Przejdź do treści Wyszukiwarka

Europejskie Rady Zakładowe

Europejskie Rady Zakładowe (ERZ) to ponadnarodowe organy reprezentujące pracowników w koncernach transnarodowych działających na obszarze Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Przypomnijmy, EOG tworzą kraje Unii Europejskiej wraz z Norwegią, Islandią i Lichtensteinem, które członkami Unii nie są.  

W skład ERZ wchodzą przedstawiciele pracowników z krajów w których dane przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą i przedstawiciele zarządu centralnego tegoż przedsiębiorstwa. Zadaniem przedstawiciela lub przedstawicieli zarządu centralnego jest informowanie pracowników i konsultowanie z nimi kwestii wchodzących w zakres działania ERZ w sposób i zgodnie z terminami wynikającymi z przepisów Unii Europejskiej i państw członkowskich. Warto podkreślić, że ERZ stanowią unikalny przypadek reprezentacji pracowników w skali naszego globu. Wyłącznie w Unii Europejskiej możliwe jest funkcjonowanie organów reprezentacji pracowniczej działających w wymiarze międzynarodowym w przedsiębiorstwie o zasięgu mogącym objąć aż 30 państw.

Dlaczego powstały ERZ

Genezą powstania Europejskich Rad Zakładowych było postępujące umiędzynarodowienie procesów decyzyjnych, które zapadały na poziomie zarządów przedsiębiorstw, a następnie, rozwijająca się w ślad za nimi, globalizacja. Doprowadziło to do sytuacji, że najważniejsze dla pracowników decyzje, jak np. zwolnienia grupowe, podejmowane są poza krajem, na którego terenie praca jest wykonywana. Dlatego też niezbędna stała się korekta rosnącej nierównowagi w stosunkach pracodawca – pracownik, tak aby ta druga strona uzyskała podmiotowość w tej relacji. Od lat 70-tych ub. wieku ta świadomość stopniowa narastała wśród europejskich związków zawodowych, a następnie przenikała do unijnych decydentów, którzy już w latach 80-tych podejmowali pierwsze, niezbyt udane, próby wprowadzenia regulacji prawnych chroniących w większym wymiarze europejskich pracowników. Na całościowe rozwiązanie przyszło poczekać do roku 1994. Wtedy to 22 września przyjęta została dyrektywa 94/95WE dotycząca europejskich rad zakładowych lub procedur informowania i prowadzenia konsultacji wśród pracowników w przedsiębiorstwach o zasięgu wspólnotowym lub grupach przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym. Następnie, wraz z funkcjonowaniem dyrektywy i analizą jej adekwatności, dokonywano korekt i modernizacji przepisów. Tą drogą powstała dyrektywa 2009/38/WE, która obecnie podlega rewizji a europejskie federacje związków zawodowych postulują szereg zmian, akcentując przede wszystkim konieczność wdrożenia odpowiednich sankcji w przypadku nie przestrzegania zapisów dyrektywy. Proces trwa więc nieprzerwanie.

Kogo reprezentują ERZ

Europejskie Rady Zakładowe reprezentują pracowników zatrudnionych przez przedsiębiorstwo transnarodowe na terenie poszczególnych państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Aby ERZ mogła być powołana do życia, przedsiębiorstwo powinno spełniać określone kryteria, m.in. prowadzić działalność gospodarczą w przynajmniej dwóch krajach EOG. Dlatego możemy powiedzieć, że minimalna reprezentacja krajowa w ERZ to przedstawiciele pracowników z dwóch państw. Rady funkcjonują efektywniej gdy delegatami do nich są przedstawiciele związków zawodowych z poszczególnych krajów. Natomiast prawo, zarówno unijne, jak i krajowe, nie wprowadza takiego obliga.

