– Życzyłbym sobie, żeby na każdym dużym uniwersytecie w Polsce, powstała katedra historii „Solidarności”. Jako przedstawiciele środowiska naukowego, powinniśmy o to zabiegać – zaapelował prof. Mirosław Golon, dyrektor IPN Gdańsk w trakcie ogólnopolskiej konferencji naukowej Instytutu Pamięci Narodowej „Pierwsza »Solidarność«. Geneza, organizacja, konteksty”..

Tyle profesor Golon, tymczasem rzeczywistość na wielu naszych uniwersytetach po prostu skrzeczy, na tym nam najbliższym UMK w Toruniu – też. Oto Stowarzyszenie Roty Marszu Niepodległości stanęło w obronie prof. Wojciecha Polaka i wystosowało petycję o przywrócenie naukowca na stanowisko. Autorzy petycji w pozbawieniu profesora katedry widzą „korporacyjną intrygę” i nawołują władze UMK, aby stanęły po stronie zasad.

Od 1 października zmieni się nazwa Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego na Wydziale Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie UMK. Od tego momentu będzie to Katedra Bezpieczeństwa Narodowego. Inna nazwa to nie jedyna zmiana, jaka czeka uczelnianą jednostkę. Zmieni się także kierownik katedry. Do tej pory był nim prof. Wojciech Polak, ale kilka dni temu media obiegła informacja, że stracił katedrę. „Nową” katedrą najprawdopodobniej pokieruje prof. Zdzisław Polcikiewicz. Sam prof. Polak o decyzji dowiedział się 14 września… z Biuletynu UMK!

Sprawą tego – nie ma co tu ukrywać – skandalu ma się też zająć Zarząd Regionu Toruńsko-Włocławskiego. Podczas jego najbliższych obrad, które odbędą się 25 września zostanie przedstawiony problem „sprawy profesora Polaka”.

Dla nikogo nie powinno to być zdziwieniem, ponieważ profesor Wojciech Polak jest jednym z najwybitniejszych badaczy historii „Solidarności” i oporu społecznego przeciwko komunizmowi w PRL. Jego książka pt. „Najtrudniejsze egzaminy” poświęcona  Niezależnemu Zrzeszeniu Studentów na UMK do dzisiaj uchodzi za najlepszą pozycję na temat niezależnych działań studenckich w Polsce na początku lat siedemdziesiątym. Monografia „Czas ludzi niepokornych”, poświęcona „Solidarności” toruńskiej w okresie stanu wojennego i w latach następnych, jest dziełem pionierskim i wzorcowym, które przyczyniło się do powstania wielu kolejnych książek poświęconych regionom „Solidarności”. Prof. Wojciech Polak napisał też m.in. znakomitą pracę o początkach stanu wojennego w Polsce („Stan wojenny – pierwsze dni”), wnikliwą  monografię o Sierpniu 1980 r. w województwie toruńskim („Sierpień nad Drwęca i Wisłą”), znakomitą książkę o podziemiu gdańskim („Wydawnictwo Alternatywy”), pionierską pracę o agenturze esbeckiej w PRL („Anatomia agenta”), obszerne dzieło, oparte na aktach WSW na temat działań antykomunistycznych w wojsku („Swetry, sutanny, mundury”), dobrą książkę o obozie internowania  w Potulicach („Nigdy przed mocą nie ugniemy szyi”, napisaną wspólnie z prof. Sylwią Galij-Skarbińską)  i wiele wiele innych.

  W sumie prof. Wojciech Polak jest autorem dwudziestu kilku książek autorskich, a poza tym redaktorem licznych prac zbiorowych oraz wydawcą książkowych edycji wydawnictw źródłowych.

Na razie sprawę chcemy traktować jako nieporozumienie, ponieważ być może władze UMK mają zamiar powierzenia Panu Profesorowi Polakowi jakiegoś innego prestiżowego stanowiska i stąd ta dziwna tajemnicza zmiana. Ba! Może nawet noszą się z zamiarem utworzenia Katedry Historii „Solidarności” pod kierownictwem wybitnego naukowca – zobaczymy…

Piotr Grążawski

---

Od 1980 r. Wojciech Polak był członkiem Niezależnego Zrzeszenia Studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W lutym 1981 r. został członkiem Zarządu Uczelnianego NZS UMK. Działalność podziemną w NZS prowadził także po wprowadzeniu stanu wojennego, był członkiem podziemnego Tymczasowego Zarządu Uczelnianego NZS UMK. Równocześnie przez całe lata osiemdziesiąte współpracował ze strukturami podziemnymi „Solidarności” Regionu Toruńskiego i Regionu Olsztyńskiego (drukowanie gazetek, kolportaż, działalność publicystyczna, itp.). Od 1987 r. wraz z Romanem Bäckerem wydawał podziemne pismo publicystyczne „Chrześcijański Ruch Społeczny”. Wspierał też odradzające się od początku 1988 r. struktury NZS na UMK. Podczas wyborów „okrągłostołowych” w 1989 r. był przedstawicielem toruńskiego Komitetu Obywatelskiego w Okręgowej Komisji Wyborczej.