PREAMBUŁA
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” powołany w Polsce w wyniku protestu robotniczego i utworzony na podstawie porozumienia zawartego dnia 31 sierpnia 1980 r.w Gdańsku pomiędzy Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym a Komisją Rządową, opierając swoje działania na gruncie etyki chrześcijańskiej i katolickiej nauki społecznej, prowadzi działalność w zakresie obrony godności, praw i interesów pracowniczych członków Związku oraz realizacji ich potrzeb materialnych, społecznych i kulturalnych.
ROZDZIAŁ I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
Niezależność Związku, nazwa, siedziba,
terytorialny zakres działania
§ 1
1.Statut niniejszy określa cele i zasady działania oraz strukturę organizacyjną Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność", zwanego dalej Związkiem.
2.Nazwa i znak graficzny „Solidarność” stanowią wyłączną własność Związku i podlegają ochronie prawnej.
§ 2
1.Terenem działania Związku jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Związek działa także poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej u pracodawców, do których stosuje się przepisy prawa polskiego.
3. Związek ponadto może prowadzić działalność u innych pracodawców poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeśli umowy międzynarodowe to przewidują.
§ 3
Siedzibą Związku i jego władz ogólnokrajowych jest Gdańsk.
§ 4
Związek w swojej działalności statutowej jest niezależny od pracodawców, administracji państwowej, samorządu terytorialnego, organizacji politycznych oraz innych organizacji.
Podmiotowy zakres działania
§ 5
1. Związek zrzesza pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (także spółdzielczej umowy o pracę), a w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych zatrudnionych na podstawie członkostwa (wyboru, powołania, mianowania), jak również uczniów przyzakładowych szkół zawodowych świadczących pracę na rzecz zakładu pracy lub pobierających naukę zawodu, osoby wykonujące pracę nakładczą, osoby wykonujące prace na podstawie umowy agencyjnej, a także osoby czerpiące środki utrzymania z pracy wykonywanej na innej podstawie prawnej niż stosunek pracy. Członkami Związku mogą być także bezrobotni, emeryci i renciści oraz osoby odbywające zastępczą służbę wojskową. Utrata zatrudnienia, a także powołanie do odbycia zasadniczej służby wojskowej nie oznaczają utraty członkostwa.
2. Osobom, które w sposób szczególny zasłużyły się dla Związku, a które nie mają uprawnień do zrzeszania się w nim, Krajowy Zjazd Delegatów może nadać członkostwo honorowe Związku
w oparciu o regulamin przedstawiony przez Komisję Krajową i zatwierdzony przez Krajowy Zjazd Delegatów.
Cele i zadania Związku
§ 6
Celem Związku jest obrona godności, praw i interesów pracowniczych (zawodowych i socjalnych) członków Związku, a w szczególności:
1)zabezpieczanie praw pracowniczych w zakresie wykonywanej pracy zawodowej, wynagrodzenia, warunków socjalno-bytowych oraz bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) przeciwdziałanie zjawisku bezrobocia i pomoc członkom Związku pozostającym bez pracy,
3) dążenie do zapewniania pracownikom warunków podnoszenia kwalifikacji
zawodowych,
4)ochrona interesów zdrowotnych, materialnych, socjalnych i kulturalnych członków Związku oraz ich rodzin,
5)podejmowanie działań w duchu dialogu społecznego, zmierzających do zharmonizowania interesów pracodawcy z interesami pracowników,
6)wpływanie na kształt polityki gospodarczej i społecznej,
7)szerzenie zasad demokracji i występowanie w obronie uniwersalnych wartości humanitarnych,
8)kształtowanie aktywnej postawy działania dla dobra Ojczyzny,
9)działanie na rzecz osób niepełnosprawnych i potrzebujących szczególnej troski,
10)umacnianie rodziny oraz ochrona życia rodzinnego,
11)współpraca z organizacjami międzynarodowymi w zakresie solidarnej obrony interesów pracowniczych i respektowania praw człowieka,
12)ochrona i promocja kultury oraz szeroko pojętej edukacji,
13)podejmowanie działań na rzecz ochrony naturalnego środowiska człowieka,
14)reprezentowanie interesów pracowniczych na forum międzynarodowym.