Jak działają

Tworzenie i funkcjonowanie Europejskich Rad Zakładowych regulują postanowienia dyrektywy 2009/38/WE, a  transpozycja prawa unijnego na grunt krajowy dokonuje się za pomocą ustaw państw członkowskich. W Polsce kwestie powołania ERZ i wyboru delegatów reguluje ustawa z 5 kwietnia 2002r.

Zgodnie ustawodawstwem poszczególnych państw UE, europejskie rady zakładowe można tworzyć  w przedsiębiorstwach o zasięgu wspólnotowym, które zatrudniają co najmniej 1000 pracowników w państwach europejskiego obszaru gospodarczego, w tym, co najmniej 150 pracowników, w co najmniej 2 państwach członkowskich. Europejską radę zakładową powołuje się na pisemny wniosek, który może złożyć zarząd centralny lub grupa 100 pracowników, z co najmniej 2 państw członkowskich. Po złożeniu wniosku należy utworzyć tzw. specjalny zespół negocjacyjny, który, w toku negocjacji z zarządem centralnym przedsiębiorstwa przygotowuje porozumienie o powołaniu i funkcjonowaniu rady.

ERZ nie mają prawa do prowadzenia negocjacji, to oznacza, że nie mogą podpisywać międzynarodowych umów zbiorowych. Prawo do tego mają organizacje reprezentujące pracowników na szczeblu krajowym – związki zawodowe i federacje związków zawodowych, a na szczeblu europejskim – europejskie federacje związków zawodowych różnych sektorów. 

Kluczowym pytaniem jest kwestia uprawnień ERZ, a de facto zakres informacji o które Rada może pytać i które powinny być konsultowane na jej forum. W tym obszarze absolutnym fundamentem jest kwestia ponadnarodowości, co w praktyce oznacza, że dana sprawa musi dotyczyć pracowników z minimum dwóch państw, których przedstawiciele zasiadają w ERZ.

Jeżeli powyższy warunek jest spełniony to  prawo do informacji oraz konsultacji obejmują głównie zagadnienia dotyczące:

  • sytuacji w dziedzinie zatrudnienia i potencjalnych decyzji w tym zakresie
  • wprowadzenia istotnych zmian organizacyjnych
  • wprowadzenia nowych metod pracy lub nowych procesów produkcyjnych
  • zmiany lokalizacji przedsiębiorstwa lub zakładu pracy albo istotnej części przedsiębiorstwa lub zakładu pracy oraz przeniesienia produkcji do innego zakładu pracy lub przedsiębiorstwa
  • łączenia i podziału przedsiębiorstw lub zakładów pracy
  • ograniczenia rozmiarów bądź zaprzestania działalności przedsiębiorstwa lub zakładu pracy albo istotnej części przedsiębiorstwa lub zakładu pracy
  • zwolnień grupowych.

Podkreślmy, że jednym z kluczowych elementów w efektywnym realizowaniu zadań przez delegatów do ERZ jest ich wzajemna, sprawna komunikacja. Powyżej przedstawiona lista potencjalnych zagadnień, którymi ERZ mogą się zająć, nie jest katalogiem zamkniętym. Dlatego, o ile delegaci komunikują się ze sobą, są w stanie zauważyć nowe kwestie, które spełniają warunek ponadnarodowości, a które pozornie nie powinny być przedmiotem analizy ERZ. Jest to znacząca, aczkolwiek nie jedyna, przyczyna wskazująca, że Rady składające się ze związkowców funkcjonują skuteczniej.

