wynikiem działania wojska i MO.
Osobami będącymi naocznymi świadkami akcji byli:
– Szymczyk Zdzisław – dyrektor administracyjny AGH
– ppłk Białkowski Adam – szef Samoobrony AGH
– Kocjan Lucjan – Instytut Budowy Maszyn
– Rogala Tadeusz – Instytut Geodezji Górniczej i Przemysłowej
– Gmyrek Jan – Instytut Geodezji Górniczej i Przemysłowej
– Migacz Andrzej – Instytut Informatyki i Automatyki
– Nosek Maria – portier w pawilonie C-4.
(….)[1]
Druk L.K. por. Andrzej Miklasiński.
***
Materiały archiwalne IPN: Informacja SB o sytuacji w AGH po wprowadzeniu stanu wojennego. 1981 grudzień 22.
SYTUACJA
w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie po wprowadzeniu stanu wojennego.
I. W związku z postanowieniem dekretu z dnia 13. XII. 1981 r. internowany został mgr Robert KACZMAREK – przewodniczący KZ NSZZ „Solidarność” AGH oraz kierownik Sekcji Informacji ZR „Małopolska”, b. działacz SKS. Działalność swoją i swoimi poglądami zdominował on działalność „Solidarności” na AGH określając jej antysocjalistyczny charakter. Znalazło to wyraz przede wszystkim w szeroko zakrojonej akcji propagandowej do czego wykorzystywany był punkt poligraficzny w pawilonie B – 4. Drukowane były tam materiały ZR „Małopolska”, ulotki podnoszące stan napięć społecznych „Goniec Małopolski”, „Aktualności”/. W związku z tym, że w okresie wojennym R. KACZMAREK prowadziłby destrukcyjną działalność, podjęto decyzję o internowaniu.
II. Pomimo wprowadzenia stanu wojennego i wynikających z tego określonych zakazów, na AGH w dniu 14. XII. 81 r. został zorganizowany strajk okupacyjny w pawilonie C–4. Organizatorami byli: Halina Mytnik, Andrzej Szczepański, Halina Karbowniczek – Ropska, Józef Jachimski, Ireneusz Serwan, Henryk Brancewicz, Michał Siciński.
W wyniku ich działalności propagandowej i organizacyjnej w dniu 14.XII.br. o godz. 15.00 rozpoczęto 48 godzinną okupację pawilonu C-4. Celem rozwiązania strajku przeprowadzono z Rektorem AGH dwukrotnie rozmowę. W rozmowach tych Rektor zajął postawę wprawdzie dezaprobującą strajk, ale nie wykorzystał swoich kompetencji, aby zakończyć akcję protestacyjną. Stwierdził, że jego działanie tutaj może opierać się jedynie na prośbie, apelu, ale nie na formie dyrektywnej, gdyż uczestnicy strajku są jego wyborcami.
W nocy z 15/16.XII.br. została przeprowadzona akcja likwidacyjna strajku. Akcja przebiegła spokojnie, bez stawiania oporu interweniującym funkcjonariuszom MO i wojska. W czasie akcji zakwestionowano fotokopiarkę, której stan, jak i wcześniejsze informacje wskazywały, że służyła ona do wykonywania ulotek, które w tym czasie były kolportowane na miejscu i na terenie miasta podpisane „Komitet Strajkowy AGH”.
W wyniku likwidacji strajku zostały zatrzymane następujące osoby:
-
- Halina Mytnik
- Halina Karbowniczek-Ropska
- Michał Siciński
- Andrzej Szczepański
- Henryk Brancewicz
- Józef Jachimski
- Ireneusz Serwan
- Jerzy Mischke
- Janusz Starczewski
- Jerzy Lasocki
- Stanisław Nowak
- Kazimierz Godlewski
- Mieczysław Zaniewski
- Andrzej Gołaś
- Adam Stoszko
- Jerzy Ostachowicz
- Stanisław Witczak
- Paweł Lenduszko
- Kazimierz Kokoszka – student
- Antoni Dziwisz
- Tomasz Tylka – student
W związku z aktywnym uczestnictwem w organizowaniu strajku, osoby wymienione w pozycji 1-7 zostały internowane, pozostałe po złożeniu oświadczeń i podpisaniu deklaracji o lojalności zostały zwolnione.
Według posiadanego rozpoznania niektóre osoby po zwolnieniu podjęły ponownie działalność, zajmując się kolportażem i rozpowszechnianiem fałszywych wiadomości o przebiegu akcji sił porządkowych. Nadal na uczelni organizowane są w sposób tajny zebrania, kolportowane ulotki i malowane napisy atakujące PZPR.
W dniu 19 XII. br. na terenie miasta zatrzymany został ponownie Stanisław WITCZAK wraz z ulotkami. W związku z powyższym aktualnie prowadzone są w trybie doraźnym dwie sprawy:
-
- O organizację strajku podjętą w stanie wojennym.
- Przeciwko Stanisławowi WITCZAKOWI.
Podczas akcji likwidującej strajk w HiL stwierdzono tam obecność grupy studentów AGH, którzy w dniu 13. XII. br udali się do HiL, uczestnicząc w akcji strajkowej. Zostało zatrzymanych 21 studentów, z których część po złożeniu wyjaśnień i podpisaniu deklaracji o lojalności, została zwolniona.
Internowani zostali następujący studenci:
-
- Górczyk Tadeusz
- Piecuch Aleksander
- Bąk Andrzej
- Swoboda Jerzy
- Kleszczyński Zdzisław
- Sotwin Zenon
- Rupiński Dariusz
- Szymański Ryszard.
Źródło: AIPNKr., sygn. 056, 94, t. 1, k. 1-2.
***
Dok. 128. 1981 grudzień 24. Protokół przesłuchania świadka Andrzeja Gołasia.
