Stan wojenny - pamiętamy!

(13.12.2010) 29 lat temu wprowadzono w Polsce stan wojenny. W nocy z 12 na 13 grudnia rozpoczęła się akcja internowania.

W ogromnej operacji policyjno-wojskowej użyto w sumie 70 tys. żołnierzy, 30 tys. milicjantów, 1750 czołgów, 1900 wozów bojowych i 9 tys. samochodów.

Stan wojenny trwał do 22 lipca 1983 roku. W pierwszych dniach stanu wojennego internowano około 5 tys. osób, które przetrzymywano w 49 ośrodkach odosobnienia na terenie całego kraju. Łącznie w czasie stanu wojennego liczba internowanych sięgnęła 10 tys., w więzieniach znalazła się znaczna część krajowych i regionalnych działaczy „Solidarności”, doradców, członków komisji zakładowych dużych fabryk, działaczy opozycji demokratycznej oraz intelektualistów związanych z „Solidarnością”. W czasie stanu wojennego straciło życie ponad 100 osób.

Na podstawie dekretu o stanie wojennym zawieszono podstawowe prawa i wolności obywatelskie, wprowadzono tryb doraźny w sądach, zakazano strajków, demonstracji, milicja i wojsko mogły każdego legitymować i przeszukiwać.

Powstała Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego składająca się z wysokich rangą oficerów wojska na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim (pełniącym ówcześnie funkcje I sekretarza KC PZPR, premiera, Ministra Obrony Narodowej). Zadaniem rady miało być administrowanie krajem w czasie obowiązywania stanu wojennego. W istocie jej znaczenie było głównie propagandowe. WRON szybko zaczęto w języku potocznym nazywać „wroną”, której przeciwstawiono orła. Praktyczną realizacją tej postawy było popularne wtedy hasło „Wrona orła nie pokona”.

Wprowadzono godzinę milicyjną od godz. 22 do godz. 6 rano, a na wyjazdy poza miejsce zamieszkania potrzebna była przepustka. Korespondencja podlegała oficjalnej cenzurze, wyłączono telefony, uniemożliwiając między innymi wzywanie pogotowia ratunkowego i straży pożarnej. Większość najważniejszych instytucji i zakładów pracy została zmilitaryzowana i była kierowana przez ponad 8 tys. komisarzy wojskowych.

Zakazano wydawania prasy, poza „Trybuną Ludu” i „Żołnierzem Wolności”. Zawieszono działalność wszystkich organizacji społecznych i kulturalnych, a także zajęcia w szkołach i na wyższych uczelniach.

14 grudnia w wielu zakładach pracy rozpoczęły się strajki okupacyjne oraz akcje protestacyjne. Według oficjalnych informacji MSW w grudniu 1981 roku strajki i protesty zorganizowano w 199 zakładach pracy w kraju. Regionalne Komitety Strajkowe powstały w Gdańsku, Wrocławiu, Białymstoku i Świdniku. Utworzono Tymczasową Regionalną Komisję Wykonawczą NSZZ „Solidarność” w Przemyślu. W ośrodku odosobnienia w Białołęce Dworskiej internowani zorganizowali bunt, demolując pomieszczenia i wybijając szyby – dla zaprowadzenia porządku użyto kompanii ZOMO.

16 grudnia w Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” oddział specjalny ZOMO spacyfikował protestujących górników. Na miejscu w kopalni zginęło siedmiu z nich: Józef Czekalski, Józef Giza, Ryszard Gzik, Bogusław Kopczak, Andrzej Pełka, Zbigniew Wilk, Zenon Zając. W następnych dniach w wyniku odniesionych obrażeń zmarli kolejni dwaj: Joachim Gnida i Jan Stawisiński.

W wielu miejscach w Polsce dzisiaj odbędą się wydarzenia związane z upamiętnieniem tamtych wydarzeń. W Zabrzu Zaborzu, gdzie mieścił się największy ośrodek internowania na Śląsku zostanie odprawiona msza św. za wolność i w intencji ofiar stanu wojennego. Następnie przedstawiciele Solidarności i władz miasta złożą kwiaty pod tablicą upamiętniającą internowanych. Organizatorami obchodów są: Śląsko-Dąbrowska Solidarność, władze Zabrza oraz Stowarzyszenie Represjonowanych w Stanie Wojennym.

W Poznaniu o godz. 16.00 zostanie otwarta wystawa "Twarze Solidarności". Po mszy w kościele ojców Dominikanów zostaną złożone kwiaty przed pomnikiem Poznańskiego Czerwca'56. 

W Gdyni tradycyjna msza w intencji ojczyzny odbędzie się w kościele ojców Redemptorystów. Dalsze uroczystości odbędą się pod pomnikiem Ofiar Terroru Komunistycznego.

Dział Informacji KK

O grudniowych rocznicach pamiętają kibice gdańskiej Lechii
Więcej o grudniowych rocznicach