Pan Prezydent Rzeczpospolitej Polskiej Andrzej Duda odznaczył pośmiertnie jednego z bohaterów Solidarności Jarosława Brejzę (na fot) Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.

A oto uzasadnienie:

UZASADNIENIE WNIOSKU 

Jarosław Brejza urodził się 24 grudnia 1964 roku w Inowrocławiu, był synem Tadeusza i Haliny z domu Tomczak, pracowników miejscowych przedsiębiorstw handlowych. Pochodził z rodziny o patriotycznych korzeniach, a wyniesione z domu przekonania polityczne i postawa moralno-etyczna sprawiły, że w dniach narodowego buntu w 1980 roku z wielkim zaangażowaniem przystąpił do akcji protestacyjnych. Miał wtedy 16 lat i był uczniem Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych w Inowrocławiu. Uczestniczył, jako najmłodsza czynna osoba wspierająca, w strajku w Hucie Szkła Gospodarczego „Irena” trwającym od 8 do 14 września 1980 roku, a następnie włączył się w działalność powstającego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”.

W inowrocławskim Międzyzakładowym Komitecie Założycielskim powierzono mu zadania łącznika, pracował też przy powielaniu związkowych druków informacyjnych, a następnie zajmował się ich kolportażem. Aktywnie uczestniczył w różnego rodzaju akcjach i wydarzeniach, m.in. brał udział w strajku okupacyjnym w siedzibie Miejskiego Komitetu Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego w Inowrocławiu, zorganizowanym w dniach 16-17 kwietnia 1981 roku przez Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych „Solidarność”.

Szczególnie cenna okazała się jego aktywność w środowisku rówieśników. Skupił wokół siebie liczną grupę młodych sympatyków „Solidarności” i wiosną 1981 roku wystąpił z inicjatywą utworzenia odrębnej organizacji młodzieżowej, która miałaby oparcie w NSZZ „Solidarność” Regionu Kujaw Zachodnich. Stanął na czele komitetu założycielskiego i z jego inicjatywy 10 kwietnia 1981 roku doszło do zebrania założycielskiego Niezależnego Samorządnego Związku Młodzieży Szkolnej „Solidarność”, na którym też wybrany został na przewodniczącego. Była to pierwsza tego rodzaju organizacja w kraju, mająca na celu włączenie młodzieży szkolnej w proces przemian demokratycznych oraz działań na rzecz ochrony godności i praw uczniów. W czerwcu 1981 roku działała już w większości szkół średnich na terenie Inowrocławia oraz pobliskich miejscowości i liczyła około 3 tysiące członków. Jarosław Brejza zabiegał o tworzenie szkolnych kół samokształceniowych i biblioteczek wydawnictw niezależnych, do których dostarczał wydawnictwa kupowane także z własnych pieniędzy. Organizował prelekcje historyczne z naukowcami i spotkania młodzieży z kombatantami Armii Krajowej. W dniach 12-13 września 1981 roku brał udział w Gdańsku w zjeździe przedstawicieli powstałych do tego czasu różnego rodzaju stowarzyszeń młodzieży szkolnej, na którym utworzono Federację Młodzieży Szkolnej.

W tym też czasie został członkiem jednej z tajnych organizacji, której działalność oparto na zasadach dyscypliny wojskowej, a utworzonej na wypadek dojścia do bezpośredniej konfrontacji społeczeństwa z władzami. Uczestnicy tej formacji przechodzili zaczątki szkolenia wojskowego i sanitarnego, zajmowali się rozpoznawaniem stosunków społecznych, ludzi aparatu władzy i terenu.

Po wprowadzeniu 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego Jarosław Brejza włączył się do działalności w strukturach konspiracyjnych „Solidarności”. Był autorem licznych haseł i symboli sprzeciwu, które pojawiały się na murach budynków w Inowrocławiu; przewoził, a następnie kolportował ulotki i wydawnictwa niezależne. Działał jako łącznik i uczestnik konspiracyjnych spotkań w Bydgoszczy, Toruniu, Grudziądzu, Warszawie oraz we Wrocławiu, gdzie w lipcu 1982 roku spotkał się z Władysławem Frasyniukiem, jednym z najzacieklej poszukiwanych wtedy liderów podziemnej „Solidarności”. Ofiarnie wspierał akcję pomocy dla osób internowanych i członków ich rodzin.

Jego aktywność nie uszła uwadze aparatu represji. Był kilkakrotnie zatrzymywany i przesłuchiwany przez funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej i Służby Bezpieczeństwa; po raz pierwszy 20 grudnia 1981 roku. Wtedy też miał być internowany, ale ostatecznie zwolniony został z powodu młodocianego wieku. Brutalny charakter miało zatrzymanie go i wielogodzinne przesłuchanie wkrótce po demonstracji z okazji święta 3 Maja w 1982 roku, zorganizowanej przy inowrocławskim kościele Zwiastowania Najświętszej Maryi Pannie. Szedł wówczas na czele manifestacji, niosąc flagę narodową z emblematem „Solidarności”.

Dręczony fizycznie i psychicznie przez funkcjonariuszy SB, już na komendzie MO chciał odebrać sobie życie. Szykany, których doświadczył, doprowadziły go ostatecznie do wyczerpania nerwowego i 4 sierpnia 1982 roku popełnił samobójstwo.

Uroczystość pogrzebowa na cmentarzu parafii św. Mikołaja odbyła się przy licznym udziale ludzi i spontanicznie przerodziła się w manifestację patriotyczną.

Uzasadnienie opracowano na podstawie m.in. biogramu Jarosława Brejzy, autorstwa Mirosława Pietrzyka, zamieszczonego w Inowrocławskim Słowniku Biograficznym, t. II, Inowrocław 1994; tam też wykaz dostępnych źródeł.