(…)[2]
Zostałem zapoznany z treścią art. 247 § 1 kk. o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Treść przepisu zrozumiałem po czym zeznaję co następuje:
w poniedziałek 14 grudnia 1981 r. przyszedłem do pracy około godz. 8.00. Wszyscy byli na Uczelni przekonani, że o 8.00 odbędzie się otwarte zebranie Senatu AGH. Zebranie to zostało w ostatniej chwili odwołane. Nie wiem z jakiej przyczyny odwołano posiedzenie Senatu. Wszyscy czekający na zebranie Senatu przeszli do inne sali. Tam odbyło się pierwsze zebranie zorganizowane przez „Solidarność”. Tam też wywiązała się dyskusja co do oceny stanu wojennego i ewentualnie działań mających na celu protest przeciwko temu stanowi. Na tym zebraniu wszyscy przewodniczący komisji wydziałowych i oddziałowych zostali zobowiązani do zaznajomienia się z opinią pracowników co do formy protestu. Zebranie to prowadził wiceprzewodniczący KZ NSZZ „Solidarność” przy AGH Jerzy Ostachowicz. On sam prowadził to zebranie. Nie było żadnego prezydium. Około 1.00 lub 12.00 godziny odbyło się drugie zebranie na którym przewodniczący komisji wydziałowych poinformowali, że pracownicy ich wydziałów są za strajkiem okupacyjnym Uczelni. zaraz po tym proklamowano ograniczony strajk okupacyjny AGH. Nie byłem świadkiem aktów świadczących aby ktokolwiek nakłaniał albo agitował za strajkiem na naszej Uczelni. Halina Mytnik był członkiem Komitetu Strajkowego. Nie wiem, czy była uczestnikiem pierwszego zebrania tj. zebrania o godz. 8.00. Do Komitetu Strajkowego weszła ponieważ była uprzednio sekretarzem Komisji Uczelnianej „Solidarności” a z chwilą strajku komisja a raczej jej prezydium zostało przekształcone w Komitet Strajkowy. Andrzej Szczepański chyba nie był w Komitecie Strajkowym. Również nie wiem czy Andrzej Siciński [3] był członkiem Komitetu Strajkowego. W tym miejscu zeznaję, że nie słyszałem nic o tym, że rektor [Antoni] Kleczkowski został aresztowany. Nie widziałem żadnych plakatów mówiących o jego uwięzieniu.
To wszystko co mam do zeznania w tej sprawie.
Przesłuchał Zeznawał
(…) Osobiście przeczytałem
(…)
Źródło: AIPNKr, 303/210, k. 35-36.
***
Dok. 129. 1982 styczeń 5. Notatka urzędowa funkcjonariusza SB.
Kraków, dnia 5.01.1982 r.
NOTATKA URZĘDOWA
W dniach 14-16.12.1981 r. odbył się na AGH strajk okupacyjny, który został rozwiązany w wyniku działań sił porządkowych. Komitet Strajkowy tworzyło prezydium Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” oraz przewodniczący Komisji Wydziałowych, w skład którego wchodziły następujące osoby:
-
-
- Mirosław Handke
- Henryk Brancewicz /internowany/
- Halina Mytnik /internowana/
- Jerzy Ostachowicz
- Ireneusz Serwan /internowany/
- Mieczysław Zaniewski
- Ewa Łucka
- Józef Jachimski
- Wiesław Kowalczyk
- Jerzy Wenda
- Tadeusz Sęk
- Ryszard Gacek
- Stanisław Witczak /internowany/
- Bolesław Hawrylewicz
- Krystyna Węgrzyn
- Zdzisław Zembura[4]
-
Komitet Strajkowy w dniu 14.12.1981 r. podjął uchwałę o zorganizowaniu na terenie AGH 48 –godzinnego strajku okupacyjnego począwszy od godz. 15.00 dnia 14.12.1981 r. Powyższa uchwała została rozkolportowana na terenie uczelni. W czasie rozwiązywania strajku zabezpieczono 2 egz. tej uchwały /w załączeniu/. Również zabezpieczono odezwę Komitetu Strajkowego Wydziału Maszyn Górniczych i Hutniczych informującą, że Komisja Zakładowa „Solidarności” w dniu 14.12.1981 r. o godz. 8.30 proklamowała strajk okupacyjny w pawilonie C-4 /w załączeniu/. Ponadto zabezpieczono:
– odezwę Komisji Rewizyjnej Regionu Małopolska podpisaną przez jej v-ce przewodniczącego Józefa JACHIMSKIEGO /pracownika AGH, biorącego udział w strajku/ zobowiązującą Komisje Zakładowe do /podjęcia działań organizacyjnych w strajku/ w załączeniu/,
– fragmenty odręcznych zapisków świadczących o działaniach organizacyjnych Komitetu Strajkowego /w załączeniu/,
– uchwały Komitetu Strajkowego HiL podpisane przez [Mieczysława] Gila /w załączeniu/,
– odezwę pracowników UJ /w załączeniu/.
– Serwis Informacyjny KZ „Solidarności UJ nr 41 z dn. 14.12.81.
Wszystkie powyższe dowody zostały zabezpieczone w okupowanym pawilonie C-4. Osobami, które mogą udzielić informacji na temat przygotowań do akcji strajkowej oraz jej przebiegu są:
– biorące udział w zebraniu przygotowawczym w dniu 14.12.1981 r. o godz. 8.00 i 11.30:
– Ryszard Myszka
– Wiesław Bogacz
– Maria Czuj
– Wanda Sikora
– Leokadia Budek
– Wiesław Bilan
– Janusz Malicki
– Bogdan Poręba.
– portierka w pawilonie C-4 – Maria Nosek
– biorące udział w strajku /lista zostanie dostarczona w terminie późniejszym/.
Ze względu na stały kontakt z Komitetem Strajkowym należałoby przesłuchać Rektora prof. [Antoniego] Kleczkowskiego oraz Prorektora prof. [Andrzeja] Olesia/. Łącznikiem między strajkującymi a Rektorem był doc. A[Andrzej] Szczepański /internowany/.
Sporządził:
ppor. Zbigniew Klimek
(…)
Źródło: AIPNKr., 303/210, k. 48-49, mps., oryg.
***
Dok. 130. 1982 styczeń 8. Notatka służbowa funkcjonariusza SB.
