Region Rzeszowski w 42. rocznicę powstania „Solidarności”

Regionalne obchody rozpoczęły się przed siedzibą Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ „Solidarność” przy obelisku „Znanym i Nieznanym Ludziom Solidarności w dowód dumy i pamięci”, gdzie złożono kwiaty i zapalono znicze.

 

Tablica „Znanym i Nieznanym Ludziom Solidarności…” umieszczona została w 2021 r. w 41 rocznicę powstania NSZZ „Solidarność” oraz 40 rocznicę wprowadzenia stanu wojennego na cokole pomnika poświęconego pamięci Adama Matuszaka, pierwszego przewodniczącego NSZZ „Solidarność” WSK PZL-Rzeszów.

 

Drugim punktem obchodów była debata pokoleniowa „O Solidarności, która zmieniła bieg historii”, zorganizowana przez Wojewodę Podkarpackiego i Region Rzeszowski NSZZ „Solidarność”.

 

Odbyła się w sali kolumnowej Urzędu Wojewódzkiego w Rzeszowie, a jej moderatorem był dr hab. Dariusz Iwaneczko, Dyrektor IPN Oddział w Rzeszowie.

 

Uczestnikami debaty byli  opozycjoniści, działacze NSZZ „Solidarność” z lat 80-tych ubiegłego wieku, reprezentujący różne środowiska pracownicze. Odpowiadali na pytania studentów z Koła Naukowego Powszechnej Historii Prawa Uniwersytetu Rzeszowskiego.

 

Wśród zaproszonych na debatę gości byli  duchowni, przedstawiciele władz państwowych, samorządowych, służb mundurowych i organizacji społecznych oraz najbardziej zasłużeni działacze związkowi, wyróżnieni na przestrzeni lat – statuetką, medalem „Zasłużony dla Regionu Rzeszowskiego NSZZ „Solidarność”.

 

Uczestników i gości powitała Ewa Leniart, Wojewoda Podkarpacki, która podkreśliła, że debata ma charakter eksperymentalny i ma na celu skonfrontować poglądy i refleksje działaczy opozycji komunistycznej z  młodymi ludźmi, żyjącymi w dzisiejszych czasach. Zdaniem wojewody młode pokolenie powinno czerpać wiedzę bezpośrednio od działaczy Solidarności, bo: – Nic nie buduje świadomości bardziej niż kontakt ze świadkiem. (…) Takie doświadczenia są cenne i mogą być drogowskazem na przyszłość – podsumowała wojewoda.

 

Później głos zabrała Bogumiła Stec-Świderska, Zastępca Przewodniczącego Zarządu Regionu Rzeszowskiego NSZZ „Solidarność”, zwracając uwagę na fakt, że: – Perspektywa postrzegania tamtych czasów przez młodych ludzi jest zupełnie inna niż nasza. Jej zdaniem właśnie to jest wartością naddaną tej debaty.

 

Marszałek Województwa Podkarpackiego, Władysław Ortyl i Andrzej Szlachta, poseł na Sejm RP w wystąpieniach nawiązywali m.in. do swojej opozycyjnej działalności w NSZZ „Solidarność”.

 

Debata podzielona była na panele dyskusyjne. W pierwszym udział wziął poseł na Sejm RP Adam Śnieżek, który reprezentował środowisko pracowników największego w regionie zakładu, a zarazem centrum budzącej się „Solidarności” – WSK PZL-Rzeszów.
 

Współtwórca komitetu założycielskiego rzeszowskiej „S” podzielił się wspomnieniami z zakładowych protestów, w których pracownicy domagali się wolnych związków zawodowych, poprawy warunków pracy i zmian gospodarczych. Poseł podkreślił, jak ogromną rolę w kształtowaniu „Solidarności” miał wybór kard. Karola Wojtyły na papieża i jego pielgrzymki do Ojczyzny. – Tłumy ludzi na nich zgromadzonych sprawiały uczucie, że jesteśmy wielką wspólnotą i że te władze komunistyczne muszą ustąpić  – wspominał A. Śnieżek w rozmowie z Antonim Myjakiem z Koła Naukowego PHP UR.

 

W kolejnym panelu środowisko robotników reprezentował Stanisław Hulek, działacz NSZZ „Solidarność w Zakładach Magnezytowych w Ropczycach. Przypomniał m.in. strajk w „Magnezytach”, inwigilację SB, liczne próby zastraszania. O szczegóły dopytywał kolejny student z Koła Naukowego PHP UR – Kamil Nowak .

 

W ślad za ruchem robotniczym, o swoje prawa zaczęli walczyć również rolnicy, którzy zapragnęli organizacji reprezentującej ich interesy. O kształtowaniu się „Solidarności” w dyskryminowanym rolnictwie indywidualnym mówił w następnym panelu Henryk Cząstka, współorganizator Solidarności Wiejskiej, odpowiadając na pytania Sebastiana Śliwy z Koła Naukowego PHP UR. – Są tacy, którzy tworzą historię i są ci którzy ją piszą. Jednak trudniej jest pisać historię, kiedy żyją oprawcy i poszkodowani – podsumował swój udział w debacie H. Cząstka

 

O represjach i  satysfakcji z zaangażowania się w działalność wolnych związków zawodowych wspominał Mieczysław Liber, przewodniczący komitetu założycielskiego w Fabryce Maszyn w Leżajsku, obecnie prezes Stowarzyszenia Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym Województwa Podkarpackiego.  Jego rozmówcą był Patryk Grad z Koła Naukowego PHP UR.

 

Polonista Stanisław Alot w ostatnim panelu mówił o udziale w działaniach solidarnościowych nauczycieli pomimo, że nie mieli prawa do strajku. Współorganizator struktur związkowych „S” w szkołach dawnego województwa rzeszowskiego ubolewał nad brakiem jakości nauczania we współczesnej szkole. Szczegółów dociekał Bartłomiej Piwowar również z tego samego Koła Naukowego.

 

Do dyskusji dołączył ks. Stanisław Słowik, który przypomniał o niezwykle ważnej roli kościoła w kształtowaniu się „Solidarności”. Wspominał obowiązki duszpasterskie, które wypełniał, jako kapelan w rzeszowskim Zakładzie Karnym w Załężu. Został zwolniony z pracy, ponieważ wspieranie i motywowanie osadzonych w nim członków NSZZ „Solidarność” nie cieszyło się przychylnością władz w okresie rządów komunistycznych. Zdaniem duchownego, bez działalności księży, m.in. J. Popiełuszki, K. Jancarza, czy kapelanów diecezji z  bp. Ignacym Tokarczukiem, związek nie rozwijałby skrzydeł. – Z NSZZ „Solidarność” współpracowaliśmy i współpracujemy do dzisiaj – podkreślił ks. Słowik.

 

Głos zabrała również Teresa Gajdek, pierwszy kierownik Warsztatów Terapii Zajęciowej przy Centrum dla Osób Niepełnosprawnych w Rzeszowie, kilkukrotnie dziękując księżom za ich posługę i wsparcie rodzących się inicjatyw społecznych w trudnych okresach historii.

 

Na zakończenie debaty Bogumiła Stec-Świderska złożyła wyrazy uznania panelistom, dziękując współorganizatorowi, wszystkim uczestnikom, młodym naukowcom oraz duchowym wobec których rzeszowska „Solidarność” ma niewymierny dług wdzięczności.

 

więcej na www.solidarnosc.rzeszow.org.pl