25 stycznia 1999 (15-18/99)

Decyzja Prezydium KK nr 15/99 ws. delegowania przedstawicieli NSZZ „Solidarność” do Zespołu Trójstronnego ds. przemysłu lekkiego

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” deleguje przedstawicieli NSZZ „Solidarność”:
Jana Mosińskiego – członka Prezydium KK
Mieczysława Ślasko – Przewodniczącego Sekretariatu Przemysłu Lekkiego

do Zespołu Trójstronnego ds. przemysłu lekkiego powołanego 18 stycznia 1999 r. przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej.

Decyzja Prezydium KK nr 16/99 ws. opinii o raporcie komisji ekspertów dot. kryteriów pracy w szczególnych warunkach

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” negatywnie ocenia raport „Kryteria pracy w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze” Komisji Ekspertów do spraw Uprawnień do Obniżonego Wieku Emerytalnego Osób Zatrudnionych w Szczególnych Warunkach lub Szczególnym Charakterze uznając, że Zespół przyjął niewłaściwe wyjściowe założenia.
Jako uzasadnienie decyzji przesyłamy opinię szczegółową, oczekując zgodnie z porozumieniem zawartym 9 grudnia 1998 r. rzetelnych negocjacji, które doprowadzą do ustalenia jasnych i obiektywnych kryteriów dostosowanych do rzeczywistości prawnej i ekonomicznej, a nie wyłącznie do założeń medycznych.

Załącznik do decyzji Prezydium KK nr 16/99

Uwagi do raportu Komisji Ekspertów ds. Uprawnień do obniżonego wieku emerytalnego osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze pt. „Kryteria pracy w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze”

1. W punkcie 2. raportu „Zadania komisji” podano, że Komisja przy realizacji swoich zadań bierze od uwagę wyłącznie aspekty ochrony zdrowia. Mogłoby to być słuszne tylko  przy założeniu, że w Polsce sprawnie funkcjonuje system ochrony pracy,  w tym system ochrony zdrowia.

2. W  punkcie 3. „Wprowadzenie” stwierdza się, że w opracowaniu wzięto pod uwagę prawne uregulowania międzynarodowe dotyczące ochrony zdrowia (konkretnie konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy, dyrektywy Unii Europejskiej  itp.). Należy zauważyć, że wiele konwencji MOP, w tym podstawowa Konwencja nr 155 dotycząca bezpieczeństwa, zdrowia pracowników i środowiska pracy, nie zostały dotychczas ratyfikowane przez Polskę, a dyrektywy UE jak na razie nie obowiązują. Wymienione powyżej stwierdzenie wynika więc chyba z założenia, że do 2006 roku wszystkie konwencje dotyczące bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników zostaną ratyfikowane, a także zaczną obowiązywać dyrektywy UE. Nawet jednak ich ratyfikacja nie oznacza natychmiastowego zastosowania we wszystkich zakładach pracy.
Komisja Lekarska zamierza opierać się na danych statystycznych GUS i ZUS. Istnieją jednak  zastrzeżenia do wiarygodności danych GUS, zwłaszcza w odniesieniu  do liczby  pracowników zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy.
Komisja stwierdza, że nie zamierza analizować dotychczasowych uregulowań prawnych. Jednakże prace nad reformą systemu emerytalnego w zakresie uprawnień wynikających z zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze winny rozpocząć się właśnie od przeglądu dotychczas obowiązujących wykazów.