Kraków, dnia 8. I. 1982
NOTATKA SŁUŻBOWA
W zebraniu, na którym w dniu 14.12.1981 r. ukonstytuował się Komitet Strajkowy AGH obecny był Ireneusz SERWAN, który jako wiceprzewodniczący Komisji Zakładowej „Solidarności” ds. organizacyjnych wg ustaleń przejął kierownictwo związku po internowaniu w dniu 13.12.81 r. Roberta KACZMARKA /przewodniczącego Komisji/. Uchwałę proklamującą strajk podjęto w wyniku jawnego głosowania, w którym wzięło udział 32 osoby. W wyniku głosowania 28 głosów było za strajkiem, 2 przeciw, 2 wstrzymały się. Wśród głosujących za strajkiem był Ireneusz [5] SERWAN. SERWAN idąc na strajk prawdopodobnie liczył się z możliwością aresztowania lub przedłużenia strajku, gdyż zabrał ze sobą lekarstwa w ilości wystarczającej mu na 4 tygodnie. … [red. Ukryto dane medyczne]. W Instytucie Organizacji Zarządzania /tam gdzie pracuje SERWAN/ przewodniczącym Komisji Wydziałowej jest mgr Wiesław Kowalczyk zamieszkały … [red. Ukryto adres zamieszkania] był on na zebraniu „Solidarności w dniu 14.12.81 r. o godz. 11.30, jak również uczestniczył w strajku. był osobą bardzo zaangażowaną w działalność „Solidarności”. W Instytucie tym do udziału w strajku agitowali niżej wymienieni pracownicy tego Instytutu:
1/ mgr Jurkowski Tadeusz, zam. … [red. Ukryto adres zamieszkania]
2- mgr Kwaśniewski Krzysztof, zam. … [red. Ukryto adres zamieszkania]
Osoby te znają również przebieg zebrania proklamującego strajk. JURKOWSKI ponadto przed rozwiązaniem strajku /które nastąpiło 15.12.81 r. o godz. 3.00/ około godz. 1.00 opuścił teren strajku i już nie powrócił. Spowodowało to, iż uważany jest za osobę, która wiedziała o godzinie wkroczenia sił porządkowych i celowo opuścił pawilon C-4. W zebraniu jakie miało miejsce w dniu 14.12.81 r. w godzinach rannych w pawilonie A-0 /po nie odbytym posiedzeniu Senatu/ brała udział mgr CZARNECKA Władysława, zam. … [red. Ukryto adres zamieszkania], będąca [pracownikiem Instytutu Geologii i Surowców Mineralnych AGH, Instytutu w całości prawie opanowanego przez „Solidarność”. Była ona również obecna na krótkim zebraniu, jakie w dniu 17.12.81 r. o godz. 12.00 zorganizował Stanisław WITCZAK, poświęconemu uczczenia rocznicy grudnia 70. W dniu 13.12.81 r. w czasie ewakuacji strajku studenckiego do Huty, na terenie AGH przebywał rektor prof. [Antoni] Kleczkowski, który jednak nie zapobiegł faktowi, a odbyło się to jakoby za jego moralną aprobatą. Studenci wywieźli wtedy oprócz wyposażenia lokalu NZS-u /papier, powielacz/, również sporo rzeczy stanowiących własność uczelni /koce, materace, sprzęt nagłaśniający/. Również w tym czasie odbywała się ewakuacja lokalu Komisji Zakładowej „Solidarności”, sąsiadującego z pomieszczeniami NZS. Wywieziono wtedy dokumentację, papier, teleks stanowiący własność Komisji Zakładowej NSZZ. W czasie tej ewakuacji na pewno były obecne następujące osoby:
1/ Halina MYTNIK
2/ Halina ROPSKA- KARBOWNICZEK –internowana – 24.12.81 r. – zwolniona
3/ Henryk BRANCEWICZ – internowany
4/ Ireneusz SERWAN – internowany
5/ Adam GRUDZIŃSKI – internowany /drukarz ZR “Małopolska”/.
Zwracano się wtedy do rektora o pomoc w ewakuacji, ale oświadczył, że nie może nic pomóc, gdyż nie ma odpowiednich ludzi, którzy udostępniliby jakiś pojazd. Prawdopodobnie gdyby była taka możliwość, to wydałby odpowiednie polecenia. W czasie trwania strajku rektor KLECZKOWSKI kontaktował się ze strajkującymi bądź przez obecność na terenie okupowanego pawilonu C-4, bądź też przez rozmowę z przedstawicielami strajkujących /Serwan, [Adam] Stoszko, Szczepański/. Ze względów humanitarnych jak oświadczył pomagał im w dostarczaniu żywności ze stołówki AGH. Nie zajął zdecydowanego stanowiska zakazującego organizację strajku, wdawał się w niepotrzebne dyskusje ze strajkującymi. Rektor Kleczkowski był wśród strajkujących co najmniej dwa razy w dniu 15.12.81 r. Podobne wizyty złożył strajkującym prorektor prof. Oleś, który był na strajku ok. godz. 9.00. Ze względu na posiadaną ulotkę podpisaną przez Komitet Strajkowy Wydziału Maszyn Górniczych i Hutniczych celowe byłoby przesycanie członków Komisji Wydz. takich jak:
1/ HAWRYLEWICZ Bolesław – przewodniczący, zam. … [red. Ukryto adres zamieszkania]
2/ DULBA Józef, zam. .. [red. Ukryto adres zamieszkania]
3/ TYLEK Ryszard, zam. ul.
4/ SALWIŃSKI Józef, zam. .. [red. Ukryto adres zamieszkania]
5/ NIEWCZAS Bogdan, zam. .. [red. Ukryto adres zamieszkania]
6/ GOŁAŚ Andrzej, ul. .. [red. Ukryto adres zamieszkania]
7/ MISCHE Janusz, zam. .. [red. Ukryto adres zamieszkania]
8/ BLUM Artur, zam. .. [red. Ukryto adres zamieszkania]
9/ DZIK Stanisław
10/CIECHOCIŃSKI Andrzej.
Osoba wym. w poz. 8 w dniu 14.12.81 r. w godzinach porannych wywieszała w pawilonie B-2 ogłoszenie o strajku, o treści takiej jak w zabezpieczonej ulotce. W pokoju BLUMA odbywają się spotkania o niewyjaśnionym charakterze, w których biorą udział w/w osoby. Osoba w poz. 9 pisała odręcznie pod dyktando BLUMA ogłoszenie o strajku. po zatrzymaniu osób w czasie likwidacji strajku CICHOCIŃSKI Andrzej zbierał podpisy pod petycją do rektora, aby ten interweniował o ich zwolnienie.
Wyk, 2 egz.
1 egz. W. Śledczy
1 egz. a/a Ppor. Zbigniew Klimek.
Druk LP- ( nieczytelny odpis)
Źródło: AIPNKr., 303/210, k. 51-53, mps., oryg.