§ 7
Związek realizuje swoje cele między innymi poprzez:
1) reprezentowanie swoich członków wobec pracodawców, władz i organów administracji państwowej, samorządu terytorialnego oraz organizacji i instytucji społecznych,
2) zawieranie i wypowiadanie układów zbiorowych pracy oraz innych porozumień
z pracodawcami,
3) organizowanie i kierowanie akcjami protestacyjnymi, do strajku włącznie,
w przypadku naruszenia interesów pracowniczych,
4)udzielanie pomocy prawnej i podejmowanie interwencji w sprawach dotyczących zakresu działania Związku,
5)sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem prawa pracy oraz sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podejmowanie przewidzianych prawem działań w przypadku występowania zagrożeń dla życia i zdrowia pracowników oraz zapewnianie okresowej kontroli stanowisk pracy,
6) tworzenie funduszy celowych, w tym strajkowego, szkoleniowego, eksperckiego, rozwoju Związku, pomocy niepełnosprawnym, pomocy bezrobotnym oraz funduszu związanego z organizowaniem i wspieraniem sportu, turystyki
i rekreacji,
7)opiniowanie i inicjowanie projektów aktów prawnych z zakresu objętego zadaniami związków zawodowych, prowadzenie działalności badawczej w celu przygotowania opinii Związku wiążących się z jego działalnością,
8)szkolenia związkowe i przekwalifikowania zawodowe,
9) tworzenie podmiotów dla prowadzenia działalności gospodarczej w celu uzyskania środków na realizację zadań statutowych,
10) powoływanie agend dla realizacji zadań statutowych,
11)współdziałanie z organami władzy, administracji państwowej i samorządu terytorialnego w zakresie wynikającym z przepisów prawa,
12) udział w działalności organizacji międzynarodowych,
13) inicjowanie i organizowanie samopomocy członków Związku,
14) udzielanie pomocy materialnej członkom Związku,
15)podejmowanie starań o zapewnienie członkom Związku i ich rodzinom odpowiedniego udziału w świadczeniach z funduszu socjalnego i innych funduszy pracodawcy,
16)współudział w tworzeniu i działaniu funduszy emerytalnych i różnych form
ubezpieczeń,
17) informowanie członków o działaniach Związku oraz prowadzenie działalności prasowej, wydawniczej i innej medialnej,
18) współdziałanie ze służbą zdrowia na rzecz ochrony zdrowia pracowników i ich rodzin,
19) prowadzenie badań nad warunkami życia ogółu pracowników, w szczególności nad poziomem kosztów utrzymania,
20) popieranie inicjatyw w zakresie usprawnienia gospodarki, rozwoju kultury, oświaty, nauki i postępu technicznego,
21) przeciwdziałanie przyczynom i skutkom patologii społecznej,
22) prowadzenie działalności oświatowo – kulturalnej,
23) organizowanie i wspieranie działań na rzecz rekreacji, sportu i turystki,
24) prowadzenie różnych form działalności charytatywnej.
ROZDZIAŁ II
CZŁONKOSTWO ZWIĄZKU
Zasady ogólne
§ 8
1. Członkostwo w Związku możliwe jest tylko poprzez przynależność do organizacji zakładowej lub międzyzakładowej – z zastrzeżeniem postanowień § 10 ust. 4. W przypadku osób będących
w stosunku pracy, członkostwo w Związku może być realizowane tylko poprzez przynależność do organizacji zakładowej lub międzyzakładowej działającej u pracodawcy, u którego ta osoba jest zatrudniona.
2. Każdy członek Związku może należeć wyłącznie do jednej organizacji zakładowej lub międzyzakładowej, niezależnie od liczby tytułów uprawniających do członkostwa w Związku.
3. Członek Związku nie może należeć do innego związku zawodowego zarejestrowanego
w Polsce. Nie dotyczy to przynależności do NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”.
Nabycie członkostwa
§ 9
1.Członkostwo Związku nabywa się z chwilą przyjęcia deklaracji członkowskiej uchwałą komisji zakładowej lub międzyzakładowej. Komisja zakładowa lub międzyzakładowa podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia lub odmowy przyjęcia w poczet członków organizacji zakładowej lub międzyzakładowej, której jest władzą, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od daty złożenia deklaracji przez kandydata na członka. Odmowa przyjęcia w poczet członków wymaga pisemnego uzasadnienia.
2.Komisja zakładowa lub międzyzakładowa może scedować uprawnienie, o którym mowa w ust. 1, na komisję wydziałową, oddziałową lub podzakładową, a także na prezydium komisji zakładowej lub międzyzakładowej, jeżeli takie zostały utworzone.
3.Od uchwały odmawiającej przyjęcia do Związku przysługuje prawo wniesienia odwołania do zakładowego zebrania członków lub delegatów, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia. Zakładowe zebranie członków lub delegatów powinno rozpatrzyć odwołanie,
w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jego wniesienia. Od decyzji odmowy przyjęcia
w poczet członków Związku kandydatowi na członka przysługuje prawo wniesienia odwołania do zarządu regionu w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania od zakładowego zebrania członków lub delegatów pisemnej uchwały wraz z uzasadnieniem w tej sprawie.
4.W razie niepodjęcia uchwały przez komisję zakładową lub międzyzakładową albo przez zakładowe zebranie członków lub delegatów w terminach określonych w ust. 1 i 3, kandydatowi na członka przysługuje prawo wniesienia odwołania bezpośrednio do zarządu regionu,
w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia bezskutecznego upływu tych terminów.
5.Zarząd regionu jest zobowiązany do podjęcia decyzji w sprawach, o których mowa w ust. 3 i 4, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania odwołania. Decyzja zarządu regionu
w sprawie przyjęcia lub odmowy przyjęcia w poczet członków Związku jest ostateczna.
6.Ilekroć w ust. 3 i 4 mówi się o zakładowym zebraniu członków lub delegatów, rozumieć przez to należy także międzyzakładowe zebranie członków lub delegatów.
Zachowanie członkostwa w przypadku zmiany pracodawcy.
Zmiana przynależności do podstawowych jednostek organizacyjnych Związku.
§ 10
1.Zmiana przynależności do organizacji zakładowej lub międzyzakładowej może nastąpić
w wyniku zmiany pracodawcy lub wystąpienia z tej jednostki i kontynuowania członkostwa
w innej podstawowej jednostce organizacyjnej Związku, z zastrzeżeniem postanowień § 8 ust. 1
i 2 oraz § 19 ust. 2, a także w wyniku zmian obszaru działania organizacji zakładowych lub międzyzakładowych.
2.W przypadku zmiany pracodawcy przez członka Związku, powodującej konieczność zmiany przynależności do podstawowej jednostki organizacyjnej, staje się on z mocy prawa członkiem organizacji zakładowej lub międzyzakładowej działającej u nowego pracodawcy zgodnie
z miejscem jego pracy.