Więcej informacji na stronie:

Regulacje prawne


Przedsiębiorstwo
w Polsce
Przedsiębiorstwo ponadnarodoweNazwa RadyPodstawa prawna funkcjonowania ERZIlość miejsc dla delegatów z PolskiWspomagająca europejska federacja
związkowa
Accor Polska Sp. z o.o.Accor GroupAccor Group European Committeefrancuska ustawa o ERZ2European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Adient Poland Sp. z o.o.AdientAdient EWCirlandzka ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Airbus Poland SAAirbus GroupAirbus Group SEWCfrancuska ustawa o ERZ4IndustriALL-European Trade Union
Alstom Polska SAAlstomAlstom European Forumholenderska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Aptiv Services Poland SA (wcześniej Delphi Poland SA)AptivAptiv (formerly Delphi) European Employee Committeeluksemburska ustawa o ERZ3IndustriALL-European Trade Union
ArcelorMittal Poland SAArcelorMittalArcelorMittal EWCluksemburska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Arctic Paper Kostrzyń SAArctic PaperArctic Paper EWCpolska ustawa o ERZ3IndustriALL-European Trade Union
AstraZeneca Pharma
Poland Sp. z o.o.
Astra ZenecaZeneca European Consultation Committeetranspozycja z brytyjskiej ustawy o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Auchan Polska Sp. z o.o.AuchanAuchan European Works Councilfrancuska ustawa o ERZ4UNI Europa
Bahlsen Polska Sp. z o.o. sp. komandytowaBahlsenBahlsen European Works Councilniemiecka ustawa o ERZ1European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Barry Calleabout Manufacturing Polska Sp. z o.o.Barry CallebautBarry Callebaut European Works Councilbelgijska ustawa o ERZ2European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Bonduelle Polska SABonduelleBonduelle EWCfrancuska ustawa o ERZ2European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Bridgestone Europe NV/SA Oddział w PolsceBridgestoneBridgestone Europe Employees Committee (BSEEC)belgijska ustawa o ERZ5IndustriALL-European Trade Union
ZT Kruszwica SABungeBunge European Works Councilluksemburska ustawa o ERZ3European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Carrefour Polska Sp. z o.o.CarrefourCarrefour European Works Council for Information & Consultationfrancuska ustawa o ERZ2UNI Europa
Cemex Polska Sp. z o.o.CemexCemex EWCtranspozycja z brytyjskiej ustawy o ERZ1European Federation of Building and Woodworkers
CEZ Trade Polska Sp. z o.o.CEZCEZ European Works Councilczeska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
CNH Industrial Polska Sp. z o.o.CNH IndustrialCNH Industrial European Works Counciltranspozycja z brytyjskiej ustawy o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Colgate Palmolive (Poland) Sp. z o.o.Colgate Palmolive CompanyColgate-Palmolive European Forumbelgijska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Cooper-Standard Automotive Polska Sp. z o.o.Cooper StandardCooper Standard European Works Councilirlandzka ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Crown Packaging
Polska Sp. z o.o.
Crown Cork and Seal CompanyCrown European Forumfrancuska ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Global Life Scienes Solutions Poland Sp. z o.o.CytivaCytiva European Works Council
irlandzka ustawa o ERZ1
Sokołów SADanish CrownDanish Crown EWCduńska ustawa o ERZ2European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Danone Polska SA
Żywiec Zdrój SA
DanoneDanone Joint Information and
Consultation Committee
francuska ustawa o ERZ3European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Decathlon Polska Sp. z o.o.DecathlonWorks Council of the ECfrancuska ustawa o ERZ
Firma Oponiarska Dębica SAGoodyearGoodyear European Information
and Communication Forum
luksemburska ustawa o ERZ3IndustriALL-European Trade Union
DS Smith Polska S.A.Davis S. Smith PackagingDS Smith European Works Councilirlandzka ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Dyckerhoff Polska Sp. z o.o.DyckerhoffDyckerhoff Euro Works Councilniemiecka ustawa o ERZ1European Federation of Building and Woodworkers