***
Dok. 131. 1982 styczeń 9. Protokół przesłuchania świadka Antoniego Kleczkowskiego
(…)[6]
Zostałem uprzedzony o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań z art. 247 § 1 kk. Treść pouczenia zrozumiałem i zeznaję co następuje:
Od 1945 roku jestem związany z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie. Obecnie od 1 września 1981 r. pełnię funkcję rektora tej uczelni. O wprowadzeniu stanu wojennego w kraju dowiedziałem się w niedzielę 13.12.1981 r. Około godz. 5.30. w moim domu pojawił się jeden ze studentów mojej uczelni, nie znam bliżej jego danych, i poinformował mnie, że w kraju został ogłoszony stan wojenny. W krótkim okresie po tym, bo o godz. 6.00 rano tego dnia o wprowadzeniu stanu wojennego dowiedziałem się z radia słuchając przemówienia gen. [Wojciecha] Jaruzelskiego. Student, który odwiedził mnie w mieszkaniu, pytał co studenci, którzy właśnie kończyli strajk na uczelni mają zrobić. Chcę tu dodać, że decyzja o zakończeniu strajku studentów na AGH zapadła o ile dobrze pamiętam, w piątek lub sobotę 11 lub 12 grudnia 1981 r. W niedzielę jeszcze studenci kończyli likwidować pozostałości strajkowe na uczelni. Poleciłem studentom, by opuścili uczelnię w małych grupach i udali się do własnych domów lub akademików, jeżeli w ich mieszkali. Mimo wydania przeze mnie tego polecenia studentowi, sam rano udałem się również na uczelnię, by dopilnować sprawy likwidacji do końca strajku studentów, a ponadto zorientować się co dzieje się na uczelni i zobaczyć, czy jest ona zabezpieczona. Kiedy pojawiłem się na uczelni, część ze strajkujących studentów przebywała jeszcze na terenie uczelni – kończyła się właśnie msza św. Ponagliłem ich, by nawet kosztem pewnego nieporządku, szybciej opuścili mury uczelni. zależało mi na tym, by nie powstało wrażenie, że po ogłoszeniu stanu wojennego, na naszej uczelni trwa strajk. około godz. 12.00 wszyscy studenci opuścili teren uczelni. część studentów wówczas udała się autokarami do Kombinatu Huta im. Lenina. Wiem, że był tam autokar z huty i inne z MPK. Studenci wyjeżdżający do Huty poinformowali mnie, że jadą do kombinatu, by przyłączyć się do strajkujących hutników. Apelowałem do nich, by nie podejmowali takich kroków. Mój apel nie odniósł jednakże skutku. Część studentów uczestniczących w strajku na terenie uczelni udała się jednak do domów. Na teren Kombinatu HiL pojechało około 110 osób. po godz. 12.00 po wydaniu poleceń służbom portierów i zorientowaniu się w aktualnym stanie zabezpieczenia uczelni udałem się do domu.
W dniu 14.12.81 r. o godz. 7.30 pojawiłem się na terenie uczelni. wówczas zjawił się u mnie płk [Kazimierz] Bartosz – kierownik Studium Wojskowego naszej uczelni i poinformował mnie, że został powołany na stanowisko pełnomocnika wojskowego i będzie mi pomagał we wszystkich bieżących sprawach związanych z działalnością uczelni. jak zwykle odbyła się również narada prorektorów. O godz. 10.00 zrobiłem u siebie w auli naradę, a raczej odprawę dziekanów i dyrektorów instytutów, w celu wyjaśnienia spraw związanych z wprowadzeniem stanu wojennego i określenia zasad związanych z wprowadzeniem stanu wojennego i określenia zasad funkcjonowania uczelni na najbliższy okres czasu. W odprawie tej wziął udział również płk Bartosz. Wspólnie apelowaliśmy o nieorganizowanie żadnych zebrań i akcji protestacyjnych na terenie uczelni. ja osobiści nie nosiłem się z zamiarem zwołania w dniu 14.12.81 r. posiedzenia Senatu uczelni i z nikim na ten temat nie rozmawiałem, a mimo to przychodzili do mnie pracownicy uczelni i dopytywali mnie o termin takowego posiedzenia. Miałem również w tej sprawie kilka telefonów. Jeszcze przed godz. 10.00 doszły do mnie informacje, że poza moimi plecami były próby zwołania posiedzenia Senatu. Do zwołania jego nie doszło. Nie znam bliższych okoliczności tych prób. W poniedziałek 14.12.81 r. byłem na terenie uczelni do późnych godzin popołudniowych i wtedy prawdopodobnie dowiedziałem się o zorganizowaniu na terenie naszej uczelni strajku okupacyjnego. Dowiedziałem się, że ma on miejsce w budynku C-4, a więc w tym samym miejscu, gdzie odbywał się wcześniej strajk studentów. Nie pamiętam już okoliczności, w jakich dowiedziałem się o zorganizowaniu strajku w uczelni. Prawdopodobnie informacja ta dotarła do mnie przez sekretariat. Wtedy to zacząłem dowiadywać się ile osób uczestniczy w strajku i jaki jest jego rozmiar. Czyniłem to z pomocą sekretarza rektora – mgr Andrzeja Kosa. Dowiedziałem się wówczas, że od godz. 15.00 dnia 14.12.81 r. na naszej uczelni proklamowany został 48 godzinny strajk okupacyjny. W tym dniu w godzinach popołudniowych udałem się do strajkujących w budynku C-4, by apelować o rozwiązanie strajku. Mój apel nie przyniósł rezultatu. Rozmawiałem ze strajkującymi na terenie sali balowej C-4. Na sali dały się słyszeć głosy sprzeciwu na mój apel. Kiedy byłem tam, nikt nie przedstawił mi organizatorów, czy też innych władz strajkowych. Nie wiem, kto tą akcją protestacyjną wówczas kierował. Od strajkujących dowiedziałem się w wówczas, że ich akcja podyktowana jest potrzebą dołączenia się do ogólnego protestu przeciwko wprowadzeniu w kraju stanu wojennego, a nadto podyktowana została potrzebą protestu przeciwko internowaniu Roberta Kaczmarka – szefa „Solidarności” na AGH jak i innych członków Komisji Krajowej „Solidarności”. W tym dniu więcej ze strajkującymi w uczelni kontaktów nie miałem. Wieczorem o godz. 20.00 wziąłem udział w odprawie u prezydenta miasta Krakowa z dyrektorami przedsiębiorstw i rektorami wyższych uczelni poświęconej wprowadzeniu stanu wojennego.