3.Członek Związku, o którym mowa w ust. 2, jest zobowiązany udokumentować stosownym zaświadczeniem swoją przynależność do Związku w poprzedniej organizacji zakładowej lub międzyzakładowej. Bez jej udokumentowania będzie traktowany jak kandydat na członka Związku, do którego stosuje się postanowienia zawarte w § 9.
4.Członek Związku, który utracił prawo przynależności do dotychczasowej podstawowej jednostki organizacyjnej Związku lub z niej wystąpił, a chce kontynuować członkostwo w Związku, przystępuje do innej zakładowej lub międzyzakładowej organizacji, w stosunku do której przysługuje mu prawo przynależności, zgodnie z zastrzeżeniem postanowień § 8 ust. 1 i 2 oraz § 19 ust. 2, w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od utraty prawa przynależności lub wystąpienia z organizacji dotychczasowej. Po upływie powyższego terminu jego członkostwo
w Związku ustaje z mocy prawa.
5.Zasady postępowania w przypadku zmiany przynależności do podstawowej jednostki organizacyjnej Związku, spowodowanej zmianą obszaru działania organizacji zakładowych lub międzyzakładowych, regulują postanowienia uchwały Komisji Krajowej podjętej na podstawie postanowień § 21.
6.Przejście na emeryturę lub rentę oraz utrata zatrudnienia nie powodują ustania członkostwa
w dotychczasowej organizacji zakładowej lub międzyzakładowej.
§ 11
1.Członek Związku, podejmujący zatrudnienie u pracodawcy nie objętego działalnością podstawowej jednostki organizacyjnej Związku, może:
1) pozostać członkiem dotychczasowej organizacji zakładowej lub międzyzakładowej, jeżeli komisja zakładowa lub międzyzakładowa wyraziła na to zgodę, a nowy pracodawca działa na terenie objętym działalnością dotychczasowego regionu; wówczas dotychczasowa organizacja zakładowa lub międzyzakładowa rozszerza swój zakres działania na nowy zakład pracy. Decyzje o rozszerzeniu lub nierozszerzeniu zakresu działania organizacji zakładowej lub międzyzakładowej na pracodawcę nieobjętego działalnością żadnej podstawowej jednostki organizacyjnej Związku podejmuje komisja zakładowa lub międzyzakładowa w terminie nie dłuższym niż 30 dni od momentu przyjęcia wiadomości
o tym fakcie,
2) złożyć deklarację członkowską w dowolnie wybranej przez siebie organizacji zakładowej lub międzyzakładowej działającej na terenie danego regionu. Po przyjęciu tej osoby w poczet członków, organizacja przyjmująca rozszerza swój dotychczasowy zakres działania na nowego pracodawcę zatrudniającego tę osobę, przy czym dotychczasowa organizacja zakładowa przekształca się w organizację międzyzakładową.
2.Organizacja zakładowa lub międzyzakładowa, o których mowa w ust. 1 pkt 2, ma prawo odmówić przyjęcia w poczet swoich członków osoby, o której mowa w tym ustępie. Przyjęcie lub odmowa przyjęcia w poczet członków organizacji zakładowej lub międzyzakładowej, o której mowa w ust. 1 pkt 2, powinna nastąpić w terminie nie dłuższym niż 30 dni od złożenia deklaracji członkowskiej. Niepodjęcie decyzji w tym terminie jest równoznaczne z decyzją odmawiającą przyjęcia w poczet członków organizacji zakładowej lub międzyzakładowej. Decyzja odmawiająca przyjęcia do danej organizacji zakładowej lub międzyzakładowej jest ostateczna.
3.W przypadku odmowy przyjęcia do organizacji zakładowej lub międzyzakładowej, o której mowa w ust. 1 pkt 2 i ust. 2 lub braku zgody na rozszerzenie zakresu działania, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, członek Związku ma prawo zwrócić się do właściwego zarządu regionu. Zarząd regionu ma obowiązek wskazania, nie później niż w terminie 30 dni, organizacji zakładowej lub międzyzakładowej, w której będzie mógł kontynuować swoje członkostwo.
Zawieszenie członkostwa
§ 12
1.Zawieszenie członkostwa w Związku polega na utracie praw członka Związku przez określony czas z jednoczesnym zwolnieniem z wykonywania obowiązków członkowskich. Zawieszenie członkostwa następuje ze względów formalnych w przypadku zaistnienia przeszkód prawnych w przynależności do związków zawodowych, wynikających z powszechnie obowiązujących przepisów prawa albo gdy wymaga tego specyfika pełnionych funkcji publicznych.
2.W okresie zawieszenia członkostwa osoba, której to dotyczy, nie jest członkiem Związku
w rozumieniu postanowień Statutu. Jednakże okres ten nie powoduje przerwy w członkostwie, o którym mowa w § 50 ust. 2 pkt 1, ale nie jest zaliczany do łącznego czasu trwania członkostwa.
3.Szczegółowe zasady postępowania w sprawach o zawieszenie członkostwa określa uchwała Komisji Krajowej.
Ustanie członkostwa
§ 13
1.Członkostwo Związku ustaje na skutek:
1)wystąpienia ze Związku,
2)pozbawienia członkostwa (wykluczenia ze Związku),
3)skreślenia z rejestru członków,
4)niezachowania trybu postępowania, o którym mówi § 10 ust. 4,
5)śmierci członka Związku.
2.Wystąpienie ze Związku następuje w formie pisemnego oświadczenia woli członka Związku, skierowanego do właściwej komisji zakładowej lub międzyzakładowej.
