fot. shutterstock.com

Raport OSH Pulse 2025: Climate change, digitalisation and occupational safety and health (EU-OSHA) bada, jak zmiany klimatyczne i cyfryzacja wpływają na warunki pracy, narażenia oraz zdrowie pracowników w UE. Uwzględnia m.in. korzystanie z technologii cyfrowych do przydzielania i nadzorowania pracy, ekspozycję na czynniki psychospołeczne, dostępność działań prewencyjnych w miejscu pracy oraz samoocenę problemów zdrowotnych związanych z zatrudnieniem.

W skali całej Unii najczęściej zgłaszanym problemem zdrowotnym jest ogólne przemęczenie związane z pracą wskazuje na nie 37% pracowników. Na kolejnych miejscach znajdują się bóle głowy i zmęczenie oczu (35%), stres, depresja lub lęk (29%) oraz dolegliwości układu ruchu (28%). W Polsce sytuacja wygląda jednak dużo gorzej: aż 59% respondentów przyznaje, że czuje się przemęczonych pracą. To najwyższy wynik w Europie. Dla porównania, w Estonii wskaźnik ten wynosi 53%, w Finlandii 46%, w Grecji 44%, a w Hiszpanii 45%. Z drugiej strony w Niemczech i Irlandii przemęczenie zgłasza tylko 26% pracowników, a w Norwegii zaledwie 20%. Warto też zauważyć, że w Polsce jedynie 19% badanych deklaruje brak jakichkolwiek problemów zdrowotnych związanych z pracą, podczas gdy w Niemczech aż 48% ankietowanych odpowiada w ten sposób.

Jak wyjaśnić tak duże różnice? Nie można sprowadzać ich wyłącznie do liczby przepracowanych godzin. Wysokie średnie godzinowe w Polsce wynikają przede wszystkim z niskiego udziału zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu. Gdy porównamy osoby pracujące na pełny etat w Polsce i w innych krajach, przewaga godzinowa w dużej mierze znika. Konieczne jest więc szersze spojrzenie na organizację i ochronę pracy.

Dane raportu wskazują trzy istotne przyczyny. Po pierwsze, w Polsce częściej niż przeciętnie odczuwana jest silna presja czasu i brak autonomii w pracy: połowa pracowników mówi o przeciążeniu obowiązkami (UE 44%), a 22% o braku wpływu na tempo czy sposób wykonywania pracy (UE 17%). Po drugie, wciąż zbyt rzadko stosuje się realne, „twarde” rozwiązania organizacyjne przeciwdziałające stresowi takie jak zmiany w organizacji zadań, priorytetyzacja obowiązków czy lepsza komunikacja. Choć szkolenia dotyczące stresu są w Polsce stosunkowo powszechne (64% wobec 53% w UE), to inne środki organizacyjne wdrażane są jedynie w 26% przypadków (UE 35%). Po trzecie, polscy pracownicy częściej otwarcie zgłaszają problemy zdrowotne nie chodzi o „narzekanie”, lecz o większą gotowość do artykulacji realnych dolegliwości.

Wysoki poziom przemęczenia w Polsce to zatem nie tylko kwestia subiektywnych odczuć, ale odzwierciedlenie realnych deficytów w organizacji pracy i w systemie ochrony zdrowia pracowników. To jasny sygnał dla polityki związkowej: potrzebne są układy zbiorowe i regulacje zakładowe, które ograniczą przeciążenie i presję czasu, zwiększą autonomię pracowników w organizacji pracy oraz wprowadzą konkretne rozwiązania organizacyjne przeciwdziałające stresowi od realistycznych celów i rotacji zadań po elastyczne przerwy. Sama edukacja nie wystarczy. To jest agenda, którą trzeba negocjować zarówno na poziomie zakładów, jak i w ramach układów branżowych.

źródło: solidarnosc.org.pl