We wtorek 15.12.81 r. pojawiłem się w uczelni o godz. 7.30 i od rana zajęty byłem wieloma bieżącymi sprawami uczelni. ponieważ strajk na uczelni trwał dalej około południa wezwałem do siebie przedstawicieli strajkujących. Przybyli wtedy do mnie: doc. Andrzej Szczepański, asystent [Adam] Stoszko, mgr inż. Ireneusz Serwan. Zwróciłem się wówczas do przedstawicieli strajkujących z ponownym apelem o przerwanie strajku. na mój apel otrzymałem odpowiedź od przedstawicieli strajkujących, że oni nie są władni podjąć takiej decyzji. Może to uczynić tylko całość strajkujących. Mówię im, że trzymanie się uparcie terminu 48 godzin strajku może wyczerpać cierpliwość władz. Otrzymuję odpowiedź, że strajk zostanie zakończony w czasie 48 godzin. Ponadto pytałem i prosiłem o udzielenie informacji, ilu jest strajkujących, czy są osoby spoza uczelni i czy i ilu studentów bierze udział w strajku. na te pytania otrzymałem odpowiedź. Oświadczono mi wówczas, że w strajku bierze udział ok. 380-390 osób, że w strajku nie uczestniczą studenci AGH, ani też osoby spoza uczelni. oświadczono mi, również, że wśród strajkujących odbędzie się głosowanie nad terminem wcześniejszego zakończenia strajku oraz, że o decyzji tej zostanę poinformowany. Na koniec przedstawicieli strajkujących poinformowałem, że ok. godz. 17.00 przybędę do strajkujących, by zapoznać się z decyzją strajkujących i ewentualnie zależnie od ich decyzji zaapelować o zaprzestanie akcji protestacyjnej. Około godz. 17.00 pojawiłem się w budynku C-4 wśród strajkujących. Nie zostałem poinformowany o decyzji strajkujących, gdyż do tego czasu nie podjęli oni decyzji. W tej sytuacji ponownie zaapelowałem o przerwanie strajku wskazując na następstwa dalszego kontynuowania tej formy protestu. Część strajkujących przyjęła moje wystąpienie z aplauzem, bijąc brawo. Jednakże miały miejsce również wystąpienia, zwłaszcza żądające uwolnienia Roberta Kaczmarka. W tej sytuacji opuściłem strajkujących. Niezwłocznie udałem się do prezydenta miasta Krakowa, gdzie byłem umówiony na godz. 18.00. przybyłem z powrotem na uczelnię po godz. 19.00 i przebywałem na uczelni do godz. 21.00, potem udałem się do domu, by zdążyć przed godziną milicyjną. Na uczelni pozostał jeszcze prof. [Andrzej] Oleś. Na uczelni pojawiłem się o godz. 8.00 w środę 16.12.81 r. i wtedy dowiedziałem się, że w nocy miała miejsce na terenie uczelni akcja sił porządkowych likwidujących strajk okupacyjny. Chcę dodać, że do czasu opuszczenia przeze mnie uczelni 15.12.81 r. nie otrzymałem od strajkujących żadnych wiadomości o ich decyzji dot. zakończenia akcji strajkowej. Z tego co wiem takich wiadomości nie otrzymał również prof. Oleś, który był w uczelni do godz. 21.45.
Nie wiem kto był organizatorem całej akcji protestacyjnej na terenie uczelni, kto ją przygotował i prowadził. Nie mam takich wiadomości. Znane mi są jedynie nazwiska tych trzech osób, z którymi prowadziłem rozmowę, jako z przedstawicielami strajkujących.
Na tym protokół przesłuchania zakończono dnia 9.01.1982 r. o godz. 11.50. i jako zgodny z moimi zeznaniami, po osobistym odczytaniu, podpisuję.
Przesłuchał: Zeznał
(…) osobiście przeczytałem (…)
Źródło: AIPNKr., 303/210, k. 57-59.
***
Dok. 132. 1981 styczeń 11. Protokół z przesłuchania Zdzisława Zembury.
(…)[7]
Zostałem uprzedzony o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań z art. 274 § 1 KK. Treść pouczenia zrozumiałem i zeznaję co następuje:
Od 1950 r. jestem związany z Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie. Obecnie pracuję w Instytucie Metalurgii i Metali Nieżelaznych AGH. o wprowadzeniu stanu wojennego w kraju dowiedziałem się z radia w godzinach rannych w niedzielę 13.12.1981 r. W tym też dniu byłem na uczelni, gdzie pomagałem rektorowi w sprawach związanych z zakończeniem strajku studentów naszej uczelni. Wizytę moją na uczelni w tym dniu traktowałem jako obowiązek, byłem tam po to, by przekonać się czy strajk studentów faktycznie już się zakończył.
W poniedziałek 14.12.1981 r. pojawiłem się na uczelni około godz. 9.00 Zaraz w godzinach rannych odbyła się u rektora odprawa dziekanów i dyrektorów instytutów, na którą i ja byłem zaproszony. Na odprawie tej rektor poinformował zebranych o zaprowadzeniu w kraju stanu wojennego i o fakcie przejęcia przez niego kierownictwa uczelnią na zasadzie jednoosobowej. Wyznaczył ponadto swojego zastępcę, którym został szef ds. samoobrony naszej uczelni – płk [Adam] Białkowski.
Po odbytej naradzie, nie pamiętam przez kogo zostałem poinformowany, że odbędzie się zebranie pracowników uczelni około godz. 12 w sali budynku A-O. W tym miejscu chciałbym uściślić swoją wypowiedź – otóż o fakcie odbywania się zebrania pracowników zostałem poinformowany już przed odprawą u rektora, jako że po niej udałem się na zebranie. Nie wiem, kto był organizatorem tego zebrania i nie powiedziano mi czemu jest ono poświęcone, choć przypuszczałem, że będzie dotyczyć spraw związanych z ogłoszeniem stanu wojennego.