3.Pozbawienie członkostwa (wykluczenie ze Związku) następuje w wyniku uchwały komisji zakładowej lub międzyzakładowej podjętej na skutek poważnego naruszenia przez członka Związku postanowień Statutu, innych postanowień prawa wewnątrzzwiązkowego lub postępowania nielicującego z godnością członka Związku. Uchwała musi być podjęta
w głosowaniu tajnym i wymaga pisemnego uzasadnienia. Od uchwały pozbawiającej członkostwa przysługuje prawo odwołania do zakładowego zebrania członków lub delegatów,
w terminie nie dłuższym niż 30 dni od daty doręczenia uchwały. Zakładowe zebranie członków lub delegatów może rozpatrzyć odwołanie w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia wniesienia odwołania. W razie podtrzymania decyzji o pozbawieniu członkostwa lub niepodjęcia uchwały przez zakładowe zebranie członków lub delegatów w wyznaczonym terminie, odwołującemu się przysługuje prawo wniesienia odwołania do zarządu regionu, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia decyzji zakładowego zebrania członków lub delegatów albo od dnia bezskutecznego upływu terminu rozpatrzenia odwołania przez zakładowe zebranie członków lub delegatów.
4.Zarząd regionu jest zobowiązany do podjęcia decyzji w sprawach, o których mowa w ust. 3,
w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania odwołania. Decyzja zarządu regionu
w sprawie pozbawienia członkostwa jest ostateczna.
5.Skreślenie z rejestru członków następuje z powodu zalegania z zapłatą składki związkowej należnej za co najmniej 3 miesiące, po uprzednim pisemnym wezwaniu przez komisję zakładową lub międzyzakładową do uregulowania tych należności, w terminie nie krótszym niż 30 dni.
6.Komisja zakładowa lub międzyzakładowa ma obowiązek wysłania wezwania, o którym mowa
w ust. 5, niezwłocznie po stwierdzeniu niewypełnienia obowiązku opłacania składek przez członka Związku.
7.Nieuregulowanie przez członka Związku zaległych składek, w terminie ustalonym przez komisję zakładową lub międzyzakładową, powoduje skreślenie go z rejestru członków przez komisję zakładową lub międzyzakładową na podstawie podjętej uchwały. Komisja zakładowa lub międzyzakładowa zawiadamia zainteresowanego członka o uchwale skreślającej go z rejestru członków, w terminie nie dłuższym niż 7 dni od daty jej podjęcia.
8.Od skreślenia z rejestru członków przysługuje prawo odwołania do zarządu regionu, w terminie nie dłuższym niż 14 dni od otrzymania zawiadomienia o skreśleniu. Zarząd regionu uchyla albo utrzymuje w mocy uchwałę o skreśleniu z rejestru członków. Zarząd regionu lub, w jego imieniu, prezydium - jeśli takie uprawnienie zostało mu przekazane - jest zobowiązany do podjęcia
decyzji, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania odwołania. Decyzja zarządu regionu jest ostateczna.
9.W przypadku odwołania się od uchwały pozbawiającej członkostwa, uchwała ta ulega
zawieszeniu do czasu podjęcia decyzji przez zakładowe zebranie członków lub delegatów bądź przez zarząd regionu.
10.Ilekroć w tym paragrafie mowa o zakładowym zebraniu członków lub delegatów należy przez to rozumieć również międzyzakładowe zebranie członków lub delegatów.
ROZDZIAŁ III
PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁONKÓW ZWIĄZKU
§ 14
1. Członek Związku ma prawo do:
1)korzystania z pomocy Związku w obronie praw pracowniczych i obywatelskich,
2)otrzymywania pomocy, w tym finansowej, w okresie pozostawania bez pracy ze względu na prowadzoną działalność związkową,
3)wybierania i bycia wybieranym do władz Związku, z uwzględnieniem zasady równości, zgodnie z postanowieniami niniejszego Statutu i innych aktów prawa wewnątrzzwiązkowego,
4)pomocy Związku w sytuacjach losowych, zgodnie z zasadami określonymi
w uchwale finansowej Krajowego Zjazdu Delegatów, o której mowa w § 69,
5)występowania z wnioskami i postulatami do władz Związku,
6)informacji o decyzjach i innych działaniach władz Związku oraz wglądu do dokumentów dotyczących jego osoby,
7)obrony w przypadku postawienia mu zarzutów w sprawach wewnątrzzwiązkowych oraz do uczestniczenia w zebraniach, na których podejmowane są decyzje dotyczące jego osoby,
8)uczestniczenia w posiedzeniach władzy stanowiącej i wykonawczej na zasadach określonych w regulaminach obrad tych władz.
2. Członek Związku zatrudniony u kilku pracodawców, objętych działaniem różnych podstawowych jednostek organizacyjnych Związku, ma prawo do obrony swoich praw wobec pracodawców przez podstawowe jednostki organizacyjne Związku działające u tych pracodawców.
§ 15
Członek Związku jest zobowiązany:
1) przestrzegać postanowień Statutu i uchwał władz Związku oraz regularnie płacić składki członkowskie,
2) brać udział w życiu związkowym,
3) uczestniczyć w zebraniach w jednostkach organizacyjnych Związku, do których należy oraz w posiedzeniach władz Związku, do których został wybrany,
a w szczególności w zebraniach sprawozdawczo-wyborczych,
4) solidarnie uczestniczyć w akcjach podejmowanych przez Związek
i powstrzymywać się od nieakceptowanego przez Związek udziału w akcjach organizowanych przez inne związki zawodowe,
5) nie podejmować czynów, które naruszają dobre imię Związku.
ROZDZIAŁ IV
STRUKTURA ORGANIZACYJNA ZWIĄZKU
Zagadnienia ogólne
§ 16
1.Związek jest zorganizowany na zasadzie terytorialno - branżowej.