Eaton Truck Components
Sp. z o.o.
EATONEaton European Forumholenderska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Enersys Sp. z o.o.EnerSysEnersys European Forumtranspozycja z brytyjskiej ustawy o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Essity Operations
Poland sp. z o. o.
EssityEssity European Works Councilszwedzka ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Faurecia Automotive Polska Grójec SAFaureciaFaurecia SE Works Councilfrancuska ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Federal-Mogul Bimet SATennecoTenneco Automotive European Works Councilbelgijska ustawa o ERZ4IndustriALL-European Trade Union
Fresenius Kabi Polska Sp. z o.o.FreseniusFresenius SE Works Councilrenegocjacja poprzedniej umowy1IndustriALL-European Trade Union
General Electric Power Sp. z o.o.General ElectricGeneral Electric European Works Councilwłoska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Gestamp Polska Sp. z o.o.GestampGestamp European Works Councilhiszpańska ustawa o erz1IndustriALL-European Trade Union
GKN Driveline Polska Sp. z o.o.GKN Driveline InternationalGKN European Forum2IndustriALL-European Trade Union
Górażdże Cement SAHeidelberg CementHeidelberg Cement European Works Councilniemiecka ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Grupa Żywiec SAHeinekenHeineken European Forumholenderska ustawa o ERZ2European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Hitachi Energy Poland Sp. z o.o.HitachiHitachi Energy European Works Counciltranspozycja z brytyjskiej ustawy o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
HK Scan Polska Sp. z o.o.HK ScanHK Scan European Works Councilfińska ustawa o ERZ1European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Hochtief
Polska Sp. z o.o.
HochtiefHochtief European Works Councilniemiecka ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Radisson Blu Polska
Hotel Jan III Sobieski
RadissonRezidor Hotel Group European Works Councilnorweska ustawa o ERZ1European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Hutchinson Poland Sp. z o.o.Hutchinson (Total)Hutchinson EESIDG
(Discussion Group)
renegocjacja poprzedniej umowy2IndustriALL-European Trade Union
Inter IKEA Center Polska SAIKEAInter IKEA Group European Works Councilszwedzka ustawa o ERZ3UNI Europa
IKEA Retail Sp. z o.o.IKEAIkea Retail EWCszwedzka ustawa o ERZ2
ING Bank ŚląskiINGING Group European Works Councilholenderska ustawa o ERZ1UNI Europe
Lacroix Electronics Sp. z o.o.LacroixLacroix Electronics European Works Councilfrancuska ustawa o ERZ8IndustriALL-European Trade Union
Lafarge Cement SALafargeLafarge European Works Councilfrancuska ustawa o ERZ2European Federation of Building and Woodworkers
Lhoist Bukowa Sp. z o.o.LhoistLhoist European Works Council
belgijska ustawa o ERZ1European Federation of Building and Woodworkers
Mahle Polska Sp. z o.o.MAHLEMahle European Works Councilniemiecka ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
MAN Trucks and Bus Polska Sp. z o.o.MANMAN Truck & Bus SE Works Councilniemiecka ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Mars Polska Sp. z o.o.MarsMars Communication Policyholenderska ustawa o ERZ1European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Meinhoff Sp. z o.o.Mayr MeinhoffMayr-Melnhof Cartonboard division European Works Councilaustriacka ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Metsä Tissue S.A.MetsaMetsä Tissue European Works Councilfińska ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Michelin Polska SAMichelinMichelinfrancuska ustawa o ERZ3IndustriALL-European Trade Union
Mondelez Polska Sp. z o.o.MondelezMondelez International European Councilfrancuska ustawa o ERZ4European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Neapco Europe Sp. z o.o.NeapcoNeapco European Works Councilrenegocjacja poprzedniej umowy1IndustriALL-European Trade Union
NordGlass Sp. z o.o.AGC Automotive EuropeAGC Euroforumbelgijska ustawa o ERZ4IndustriALL-European Trade Union