Kiedy pojawiłem się w sali budynku A-O zorientowałem się, że jest to zebranie NSZZ „Solidarność” i byłem świadkiem uchwalenia przez to zebranie akcji protestacyjnej na 48 godzin w naszej uczelni w związku z wprowadzeniem stanu wojennego w kraju. W zebraniu tym uczestniczyło moim zdaniem ponad 120 osób. W tym miejscu chcę wyjaśnić, że byłem przewodniczącym Komisji Wydziałowej „Solidarności” Wydziału Metali Nieżelaznych AGH. Na zebraniu nie zostałem poproszony, z tego jak się zorientowałem, z tego właśnie powodu. Według mojego rozeznania w zebraniu, o którym mówię uczestniczyli członkowie Komisji Zakładowej „Solidarności”, a także przewodniczący komisji wydziałowych czy też oddziałowych. Oprócz tych osób byli również inni pracownicy AGH. z członków Komisji Zakładowej „Solidarności”, którzy uczestniczyli w tym zebraniu znam Stanisława Nowaka – adiunkta Wydziału Metali Nieżelaznych, Ireneusza Serwana, Halinę Mytnik, doc. [Andrzeja] Szczepańskiego, [Kazimierza] Godlewskiego. Na zebraniu tym nie odniosłem wrażenia by był jakiś przewodniczący, czy też przewodniczący, nie było też nic takiego jak prezydium zebrania. Z tego co się zdążyłem zorientować, w trakcie zebrania głos zabierało kilku mówców, wśród których byłem ja i doc. Szczepański. Ja przekazałem zebranym to, co usłyszałem będąc w godzinach rannych na odprawie u rektora. Natomiast doc. Szczepański uzupełnił moją wypowiedź o kilka szczegółów, ale w tej chwili już nie pamiętam o co chodziło. Z dyskusji toczącej się na tym zebraniu wynikało, że należy zaprotestować przeciwko ogłoszonemu w kraju stanowi wojennemu. Według mnie, takie mam odczucie, przebiegiem zebrania kierowali trzej mężczyźni, z których pamiętam Ireneusza Serwana. Mężczyźni ci zmieniali się co jakiś czas. Byłem świadkiem również głosowania nad decyzją o przystąpieniu pracowników AGH do strajku. Głosowali, z tego co mi wiadomo, członkowie Komisji Zakładowej „Solidarności”. Z tego, co pamiętam, za przystąpieniem do strajku 48 godzinnego głosowało ok. 30 osób, około 6 wstrzymało się od głosu i były jeszcze jakieś głosy przeciw, ale ile tego nie pamiętam. Nie jestem w stanie powiedzieć kto konkretnie jak głosował spośród członków Komisji Zakładowej.
Na stosowne pytanie odpowiadam w moim rozumieniu, że wg statutu związku „Solidarność”, w okresie strajku Komisja Zakładowa przekształca się w Komitet Strajkowy. Czy tak było również w wypadku strajku w AGH tego nie wiem. Ja w każdym razie uczestnicząc w zebraniu w budynku A-O o istnieniu takiego komitetu nie słyszałem, a i później, już w czasie strajku z istnieniem takowego się nie spotkałem.
Zebranie w budynku A-O zakończyło się właśni e głosowaniem nad przystąpieniem do strajku. wtedy też uzgodniono, że strajk odbędzie się w budynku C-4. Po zakończonym zebraniu udałem się do swojego wydziału. Strajk okupacyjny miał się rozpocząć o godz. 15.00.
Kiedy przyszedłem do wydziału dowiedziałem się, że pracownicy zebrali się w auli, prostuję, w sali wykładowej, czekając na informację, co się dzieje. Poszedłem tam i powiedziałem zebranym o decyzji jaka zapadła na zebraniu w budynku A-O. Powiedziałem im ponadto, że każdy z nich powinien rozważyć we własnym zakresie to, jak postąpić. Po tym spotkaniu udałem się do domu, skąd zabrałem koc, materac, przybory higieniczne i wróciłem na uczelnię przyłączając się do strajkujących. Na uczelni byłem ok. godziny 16.00.
Przyłączyłem się do strajkujących, gdyż jestem przeciwny rozwiązywaniu problemów społecznych przy pomocy siły. Dalej tak sądzę.
Kiedy przybyłem do budynku C-4 na dole stała straż, o ile pamiętam liczyła poniżej pięciu osób. mój wydział miał wyznaczoną salę, pierwsze drzwi na lewo za salą balową. Tam zastałem kilka osób z wydziału: panią Szymańską, imienia nie znam, Stanisław Nowak, bracia Pasierbowie, Lewandowski, imienia nie znam i kilku innych. W tym dniu przebywałem prawie cały czas w tej sali, czytałem m.in. Mirona Białoszewskiego. Panie zrobiły jakąś kolację i poza odwiedzinami niektórych w celach towarzyskich nic się nie działo. Przychodząc na teren budynku C-4, gdzie odbywał się strajk, nie spotkałem się z istnieniem żadnej komórki organizacyjnej strajku, z nikim takim się nie spotkałem.
Noc spędziłem w tej sali śpiąc. We wtorek rano, tj. 15.12.1981 r. poszedłem do domu umyć się i ogolić. Wróciłem z powrotem na teren uczelni około godz. 13.00. Pamiętam, że właśnie wtedy odbyła się msza św., w której uczestniczyłem, potem, gdzieś między godz. 17 a 18 wśród strajkujących był rektor [Antoni] Kleczkowski, który bardzo gorąco apelował do strajkujących, by o godz. 19 zakończyli strajk, a w każdym razie, by nie przeciągali 48 godzinnego terminu strajku. po tym spotkaniu, które odbyło się w sali balowej budynku C-4, uczestniczyłem w zebraniu w pawilonie geodezyjnym, na górnym poziomie sali balowej, w którym udział oprócz mnie wzięli również [Henryk] Brancewicz, Serwan, Godlewski i inne osoby, których bliżej nie znam. Zebranie to było poświęcone sprawom organizacyjnym. Brancewicz był tą osobą, która wzięła na siebie sprawy aprowizacji strajkujących. Zdobyłem wówczas informację, gdzie znajduje się apteczka i tego typu inne informacje. Wiem, że Godlewski był komendantem straży strajkowej, choć nie pamiętam w jakich okolicznościach się o tym dowiedziałem. Nie wiem jakimi sprawami zajmował się Stanisław Nowak. Wiem, że Halina Mytnik w Komisji Zakładowej była sekretarzem, ale jaką funkcję spełniała w okresie strajku, tego nie wiem. W okresie strajku spotykałem również Sicińskiego, ale nic bliżej na temat jego działalności w okresie strajku nie wiem. Nie potrafię powiedzieć. Nie potrafię powiedzieć również czym konkretnie zajmował się w czasie strajku Ireneusz Serwan.
Bezpośrednio po przemówieniu rektora odbyło się zebranie, jak wyżej opisane, z tym, że wzięło w nim znacznie więcej osób i było ono poświęcone ustosunkowaniu się do propozycji rektora. Po bardzo chaotycznej dyskusji ustalono, że strajk zakończy się w środę, zgodnie z podjętą uchwałą o przystąpieniu do strajku. zapamiętałem, że spośród zebranych za zakończeniem strajku o godz. 19 był doc. [Jerzy] Mischke i jeszcze ktoś, ale nie znam nazwiska.
Około godz. 21 przyszła do mnie żona, gdyż była w bardzo złym stanie nerwowym i razem z nią udałem się do domu. Na uczelni pojawiłem się we środę 16.12.1918 r. i wówczas dowiedziałem się, że w nocy przy użyciu sił porządkowych strajk w naszej uczelni został rozwiązany.