2.Terytorialnymi jednostkami organizacyjnymi Związku są organizacje zakładowe, międzyzakładowe i regiony oraz inne jednostki tworzone na mocy postanowień § 23.
3.Branżowymi jednostkami organizacyjnymi Związku są krajowe i regionalne sekretariaty branżowe, krajowe i regionalne sekcje branżowe oraz inne jednostki tworzone na mocy postanowień § 25.
4.Ponadto mogą być tworzone, na mocy postanowień § 30, struktury problemowe, w tym zawodowe.
§ 17
Związek posiada osobowość prawną. Ponadto osobowość prawną posiadają: organizacje zakładowe, organizacje międzyzakładowe, organizacje podzakładowe, regiony, krajowe sekretariaty branżowe, Krajowy Sekretariat Emerytów i Rencistów, Krajowa Sekcja Morska Marynarzy i Rybaków.
§ 18
1. Struktura Związku, której władza jest jednocześnie organem rejestrującym, pełni wobec zarejestrowanej przez siebie struktury funkcję nadzorczą, koordynuje jej działalność oraz podejmuje wiążące ją decyzje, a także może dokonać jej wyrejestrowania, zgodnie
z postanowieniami § 31.
2. Krajowy sekretariat branżowy koordynuje działalność należących do niego krajowych sekcji branżowych.
Terytorialne jednostki organizacyjne Związku
§ 19
1.Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi Związku są: zakładowe organizacje koordynacyjne, organizacje zakładowe i organizacje międzyzakładowe z zastrzeżeniem postanowień ust.2
2. U jednego pracodawcy może działać tylko jedna podstawowa jednostka organizacyjna Związku.
3.Organizacją zakładową, z uwzględnieniem postanowień ust.6, jest jednostka organizacyjna Związku zrzeszająca pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy, bez względu na wykonywany przez nich zawód oraz osoby nie pozostające w stosunku zatrudnienia, a będące członkami tej organizacji zgodnie z zasadami określonymi w Rozdziale II.
4.Organizacją międzyzakładową jest organizacja, która zrzesza osoby, o których mowa w ust. 3,
i swoim zasięgiem działania obejmuje co najmniej dwóch pracodawców.
5.Organizacją międzyzakładową jest również terenowa organizacja Związku – nie mająca swojej siedziby u żadnego z pracodawców – zrzeszająca osoby zatrudnione u pracodawców z danego terenu lub branży, nieobjętych działaniem innej podstawowej jednostki organizacyjnej Związku. Ponadto organizacją międzyzakładową jest organizacja, która zrzesza wyłącznie osoby niepozostające w stosunku pracy.
6.Zakładowa organizacja koordynacyjna powstaje u pracodawcy utworzonego w wyniku połączenia pracodawców objętych dotychczas zakresem działania różnych podstawowych jednostek organizacyjnych Związku. Rejestr zakładowych organizacji koordynacyjnych prowadzi Komisja Krajowa. Szczegółowe zasady funkcjonowania zakładowych organizacji koordynacyjnych określa uchwała Krajowego Zjazdu Delegatów, który może to uprawnienie scedować na Komisję Krajową.
7.Organizacje zakładowe i międzyzakładowe tworzą, w miarę potrzeby, niższe jednostki organizacyjne Związku. Niższymi jednostkami organizacyjnymi Związku są w szczególności: organizacje wydziałowe, oddziałowe, koła oraz organizacje podzakładowe, o których mowa
w ust. 8.
8.Organizacja zakładowa lub międzyzakładowa, która w wyniku zmiany struktury pracodawcy utraciła status podstawowej jednostki organizacyjnej Związku, może na wniosek władzy stanowiącej podstawowej jednostki organizacyjnej Związku, której stała się częścią, zostać zarejestrowana - przez właściwy terytorialnie dla niej zarząd regionu - jako organizacja podzakładowa. Zasady tworzenia i funkcjonowania organizacji podzakładowych określa uchwała Krajowego Zjazdu Delegatów, który może to uprawnienie scedować na Komisję Krajową
§ 20
1.Pracownicy zatrudnieni u danego pracodawcy, chcący utworzyć organizację zakładową,
tworzą tymczasową komisję zakładową. Zadaniem tymczasowej komisji zakładowej jest
doprowadzenie do zarejestrowania organizacji zakładowej przez właściwy terytorialnie zarząd regionu.
2.Organizacja terenowa jest tworzona zgodnie z ustaleniami zawartymi w uchwale Krajowego Zjazdu Delegatów, o której mowa w § 35 ust. 7.
3.Po zarejestrowaniu organizacji zakładowej, tymczasowa komisja zakładowa pełni funkcje
komisji zakładowej do czasu wyboru statutowych władz tej organizacji. Wybory statutowych władz przeprowadza się w ciągu 3 miesięcy od daty zarejestrowania przez zarząd regionu
danej organizacji zakładowej.
4.Ustępy 1 i 3 stosuje się odpowiednio do tworzenia organizacji międzyzakładowej, z tym
zastrzeżeniem, iż w skład tymczasowej komisji międzyzakładowej powinni wchodzić pracownicy zatrudnieni u wszystkich pracodawców, którzy będą objęci działaniem tej organizacji.
§ 21
1. Zasady łączenia i podziału podstawowych jednostek organizacyjnych określa uchwała Komisji Krajowej, z tym, że majątek organizacji zakładowej lub międzyzakladowej, która utraciła status podstawowej jednostki organizacyjnej Związku i następnie została zarejestrowana jako organizacja podzakładowa, pozostaje przy niej w całości.
