Stres związany z pracą

W dniu 14 listopada 2008 r. szefowie polskich organizacji partnerów społecznych: NSZZ "Solidarność", OPZZ, Forum Związków Zawodowych, Konfederacji Pracodawców Polskich, Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych "Lewiatan", oraz Związku Rzemiosła Polskiego podpisali wspólną deklarację dotyczącą zapobiegania i przeciwdziałania zjawisku stresu związanego z pracą (tekst deklaracji zamieszczono obok).

W ten sposób określono kierunki działania i zasady współpracy przy wdrażaniu w Polsce Europejskiego Porozumienia Ramowego Ramowego Dotyczącego Stresu Związanego z Pracą z dnia 8 października 2004 r. podpisanego przez Europejską Konfederację Związków Zawodowych oraz 3 europejskie organizacje pracodawców (BussinesEurope, UEAPME, CEEP). Było to konieczne, ponieważ na podstawie art. 139 Traktatu Wspólnot Europejskich wykonywanie autonomicznych porozumień europejskich partnerów społecznych odbywa się za pomocą środków i procedur właściwych dla danego państwa członkowskiego. Wymienione wyżej polskie organizacje będąc (za wyjątkiem Forum) członkami organizacji - sygnatariuszy porozumienia europejskiego są odpowiedzialne za wdrożenie tego porozumienia na obszarze naszego kraju.

Zwracamy się do liderów związkowych o zapoznanie się z deklaracją oraz wykorzystywanie jej zapisów podczas wszelkich negocjacji i rozmów prowadzonych z pracodawcami lub organizacjami pracodawców, dotyczących środowiska pracy. Dotyczy to zwłaszcza rokowań nad układami zbiorowymi pracy. Zwracamy uwagę, że indywidualni pracodawcy będący bezpośrednio lub pośrednio członkami jednej z tych 3 organizacji (PKPP Lewiatan, KPP, ZRP) powinni współpracować ze związkami zawodowymi na poziomie firmy przy wypracowaniu rozwiązań służących ograniczaniu zjawiska stresu związanego z pracą.

Prosimy o przesyłanie przykładów podejmowanych działań tak aby możliwe było opracowanie katalogu "dobrych praktyk". Zależy nam także na informowaniu o każdym przypadku negatywnego podejścia ze strony pracodawcy do związkowych inicjatyw w tym obszarze, tak aby takie przypadki wyjaśniać na bieżąco z naszymi partnerami z organizacji pracodawców.

W przypadku potrzeby uzyskania dodatkowych informacji na ten temat lub konieczności ewentualnego wsparcia w wypracowaniu konkretnych rozwiązań, zachęcamy do kontaktu z naszymi ekspertami - negocjatorami zapisów "deklaracji antystresowej" - Barbarą Surdykowską (b.surdykowska@solidarnosc.org.pl ) oraz Danutą Wojdat (wojdat@solidarnosc.org.pl).

Biuro Eksperckie KK NSZZ "Solidarność" (Dział Branżowo-Konsultacyjny)
 

Europejskie Porozumienie Ramowe Dotyczące Stresu Związanego z Pracą

8 października 2004 r. europejscy partnerzy społeczni podpisali europejskie porozumienie autonomiczne dotyczące stresu związanego z pracą.

Porozumienia autonomiczne (pierwsze porozumienie autonomiczne podpisane 16.07.2002r. dotyczyło telepracy) winny być wdrożone do porządku prawnego państw członkowskich według procedur i praktyk właściwych dla partnerów społecznych i państw członkowskich (art. 139 pkt 2 TWE). Innymi słowy porozumienia autonomiczne, w przeciwieństwie do dyrektyw, które wdrażane są przez państwo, winny być wdrożone do porządku prawnego przez samych partnerów społecznych - związki zawodowe i organizacje pracodawców.

W chwili obecnej toczą się rozmowy pomiędzy polskimi partnerami społecznymi mające zakończyć się implementacją porozumienia. Już jednak przed ich zakończeniem europejskie porozumienie dotyczące stresu związanego z pracą może być cenną inspiracją jak traktować i zwalczać zjawisko stresu związanego z pracą. Porozumienie może także stanowić wzorzec podczas prowadzenia negocjacji zakładowych i ponadzakładowych układów zbiorowych pracy.

Europejscy partnerzy społeczni wskazują, że celem porozumienia jest zwiększenie świadomości i zrozumienia zjawiska stresu związanego z pracą przez pracodawców, pracowników i ich przedstawicieli oraz zwrócenie uwagi na oznaki stresu związanego z pracą. Porozumienie wymienia przykładowe oznaki stresu związanego z praca takie jak wysoki poziom absencji, wysoki poziom fluktuacji kadr oraz częste konflikty personalne.

Porozumienie przypomina, że wszyscy pracodawcy są zobowiązania na mocy prawa do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Obowiązek ten odnosi się również do skutków stresu, jeżeli zagrażają one zdrowiu i bezpieczeństwu pracowników.

Co bardzo istotne porozumienie wskazuje na konieczność analizy środowiska pracy. Ocena czy mamy do czynienia z problemem stresu związanego z pracą, może wymagać analizy takich czynników jak organizacja i proces pracy (ustalenia dotyczące czasu pracy, stopnia niezależności pracowników, relacji między umiejętnościami pracowników a wymaganiami stawianymi w pracy, obciążenie pracą), potrzebna jest także analiza warunków i środowiska pracy oraz tego jaki jest przepływ informacji pomiędzy pracownikami a przełożonymi.

Na tej stronie można zapoznać się z tekstem porozumienia europejskiego, oraz przejrzeć prezentacje Centralnego Instytutu Ochrony Pracy i Państwowej Inspekcji Pracy dotyczące zjawiska stresu w miejscu pracy.

Jeżeli mają Państwo jakieś pytania, albo chcą podzielić się doświadczeniami dotyczącymi działań podjętych w zakładach pracy, a mających na celu zwalczanie stresu związanego z pracą prosimy o kontakt za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Dokumenty i opracowania:
Wyniki badań Centralnego Instytutu Ochrony Pracy nad stresem.pps [247.00 kb] 
Program Państwowej Inspekcji Pracy dotyczący przeciwdziałaniu stresowi w pracy.pps [4566.00 kb] 
Europejskie Porozumienie dotyczące stresu związanego z pracą.pdf [142.00 kb] 

Wnioski z warsztatów poświęconych implementacji europejskiego porozumienia dotyczącego stresu w pracy.pdf [928.00 kb] 

Przeciwdziałanie stresowi - materiały z konferencji.pdf [1723.00 kb] 

Deklaracja polskich partnerów społecznych dotycząca zapobiegania stresowi w pracy.pdf [1398.00 kb]