Na tym protokół przesłuchania zakończono dnia 11.01.1982 r. o godz. 16.20. i po osobistym odczytaniu, jako zgodny z moimi zeznaniami, podpisuję.
Uzupełnienia i poprawki:
Na stronie czwartej skreślono zdanie: „Nie odwiedzał nas nikt z organizatorów”.
Przesłuchał Zeznawał:
(…) (…)
Źródło: AIPNKr., 303/210, k. 69-71.
***
Dok. 134. 1983. Informacja Służby Bezpieczeństwa w sprawie „Listu otwartego” pracowników Instytutu Elektroniki AGH skierowana do I sekretarza KK PZPR.
INFORMACJA
W/g posiadanych danych 30 11. 1983 r. do Sekretariatu Sądu Najwyższego PRL został skierowany „List Otwarty” podpisany przez 21 osób przedstawiających się jako nauczyciele akademiccy. We wspomnianym liście nadawcy protestują przeciwko uwięzieniu przywódców „Solidarności” oraz działaczy KSS „KOR” a także próbom zmuszania ich do emigracji. W drodze podjętych działań wyjaśniających przez Służbę Bezpieczeństwa WUSW ustalono, że autorami wspominanego listu są pracownicy Instytutu Elektroniki Akademii Górniczo-Hutniczej, z których większość jest nauczycielami akademickimi.
Na przestrzeni ostatnich lat we wspomnianych Instytucie Elektroniki ujawniane były ulotki i napisy o szkodliwej politycznej treści. Odnotowano również próby stosowania terroru psychicznego wobec członków PZPR i ZNP ze strony byłych działaczy NSZZ „Solidarność”.
Destabilizujące atmosferę i organizację pracy działania nie spotkały się ze zdecydowaną reakcją dyrekcji instytutu w osobach:
– doc. Leszka TURKA – z-cy dyr. d/s badań naukowych.
– dr inż. Stanisława KUTY – z-cy dyr. d/s dydaktyki.
W/g niektórych opinii istniejąca w Instytucie sytuacja przyczyniła się do przedwczesnej śmierci dyr. tegoż instytutu doc. Zbigniewa WĄSOWICZA, który w codziennej pracy spotykał się z szykanami, ograniczeniem jego działań, publicznym podważaniem jego dorobku naukowego – ze strony podległej mu kadry naukowej. Nadmienić należy, iż doc. Wąsowicz był członkiem PZPR.
Z dotychczasowych ustaleń wynika, że najaktywniejszymi osobami, którym przypisuje się m.in. rolę organizatorską przy opracowywaniu treści i zbieraniu podpisów pod wspomnianym listem – petycją są:
– mgr inż. Ryszard GOLAŃSKI
– mgr inż. Andrzej BOGUSZ
– mgr inż. Maria SAPOR
Potwierdzono już autentyczność podpisów pod petycją. Wymienione niżej osoby podpisane pod petycją charakteryzują się następującymi postawami społeczno-politycznymi:
– mgr inż. GOLAŃSKI Ryszard – nauczyciel akademicki, uczestnik kontrmanifestacji w dniu 1.05.1983 r. w Rynku Głównym a także we wszelkich akcjach protestacyjnych organizowanych na terenie uczelni inspirowanych przez konspiracyjne struktury „S”, znany z negatywnej politycznie postawy wobec aktualnej rzeczywistości.
– dr inż. Tadeusz GRYBA- nauczyciel akademicki, uczestnik wszelkich akcji protestacyjnych na terenie uczelni i Krakowa, cichy doradca działaczy konspiracyjnych, mierny fachowiec.
– mgr inż. Maria SAPOR – nauczyciel akademicki, uczestniczka akcji protestacyjnych na terenie uczelni i m. Krakowa.
– dr inż. Tadeusz PŁATEK – nauczyciel akademicki, uczestnik niektórych akcji protestacyjnych, należący do działającego grona b. działaczy „S”, negatywnie ustosunkowany do obecnej rzeczywistości politycznej, odnoszący się złośliwie do członków PZPR.
– mgr inż. Jerzy BARSZCZ – nauczyciel akademicki, podejrzewany o utrzymywanie kontaktów z działaczami konspiracyjnych struktur „S”.
– mgr inż. Andrzej POŚLEDNIK – nauczyciel akademicki, oceniany jako dobry fachowiec, nie angażujący się dotychczas w akcje protestacyjne, petycję podpisał prawdopodobnie ze względów ambicjonalnych.
– mgr inż. Ewa DULSKA – pracownik inżynieryjno-techniczny, uczestniczka akcji protestacyjnych na terenie uczelni, autorka negatywnych plotek o osobach ze swojego środowiska.
– mgr inż. Zbigniew GALON – nauczyciel akademicki, podejrzany o kolportaż negatywnych politycznie ulotek na terenie instytutu.
– mgr Anna WIŚNIEWSKA – bibliotekarka Instytutu, nie brała czynnego udziału w akcjach protestacyjnych, podejrzano jako osoba, która przepisywała tekst listu na maszynie.
– dr Jacek FITT – nauczyciel akademicki, znany z krytycznych, ostrych wypowiedzi na temat sytuacji politycznej w kraju, dobry fachowiec, wielokrotnie wyjeżdżał do KK, członek stowarzyszenia z zakresu mikroelektroniki hybrydowej ISHH, którego centrum mieści się w Alabamie – USA, nie odnotowano faktu uczestnictwa w/w w akcjach protestacyjnych na uczelni.
– mgr inż. Roman RUMIAN – pracownik inżynieryjno-techniczny, bierna postawa polityczna, petycję podpisał prawdopodobnie na zasadzie solidarności z kolektywem.
– mgr inż. Kazimierz KOZIARZ – nauczyciel akademicki, bierny politycznie, zajmujący się wyłącznie działalnością naukową, petycję podpisał prawdopodobnie pod presją namową kolegów.
– dr inż. Stanisław KUTA – z-ca dyr. Instytutu d/s dydaktycznych, nauczyciel akademicki, znany z sympatii i udzielania poparcia działaczom b. „S”, negatywnie ustosunkowany do obecnej rzeczywistości politycznej, dyskredytując w środowisku członków PZPR i ZNP.
– dr inż. Andrzej BOGUSZ – nauczyciel akademicki, znany w środowisku klerykał, uczestnik akcji protestacyjnych na terenie uczelni i m. Krakowa, członek ścisłego grona działaczy b. „S” /b. członek KPN/.