2. Zasady postępowania, w przypadku podziału lub połączenia z inną jednostką organizacyjną Związku, określa uchwała Komisji Krajowej
§ 22
1. Region tworzą organizacje zakładowe i międzyzakładowe, których teren działania lub siedziba znajduje się w obszarze działania regionu, a także niższe jednostki organizacyjne organizacji zakładowych i międzyzakładowych, o których mowa w § 24 oraz § 19 ust.8.
2.Zasięg działania regionu obejmuje obszar spójny, którego granicę określają granice powiatów wchodzących w jego skład.
3. Krajowy Zjazd Delegatów uchwala zasady tworzenia i funkcjonowania regionów.
4. Decyzję o utworzeniu regionu i określeniu jego obszaru działania, zmianie obszaru działania regionu oraz o wyrejestrowaniu regionu podejmuje Komisja Krajowa.
5. Rejestr regionów prowadzi Komisja Krajowa.
§ 23
Zarząd regionu dokonuje, w oparciu o zasady określone w uchwale Komisji Krajowej, podziału regionu na oddziały i ich organom przedstawicielskim ma prawo przekazać część swoich kompetencji. Regulamin funkcjonowania oddziałów ustanawia zarząd regionu zgodnie z zasadami określonymi w uchwale Komisji Krajowej.
§ 24
Organizacja wydziałowa, oddziałowa i podzakładowa obejmująca swym działaniem część zakładu pracy znajdującą się na terenie regionu innego niż region rejestrujący organizację zakładową lub międzyzakładową - na wniosek jej komisji zakładowej lub międzyzakładowej - może być zarejestrowana przez zarząd regionu, na terenie którego prowadzi działalność związkową. Zasady działania, warunki i tryb rejestracji takich organizacji określa uchwała Komisji Krajowej.
Branżowe jednostki organizacyjne Związku
§ 25
Zasady tworzenia i rejestracji branżowych jednostek organizacyjnych Związku określa Krajowy Zjazd Delegatów z uwzględnieniem postanowień § 16 ust. 3 i §§ 26, 27, 28 i 29.
§ 26
1. Rejestracji i wyrejestrowania krajowych sekretariatów branżowych i krajowych sekcji branżowych dokonuje Komisja Krajowa, na podstawie uchwalonego przez siebie regulaminu, zgodnie
z zasadami określonymi w uchwale Krajowego Zjazdu Delegatów.
2. Rejestracji i wyrejestrowania regionalnych , branżowych jednostek organizacyjnych Związku dokonuje zarząd regionu.
§ 27
1.Do regionalnej sekcji branżowej , zrzeszającej członków Związku zatrudnionych u pracodawców z branży odpowiadającej danej sekcji, mogą należeć:
1)organizacje zakładowe i międzyzakładowe z danego regionu,
2)niższe jednostki organizacyjne organizacji zakładowych i międzyzakładowych, nie należących do żadnej regionalnej lub krajowej sekcji branżowej, zgodnie z zasadami ustalonymi przez Krajowy Zjazd Delegatów na mocy postanowień § 25.
2.Do krajowej sekcji branżowej mogą należeć regionalne sekcje branżowe oraz jednostki organizacyjne Związku - o których mowa w ust. 1 pkt. 1 i 2 - z regionów, w których nie istnieje regionalna sekcja, należąca do danej krajowej sekcji branżowej.
3.Jednostka organizacyjna , o której mowa w ust. 1 pkt. 1 i 2 , może należeć wyłącznie do jednej regionalnej sekcji branżowej albo krajowej sekcji branżowej, jeżeli nie należy do niej regionalna sekcja branżowa z jej regionu.
§ 28
1.Decyzje o wstąpieniu i o wystąpieniu organizacji zakładowej albo międzyzakładowej lub jej niższej jednostki organizacyjnej z regionalnej sekcji branżowej lub bezpośrednio krajowej sekcji branżowej podejmuje władza stanowiąca podstawowej jednostki organizacyjnej Związku.
2.Decyzje o wstąpieniu i o wystąpieniu regionalnej sekcji branżowej z krajowej sekcji branżowej podejmuje władza stanowiąca regionalnej sekcji.
3.Od decyzji odmawiającej rejestracji sekcji branżowej przysługuje prawo wniesienia odwołania do władzy wykonawczej, która nie później niż 30 dni od złożenia odwołania, może podtrzymać swą decyzję większością co najmniej 2/3 głosów.
§ 29
1. Krajowa sekcja branżowa może ustalić swoją strukturę organizacyjną, tworząc inne wewnętrzne jednostki organizacyjne Związku zgodnie z zasadami przyjętymi w uchwale Krajowego Zjazdu Delegatów.
2. Krajowa sekcja branżowa należy do krajowego sekretariatu branżowego obejmującego swym zasięgiem działania jej branżę.
3. Krajowy sekretariat branżowy jest zrzeszeniem krajowych sekcji branżowych, zgodnie
z postanowieniami Krajowego Zjazdu Delegatów, o których mowa w § 25.
Struktury problemowe
§ 30
1.Przy zarządzie regionu, radzie krajowego sekretariatu branżowego, radzie krajowej sekcji branżowej oraz przy Komisji Krajowej mogą istnieć sekcje problemowe, w tym zawodowe.
2.Sekcje, o których mowa w ust. 1, rejestrowane są przez władze jednostek organizacyjnych Związku, przy których powstają. Władze te ustanawiają regulaminy działania tych sekcji, określając w nich między innymi przedmiot działania, wewnętrzną organizację oraz ich prawa
i obowiązki.