NordZucker Polska SANordZuckerNordZucker European Works Councilniemiecka ustawa o ERZ1European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Huta Szkła JarosławOwens IllinoisOwens-Illinois EWCwłoska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Orange Polska SAOrangeFrance Telecom-Orange Worldwide Works Councilfrancuska ustawa o ERZ1
Pfleiderer Polska Sp. z o.o.PfleidererPfleiderer European Works Councilniemiecka ustawa o ERZ1European Federation of Building and Woodworkers
Philip Morris Polska SAPhilip MorrisPhilip Morris European Council for Employeesbelgijska ustawa o ERZ2European Federation of Food, Agriculture and Tourism Trade Unions
Reckitt Benckiser Production
(Poland) Sp. z o.o.
Reckitt BenckiserEurope Body Reckitt Benckiserrenegocjacja poprzedniej umowy1IndustriALL-European Trade Union
Robert Bosch
Hitachi Astemo Poland Sp. z o.o.
Hitachi AstemoChassis Brakes International European Works Councilniemiecka ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Roca Polska Sp. z o.o.ROCARoca European Communication Forumhiszpańska ustawa o erz1IndustriALL-European Trade Union
Saint-Gobain Abrasives Koło
Sp z o.o.
Saint-GobainSaint Gobain Convention for European Dialoguefrancuska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Sandvik Polska Sp. z o.o..SandvikSandvik European Works Councilszwedzka ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
SemperTrans Bełchatów Sp. z o.o.Semperit AGSemperit European Works Councilaustriacka ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Skanska Polska SASkanska GroupSkanska European Works Councilszwedzka ustawa o ERZ1European Federation of Building and Woodworkers
SKF Polska SASKF ABSKF European Employee Councilszwedzka ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Stellantis General Motors Manufacturing
Polska Sp. z o.o.
Stellantisw trakcie negocjacjiw trakcie negocjacji4IndustriALL-European Trade Union
Swiss Krono Sp. z o.o.Swiss KronoSwiss Krono European Works Councilniemiecka ustawa o ERZ5European Federation of Building and Woodworkers
T Mobile Polska SADeutsche TelekomDeutsche Telekom Services SE Works Councilniemiecka ustawa o ERZ1UNI Europa
Teva Pharmaceuticals Polska Sp. z o.o.Teva PharmaTEVA European Works Councilholenderska ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union
Timken Polska Sp. z o. o.TimkenTimken European Communication Councilbrytyjska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Toyota Motor Manufacturing Poland Sp. z o.o.ToyotaToyota European Forumbelgijska ustawa o ERZ4IndustriALL-European Trade Union
TRW Polska Sp. z o.o.TRW AutomotiveTRW Automotive Forumbrytyjska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Unilever Polska Sp. z o.o.UnileverUnilever European Works Councilholenderska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Valeo Service Eastern
Europe Sp. z o.o.
ValeoValeo SE Works Councilfrancuska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Veolia Energia Warszawa SAVeoliaVeolia Environnement European Works Councilfrancuska ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Volkswagen Motor
Polska Sp. z o.o.
VolkswagenCariad (formerly Volkswagen car.SW Org) SE Works Councilniemiecka ustawa o ERZ4IndustriALL-European Trade Union
Volvo Polska Sp. z o.o.VolvoVolvo Euro Dialogue and European Works Councilszwedzka ustawa o ERZ3IndustriALL-European Trade Union
Wabco Polska Sp. z o.o.WabcoWabco European Works Councilbelgijska ustawa o ERZ3IndustriALL-European Trade Union
Whirlpool Company Polska Sp. z o.o.WhirlpoolWhirlpool Europe Employee Committeewłoska ustawa o ERZ5IndustriALL-European Trade Union
WSK „PZL-Rzeszów” SAPratt and WhitneyUnited Technologies Pratt & Whitney European Works Councilirlandzka ustawa o ERZ2IndustriALL-European Trade Union
Yazaki Automotive
Products Poland Sp. z o.o.
YazakiYazaki European Works Councilniemiecka ustawa o ERZ1IndustriALL-European Trade Union

Opracowania

Artykuły

Linki

Raporty