– mgr inż. Jerzy KRAL – nauczyciel akademicki, bierny politycznie, nie należał do żadnych organizacji politycznych i związkowych, petycję podpisał prawdopodobnie pod presją czy namową kolegów, nauczyciel akademicki.
– dr inż. Tadeusz JANUSZKIEWICZ – nauczyciel akademicki, były przewodniczący wydziałowej „Solidarności”, po rozwiązaniu „S” nie przejawia widocznej działalności politycznej.
– mgr inż. Barbara SZECÓWKA-WIŚNIEWSKA – nauczyciel akademicki, nie odnotowano faktów udziału w akcjach protestacyjnych, nie ujawnia w środowisku swych poglądów politycznych.
– mgr inż. Bogusław WIŚNIEWSKI – nauczyciel akademicki, znany z wypowiedzi krytykujących i atakujących pryncypia ustrojowe PRL, podejrzany o kolportaż ulotek o negatywnych treściach politycznych na terenie Instytutu.
– mgr inż. Andrzej SZYMOWSKI- nauczyciel akademicki, b. członek „S”, a po jej rozwiązaniu nie ujawnia w środowisku swych poglądów politycznych odcinając się od ekstremalnych postaw niektórych kolegów za co spotkał się z ich krytyką.
– mgr inż. Ryszard DULSKI – nauczyciel akademicki, znany w środowisku jako osoba bezwzględnie zwalczająca przejawy niesprawiedliwości w jego mniemaniu, niezależnie od orientacji, były członek PZPR, wystąpił przed 1980 r., petycję podpisał prawdopodobnie z tytułu byłego uczestnictwa we władzach „S” Instytutu.
– mgr inż. Marcin LIPIŃSKI – nauczyciel akademicki, sympatyk b. „S”, nie odnotowano udziału w akcjach protestacyjnych.
Sporządzono w SB WUSW Kraków
Źródło: AIPNKr, 0101/89, k. 31-35.
***
Dok. 135. 1988 czerwiec 27. Komunikat Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” Pracowników AGH.
KOMUNIKAT
Komitetu Założycielskiego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „SOLIDARNOŚĆ” Pracowników akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie.
I.W dniu 27 czerwca 1988 r. odbyło się zebranie pracowników Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica, którzy jednomyślnie wyrazili wolę założenia Związku Zawodowego. Opierając się na art. 84 Konstytucji PRL, art. 2 Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy oraz art. 22 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, działając według art. 10 Ustawy z dnia 6 października 1982 r. o Związkach Zawodowych (jedn. tekst: Dz. U. Nr 54/85, poz. 277) uczestnicy zebrania:
– podjęli Uchwałę o założeniu Związku o nazwie Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” Pracowników Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisław Staszica w Krakowie,
– uchwalili Statut założonego Związku oraz wybrali Komitet Założycielski w składzie:
1/ Witold ADAMUS 14/ dr Maria POTĘPA
2/ doc. Marek BLICHARSKI 15/ dr inż. Kazimierz RUSZAŁA
3/ dr Henryk BRANCEWICZ 16/ mgr Ireneusz SERWAN
4/ dr Marian BROŻEK 17/ dr Wiesław SOLAK
5/ prof. Barbara HOŁYŃSKA 18/ doc. Stanisław WITCZAK
6/ inż. Albin JANIK 19/ dr Bogusław ZMUDZIŃSKI
7/ dr Jacek KACZMARCZYK 20/ dr hab. Zbigniew ZWINOGRODZKI
8/ prof. Zygmunt KOLENDA 21/ dr Jerzy LASOCKI
9/ dr inż. Eustachy ŁAZARSKI
10/ mgr Halina MYTNIK
11/ dr inż. Jan OSIKA
12/dr inż. Jerzy OSTACHOWICZ
13/ dr inż. Jacek PARASZCZAK
II. Podając powyższe do wiadomości oraz mając na uwadze paragraf 2 ust. 1 pkt. 4 Uchwały Rady Państwa z dnia 12 października 1982 roku w sprawie zasad i sposobu tworzenia organizacji związkowych w zakładach pracy (Dz. U. Nr 34, poz. 222) Komitet Założycielski informuje, że do dnia złożenia w Sądzie Wojewódzkim w Krakowie wniosku o rejestrację – co winno nastąpić nie później niże 20 lipca 1988 r. – każdy pracownik Akademii Górniczo-Hutniczej może zgłosić swoje uczestnictwo w Związku, na prawach założyciela. Zgłoszenia przyjmuje każdy z wyżej wymienionych członków Komitetu Założycielskiego.
III. Komunikat zostaje podany do wiadomości: Jego Magnificencji Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz ogółowi pracowników Akademii Górniczo-Hutniczej.
Kraków, dnia 27 czerwca 1988 r.
(…)[8]
Źródło: Zbiory KZ NSZZ „Solidarność” AGH, b. sygn.
***
Dok. 136. 1988 sierpień 29. Komunikat Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność” Pracowników AGH.
Komitet Założycielski NSZZ „SOLIDARNOŚĆ”
Pracowników Akademii Górniczo-Hutniczej
KOMUNIKAT
Utworzony 27 czerwca 1988 r. Komitet Założycielski wystąpił do Sądu Wojewódzkiego o rejestrację NSZZ „SOLIDARNOŚĆ Pracowników AGH. Mimo okresu wakacyjnego w określonym przez Komitet terminie do 20 VII 1988 522 osoby zgłosiły swój udział w charakterze członków założycieli.
Listy członków założycieli nie traktujemy jako zamkniętej. Do czasu zakończenia postępowania sądowego każdy pracownik AGH może zgłosić swój udział w charakterze członka założyciela przez złożenie podpisu u dowolnego członka Komitetu Założycielskiego zgodnie z zasadami podanymi niżej w komunikacie z 27 VI 1988 r.
Za Komitet Założycielski
(…)
29 VIII 1988 Prof. Zygmunt KOLENDA
Źródło: Zbiory KZ NSZZ „Solidarność” AGH, b. sygn.
***
[1] Nieczytelny podpis.
[2] Opuszczono fragment zawierający dane osobowe przesłuchiwanego.
[3] Błąd. Winno być: Michał Siciński.
[4] W oryginale błędnie napisano „Zębura”.
[5] W oryginale błędnie zapisano – Piotr. .
[6] Opuszczono fragment zawierający dane osobowe.
[7] Opuszczono fragment zawierający dane osobowe, miejsce pracy itd.
[8] Poniżej jest 19 odręcznych, nieczytelnych podpisów.