3.Do sekcji, o których mowa w ust. 1, mogą należeć wyłącznie członkowie tej jednostki organizacyjnej Związku, której władza daną sekcję zarejestrowała. Każdy członek Związku może należeć do dowolnej liczby sekcji, o których mowa w ust. 1.
4.Sekcje, o których mowa w ust. 1, mogą łączyć się, zgodnie z zasadami określonymi w uchwale Komisji Krajowej.
5.Ponadto ,jednostką organizacyjną w ramach struktur problemowych Związku, jest Krajowy Sekretariat Emerytów i Rencistów, który zrzesza regionalne sekcje emerytów i rencistów.
Zakończenie istnienia Związku i jego jednostek organizacyjnych
§ 31
Decyzję w sprawie wyrejestrowania danej jednostki organizacyjnej Związku ma prawo podjąć władza wykonawcza , która ją zarejestrowała. Szczegółowe zasady postępowania w tym zakresie określa uchwała Krajowego Zjazdu Delegatów, który może przekazać to uprawnienie Komisji Krajowej.
§ 32
1. Wyrejestrowanie danej jednostki organizacyjnej Związku może nastąpić z niżej wymienionych przyczyn:
1)jednostka organizacyjna przestała zrzeszać odpowiednią liczbę członków określoną postanowieniami uchwały Krajowego Zjazdu Delegatów, który może przekazać to uprawnienie Komisji Krajowej,
2)nastąpił jej podział lub połączenie z inną jednostką organizacyjną,
3)w wyniku podjęcia uchwały, o której mowa w § 56 ust. 4, 5 i 6 oraz §§ 57 i 58,
4)w wyniku niespełnienia wymogów, o których mowa w § 20 ust. 3,
5) z własnej inicjatywy , zgodnie z zasadami określonymi w uchwale Krajowego Zjazdu Delegatów, który może przekazać to uprawnienie Komisji Krajowej.
2. Władza wykonawcza Związku dokonująca wyrejestrowania danej jednostki organizacyjnej, posiadającej osobowość prawną, po stwierdzeniu faktu zakończenia jej istnienia, wszczyna procedurę likwidacyjną, wyznaczając jednocześnie likwidatora, który po zaspokojeniu zobowiązań ciążących na tej jednostce, pozostały po niej majątek przekazuje na rzecz jednostki organizacyjnej Związku, której władza dokonuje wyrejestrowania. Procedura nie ma zastosowania do przypadku określonego w postanowieniach ust. 1 pkt. 2.
§ 33
1. Uchwałę o rozwiązaniu Związku może podjąć wyłącznie Krajowy Zjazd Delegatów, przy czym za uchwałą musi głosować więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. Uchwała nabiera mocy po zatwierdzeniu jej przez co najmniej 2/3 liczby zarządów regionów, zrzeszających łącznie ponad połowę członków Związku.
2. Uchwała o rozwiązaniu Związku, o której mowa w ust. 1, określa również:
1) postępowanie likwidacyjne Związku z zastosowaniem zasad określonych w § 32 ust. 2, stosowanych odpowiednio,
2) sposób podziału i przeznaczenia majątku Związku,
3) postępowanie likwidacyjne oraz sposób podziału i przeznaczenia majątku w odniesieniu do jednostek organizacyjnych Związku posiadających osobowość prawną,
z uwzględnieniem zasad określonych w punkcie 1.
ROZDZIAŁ V
WŁADZE ZWIĄZKU I ORGANY PRZEDSTAWICIELSKIE
Postanowienia ogólne
§ 34
1. W Związku i jego jednostkach organizacyjnych funkcjonują następujące rodzaje władz:
1) władza stanowiąca,
2) władza wykonawcza,
3) władza kontrolna.
2. Władzą stanowiącą jest:
1)w organizacji zakładowej i międzyzakładowej –odpowiednio zakładowe lub międzyzakładowe zebranie członków lub delegatów,
2) w zakładowej organizacji koordynacyjnej –zakładowe zebranie koordynacyjne członków lub delegatów,
3)w regionie – walne zebranie delegatów regionu,
4)w sekcji branżowej – walne zebranie delegatów sekcji,
5)w sekretariacie branżowym – kongres sekretariatu,
6)ogólnokrajową – Krajowy Zjazd Delegatów,
7)w Krajowym Sekretariacie Emerytów i Rencistów – Kongres Krajowego Sekretariatu Emerytów i Rencistów,
8)w pozostałych jednostkach organizacyjnych są odpowiednie organy, zgodnie
z postanowieniami ust. 7 oraz przepisami szczególnymi wydanymi przez organ rejestrujący.
3. Władzą wykonawczą jest :
1)w organizacji zakładowej i międzyzakładowej –odpowiednio komisja zakładowa lub międzyzakładowa,
2)w zakładowej organizacji koordynacyjnej –zakładowa komisja koordynacyjna,
3)w regionie – zarząd regionu,
4)w sekcji branżowej – rada sekcji,
5)w sekretariacie branżowym – rada sekretariatu,
6) ogólnokrajową – Komisja Krajowa,
7) w Krajowym Sekretariacie Emerytów i Rencistów – Rada Krajowego Sekretariatu Emerytów i Rencistów,
8) w pozostałych jednostkach organizacyjnych są odpowiednie organy, zgodnie
z postanowieniami ust. 7 i przepisami szczególnymi wydanymi przez organ rejestrujący.
4. Władza wykonawcza wybiera swoje prezydium, z wyjątkiem komisji zakładowej lub międzyzakładowej oraz władzy wykonawczej jednostek organizacyjnych, o których mowa
w ust 7. Władza wykonawcza, której ten wyjątek dotyczy, może takie prezydium powołać, zgodnie z postanowieniami § 42.