3. W punkcie 4. „Podstawy merytoryczne prac komisji” zacytowano art. 207 par. 2 Kodeksu Pracy dotyczący obowiązków pracodawcy w zakresie ochrony zdrowia i życia pracowników oraz stwierdzono, że pracodawca realizuje to zadanie. Komisja Lekarska nie jest kompetentna do takich stwierdzeń. Na temat wypełniania przez pracodawców ich obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy powinny wypowiedzieć się odpowiednie organy nadzoru. Należy jednak zaznaczyć, że instytucje te kontrolują niewielki procent podmiotów gospodarczych, zwłaszcza małych i średnich.
Jeśli natomiast w raporcie mówi się o różnych ograniczeniach uniemożliwiających pełną skuteczność profilaktyki w dziedzinie medycyny pracy, to należy także wspomnieć o reformie służby zdrowia, kondycji finansowej naszych placówek służby zdrowia, poziomie ich wyposażenia, a nie tylko o działaniu sił natury.
W punkcie 4.1. „Warunki pracy szkodliwe dla zdrowia” podano, że obowiązujące w Polsce wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych (NDS lub NDN) są ustalone na podstawie kryteriów zdrowotnych, oraz że zgodnie z definicjami NDS i NDN zatrudnianie w warunkach narażenia na czynniki szkodliwe o stężeniu lub natężeniu nie przekraczającym wartości normatywów nie stwarza zagrożenia dla zdrowia pracowników. Należy jednak dodać, że polski wykaz NDS liczy dopiero 352 pozycje dla substancji chemicznych i 17 pozycji dla pyłów i pomimo jego stałego  uzupełniania w ciągu ostatnich lat, nie osiągnął jeszcze liczby pozycji zbliżonej do średniej europejskiej (około 500). Dopóki NDS lub NDN nie zostaną zawarte w stosownym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, nie oznacza się ich w środowisku pracy, pomimo że pracownicy mogą być narażeni na działanie danego czynnika.
W punkcie 4.1. raportu powołano się także na stanowisko Międzynarodowej Organizacji Pracy odnośnie obniżenia wieku emerytalnego. Ustosunkowanie się do tego stanowiska możliwe będzie po udostępnieniu go przez Komisję Lekarską.

4. W punkcie 4.2. „Szczególne warunki pracy” rozpatruje się tylko niemożność zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, pomimo wykorzystania aktualnego stanu wiedzy. Natomiast w praktyce często mamy do czynienia z sytuacją niemożności zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników ze względu na słabą kondycję finansową zakładów. Należy się zastanowić, jak postępować w takim przypadku.

5. W punkcie 4.3. „szczególny charakter pracy” należałoby przywołać rozporządzenie MPiPS z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej, ponieważ podstawą jego wydania był obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa osób trzecich.
Można polemizować ze stwierdzeniem Komisji, że przy istniejącym systemie ochrony zdrowia pracowników zatrudnionych w warunkach szkodliwych nie musi się określać innych form profilaktyki w tym zakresie. Profilaktyka  powinna bowiem  rozwijać się i należy poszukiwać coraz to nowych jej form.

6. Punkt 5. „Definicja kryteriów”. Dyskusje o definicjach można podjąć po uzgodnieniu całej koncepcji dotyczącej rekompensat za pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz po szczegółowym objaśnieniu poszczególnych elementów ww. definicji.

7. W punkcie 6. „Uwarunkowania kwalifikacji rodzajów prac...”  autorzy opracowania używają ogólników i bez ich uszczegółowienia trudno się do nich ustosunkować. Jak np. interpretować pojęcia: dostatecznie duże prawdopodobieństwo, znamienne różnicowanie narażonej populacji, specyficzne i niespecyficzne skutki zdrowotne, narażenie na kilka (tzn. ile?)  czynników szkodliwych równocześnie itd.?
Ponadto w punkcie tym mówi się tylko o czynnikach szkodliwych, a należałoby także rozpatrywać działania łączne czynników szkodliwych i uciążliwych.

Reasumując – reforma systemu emerytalnego dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze musi wiązać się z uporządkowaniem systemu ochrony pracy w Polsce.

Decyzja Prezydium KK nr 17/99 (do użytku służbowego)

Decyzja Prezydium KK nr 18/99 ws. upoważnienie do zaopiniowania aktów prawnych

Prezydium Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” upoważnia Zbigniewa Kruszyńskiego – członka Prezydium KK do przedstawienia opinii NSZZ „Solidarność” o niżej wymienionych projektach rozporządzeń:
1. rozporządzenie Rady Ministrów zmieniające rozporządzenie  w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przysługujących niektórym grupom ubezpieczonych,
2. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie dowodów stanowiących podstawę wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
3. rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru i obliczania zasiłków z ubezpieczenia społecznego.