5. Władzą kontrolną jest:
1)w organizacji zakładowej i międzyzakładowej –odpowiednio zakładowa lub międzyzakładowa komisja rewizyjna,
2)w zakładowej organizacji koordynacyjnej –zakładowa, koordynacyjna komisja rewizyjna,
3)w regionie – regionalna komisja rewizyjna,
4)w sekcji branżowej – komisja rewizyjna sekcji,
5)w sekretariacie branżowym – komisja rewizyjna sekretariatu,
6)ogólnokrajową – Krajowa Komisja Rewizyjna,
7) w Krajowym Sekretariacie Emerytów i Rencistów – Komisja Rewizyjna Krajowego Sekretariatu Emerytów i Rencistów,
8) w pozostałych jednostkach organizacyjnych są odpowiednie organy, zgodnie
z postanowieniami ust. 7 i przepisami szczególnymi wydanymi przez organ rejestrujący.
6. W podstawowych jednostkach organizacyjnych Związku zarządem, w rozumieniu ustawy
o związkach zawodowych, jest jej władza wykonawcza.
7. W wewnętrznych jednostkach organizacji zakładowych i międzyzakładowych, o których mowa
w § 19 ust. 7, władzą stanowiącą jest odpowiednio: wydziałowe, oddziałowe lub podzakładowe zebranie członków lub delegatów, władzą wykonawczą jest odpowiednio: komisja wydziałowa, oddziałowa lub podzakładowa, a władzą kontrolną jest podzakładowa komisja rewizyjna oraz - jeżeli została powołana – odpowiednio: wydziałowa lub oddziałowa. Analogiczne postanowienia dotyczą wszystkich wewnętrznych jednostek organizacji zakładowych i międzyzakładowych.
§ 35
1.Władza stanowiąca wybiera władze: wykonawczą i kontrolną, z zastrzeżeniem postanowień
ust. 2 pkt. 2, 3 i 4, ust 3 pkt 2, ust. 4 pkt 2, ust. 5 pkt 2, ust. 6 pkt 2 oraz ust. 7.
2. W skład Komisji Krajowej wchodzą:
1)przewodniczący Komisji Krajowej,
2)przewodniczący zarządów regionów,
3)przewodniczący rad krajowych sekretariatów branżowych,
4)Przewodniczący Rady Krajowego Sekretariatu Emerytów i Rencistów,
5)pozostali członkowie Komisji Krajowej wybrani przez Krajowy Zjazd Delegatów.
3. W skład zarządu regionu wchodzą:
1)przewodniczący zarządu regionu,
2)przewodniczący władz wykonawczych regionalnych branżowych jednostek organizacyjnych i przewodniczący rady regionalnej sekcji emerytów i rencistów, zgodnie z zasadami ustalonymi przez walne zebranie delegatów regionu,
3)pozostali członkowie zarządu regionu wybrani przez walne zebranie delegatów regionu.
4.W skład rady krajowego sekretariatu branżowego wchodzą:
1)przewodniczący rady krajowego sekretariatu branżowego,
2)przewodniczący rad krajowych sekcji branżowych należących do danego krajowego sekretariatu branżowego,
3)pozostali członkowie rady krajowego sekretariatu branżowego wybrani przez kongres sekretariatu.
5.W skład komisji zakładowej lub międzyzakładowej wchodzą:
1)przewodniczący komisji zakładowej lub międzyzakładowej,
2)przewodniczący władz wykonawczych jednostek organizacyjnych Związku,
o których mowa w § 19 ust. 7, zgodnie z zasadami ustalonymi przez zakładowe lub międzyzakładowe zebranie członków lub delegatów,
3)pozostali członkowie komisji zakładowej lub międzyzakładowej wybrani przez
zakładowe lub międzyzakładowe zebranie członków lub delegatów.
6.W skład zakładowej komisji koordynacyjnej wchodzą:
1) przewodniczący zakładowej komisji koordynacyjnej,
2 2) przewodniczący komisji zakładowych organizacji zakładowych należących do
zakładowej organizacji koordynacyjnej,
3) pozostali członkowie zakładowej komisji koordynacyjnej wybrani przez zakładowe
3 zebranie koordynacyjne członków lub delegatów.
7. Władze wykonawcze organizacji międzyzakładowych, o których mowa w § 19 ust. 5, mogą być wybierane – niekoniecznie spośród jej członków, na zasadach określonych w uchwale Krajowego Zjazdu Delegatów – przez właściwy zarząd regionu. W organizacjach tych, na wniosek co najmniej 1/5 członków danej organizacji, muszą być przeprowadzone wybory władz wykonawczych na ogólnie obowiązujących zasadach.
§ 36
1.Kadencja każdej władzy trwa cztery lata. Terminy wyborów na daną kadencję dla władz poszczególnych szczebli określa uchwała Komisji Krajowej. W wyjątkowych przypadkach Komisja Krajowa może przedłużyć lub skrócić czas trwania kadencji poszczególnych władz, nie więcej jednak niż o 4 miesiące.
2. Początkiem kadencji władzy stanowiącej jest rozpoczęcie pierwszego posiedzenia tej władzy
w nowej kadencji. Początkiem kadencji władzy wykonawczej i władzy kontrolnej jest moment wyboru co najmniej połowy jej członków, wybieranych przez daną władzę stanowiącą. Kadencja prezydium danej władzy jest identyczna z kadencją tej władzy.
3. Początek kadencji danej władzy jest jednocześnie momentem zakończenia poprzedniej kadencji, niezależnie od przekroczenia terminu, o którym mowa w ust. 1.
